Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
zak van kledingstuk
wnt bij Tasch:
Modern lemma: tas
in Zuid-Nederland en ’t Oosten van Noord-Nederland veelal TESCH, TESSCHE.
De vorm tes(ch) werd nog in de 17de eeuw ook in Noord-Nederland vaak in geschrifte gebruikt, niet alleen in het rijm maar ook daarbuiten: blijkbaar was hij voor verschillende schrijvers de gewone; later treft men hem alleen in zuidnederlandse werken aan.
ook in Vlaams Brabant, Limburg
Van “merci” heb ik men tessen vol.
(Van “merci” heb ik mijn zakken vol.)
Haal uw pollen uit uw tes.
(Haal je handen uit je zak.)
Als het vliegtuig sneller dan het geluid (supersonisch) vliegt, dan krijgt een golffront een kegelvorm. Bij het passeren hoort men dan een luide knal.
NL: geluidsbarrière
Van Dale 2016 online: BE: het verschijnsel van het optreden van bijzondere aerodynamische krachten wanneer een luchtvaartuig gelijke snelheid bezit als het geluid
klik op de afbeelding
Wat een knal, dat is al efkes geleden. Er is weer een vliegtuig door de geluidsmuur gevlogen.
soms moet je kiezen, de kip of het ei (ook eieren of jungeren)
Je kan niet alles willen in het leven, veel boter en een dikke meid.
uitreiken, uitvaardigen, afgeven, overhandigen
afleveren in de betekenis van uitreiken is standaardtaal in België
Van Dale 2016 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook: arrestatiebevel, een ~ afleveren
Een diploma afgeleverd door het bevoegde organisme.
“Bij elk verzoek moet OVAM een bodemattest afleveren (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
wordt gebruikt tijdens de overstap van een babybed naar een eenpersoonsbed
Onze Lucas slaapt vanavond voor de eerste keer in zijn groot bed.
Het gebruik van het bepaald lidwoord ‘de’ voor een eigennaam is kenmerkend voor Antwerpen, Vlaams-Brabant, …
zie Limburg, de ~, Walen, de ~, Congo, de ~
Woordenboek der Nederlandsche Taal bij Vlaanderen: (Zuid-Nederland) In het meervoud de Vlaanders
- Ook voor persoonsnamen in Antw., Vlaams-Brabant, … zie: de
We gaan op monumententocht met den Erik en zijn lief in de Vlaanders.
gereedschap, ratelsleutel
ook rakkenjak
< Belgisch-Frans racagnac < waarschijnlijk gebaseerd op het Engelse ratchet
Met een rakkejak wordt het werken iets eenvoudiger gemaakt. Met gewone steeksleutels gaat het ook, maar het duurt iets langer.
fuik, net
J’ei poalinck gevangen in zen nilte. (hij heeft paling gevangen in zijn fuik)
pochen, stoefen
vnw: in België ook: opscheppen, bluffen
zie ook beboffen
“Wij doen ons best, zonder er op te boffen, toch krijgen we ze wel, de moffen!”. Beroemde uitspraak van Jan Moedwil (Fernand Geersens) die tijdens de oorlog de propaganda-uitzendingen van de BBC insprak.
zwijn, varken
Hij kwikte (kwikken) een zwien voor eigen gebrûk (gebruik) en twî (twee) zwiens om te verkopen.
koppig mens, stijfkop
zie ook steenezel
Van Dale 2016 online: BE, spreektaal
DS2015 standaardtaal
Die koppigaard zou nooit toegeven dat hij verkeerd is.
lui
zie ook lamzak
Wa zijde gij voor ne lamme zak!
> andere betekenis van lam
bevlekken, bevlekt
Gooi die jurk maar in de was, ze is helemaal beplekt.
een joint; een pet.
zie ook toep
Zullen we eerst nog even een toet rollen voor we naar TD vertrekken?
“Re: Hoe heet jou joint ? ne jéé, nen toet matse, ééntje matsen, er éne toesmere (Antwerpen België)” (jointjedraaien.nl 29 aug. 2008)
“ach die flikken er zijn er diek ken die et zelf doen die et afpakke en toch wel zelf nog nen toet of 2 voor hun eige houden” (noxa.net 10 mei 2005)
> andere betekenissen van toet
zeer, in hoge mate
< waarschijnlijk een verkorting van braaf
zie ook: bra goed
ook in de Antwerpse Kempen
Het examen was bra lastig.
Mie hao kaa, Mie hao kaa, Mia hao braa kaa. (sjibboletzin: Marie had (het) koud … zeer koud)
bedevaart, letterlijk “bedeweg”; recentere spelling: b-weg
ook wel ommegang
Klik op de afbeelding
.jpg)
Centrale paneel van de tryptiek De kaarskensprocessie te Scherpenheuvel (1903-1905) door Frans Van Leemputten. De bedevaarders trekken rond de kerk.
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): In de zuidelijke gewesten de gewone term voor wat anders bedevaart heet.
“Noveen En beeweg baatten niet”, De Cort, Lied. (1868).
Afleidingen
beewegen
vnw: (veroud.) bedevaart
Ik ben al verschillende keren op beeweg geweest naar Scherpenheuvel.
Donderdag 9 augustus organiseren wij een bedevaart naar Melsele. We verzamelen om 12u45 in de inkomhal. Rond 14u00 voorzien we een gezamenlijke B-weg en krijgt iedereen de kans om een kaars te branden in de kapel. (www.zorgnetwerktrento.be)
De Nieuwe beeweg werd aangelegd in 1968. Pastoor Sabot was hiervoor de drijvende kracht. (ontdekhetwaasland.be)
Ze namen Victoor zijn gezegden kwalijk maar vergaven ‘t hem omdat ze onder Victoors knoet lagen: om ‘t wieden van hun hof, ‘t maken van kwee van de kweeperen die niemand en wilde, om wijn af te trekken tegen een schenteventersprijsje, om een beeweg te doen verre van de parochie, en om duizend andere kleine diensten.(dekroniekenvandewesthoek.be)
Langs de straten van de oude dorpskern loopt een beeweg, ontstaan tussen 1870 en 1880, met zeven in steen opgetrokken kapellen. (klein-sinaai.be)
Toen ons-lieve-vrouwke heuren beeweg deed – Ernest Claes
kibbelen
zie stechelen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij stechelen
Twisten, krakeelen. In Vlaanderen (Schuermans (1865-1870)), Limburg (Onze Volkst.), de Neder-Betuwe). In de Meierij kent men nog de oorspr. bet. van: onder het spelen twisten (Nav.)
Jijli zijt altijd samen aan ’t stechelen, Schuermans (1865-1870).
demorgen.be: Het internationaal gênante gesteggel met dat binnenlandse klimaatakkoord is één zaak.
meestal gebruikt tesamen met farm als in ‘farm teef’ (=zeer informeel)
Dat is een farm teef, een ferme vrouw, wel gevormd en struis van gestalte.
zie ook gelijk wie, gelijk wat
VRTtaal.net: Gelijk welke en gelijk wie behoren volgens de ANS en de Grote Van Dale niet tot de standaardtaal
Voor mij is ’t gelijk welke vlaai ge meebrengt, ik mag ze allemaal even gere.
Gelijk welke beslissing er genomen werd, het zou weer op de kap van het personeel zijn.
Het strooien van zand of gelijk welk ander product om sneeuw of ijs te laten smelten op de treden van buitentrappen, op voetpaden of op de openbare weg, ontheft de personen die daartoe overgaan niet van hun verplichting om de voetpaden te onderhouden.
Het is verboden ieder voorwerp of plaats van de openbare ruimte te bevuilen of te beschadigen op gelijk welke manier. Behoudens voorafgaande machtiging van het College van Burgemeester en Schepenen is het verboden gelijk welke tekens of opschriften met gelijk welk product, op de openbare weg, aan te brengen." (uit politiereglement Jette)
bovenlicht, glazen paneel boven een deur (voordeur en binnendeur) of raam om meer daglicht in huis te hebben
vnw: bovenlicht van een deur
Woordenboek der Nederlandsche Taal: (Vlaams-België en Brabant) Veelal halfcirkelvormig raam, inz. boven een deur of raam, dat dient om licht en/of lucht door te laten.
West-Vlaanderen: ipperlucht
Bij de grote kuis (lenteschoonmaak) had de kuisvrouw de waaier boven de achterdeur over het hoofd gezien.
De gemarmerde tegeltjes met landelijke taferelen (denk aan: schapen in de sneeuw, varkens in een weide…) tegen de muur, de glazen tegels tegen het plafond, het glas-in-loodpaneel in de waaier boven de deur: het interieur ademt de sfeer van de jaren twintig van de vorige eeuw. (hln.be)
De voorgevel heeft een deuromlijsting in arduin (spiegelboogomlijsting) in Louis XV-stijl en een glazen waaier boven de voordeur. (toerismeaffligem.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
