Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
zwijn, varken
Hij kwikte (kwikken) een zwien voor eigen gebrûk (gebruik) en twî (twee) zwiens om te verkopen.
stopzetten, ophouden in heel ruime betekenissen
Maasland: oetsjieje
zie ook uitscheiding
Hij is uitgeschieën met zijn restaurant, hij was binnen.
De Jean gaat uitschieën met zijn vervolmakingscursus boetseren met koeienmest. Hij heeft genen tijd meer, zegt em.
Schieët toch eens uit met dat lawaai, ik kan ’t nieuws niet verstaan. (Schei toch eens uit is SN.)
Het is eindelijk uitgeschieën met regenen. ’t Wier tijd.
zeer, in hoge mate
< waarschijnlijk een verkorting van braaf
zie ook: bra goed
ook in de Antwerpse Kempen
Het examen was bra lastig.
Mie hao kaa, Mie hao kaa, Mia hao braa kaa. (sjibboletzin: Marie had (het) koud … zeer koud)
koppig mens, stijfkop
zie ook steenezel
Van Dale 2016 online: BE, spreektaal
DS2015 standaardtaal
Die koppigaard zou nooit toegeven dat hij verkeerd is.
lui
zie ook lamzak
Wa zijde gij voor ne lamme zak!
> andere betekenis van lam
Als het vliegtuig sneller dan het geluid (supersonisch) vliegt, dan krijgt een golffront een kegelvorm. Bij het passeren hoort men dan een luide knal.
NL: geluidsbarrière
Van Dale 2016 online: BE: het verschijnsel van het optreden van bijzondere aerodynamische krachten wanneer een luchtvaartuig gelijke snelheid bezit als het geluid
Wat een knal, dat is al efkes geleden. Er is weer een vliegtuig door de geluidsmuur gevlogen.
vechten (böstelen)
Antwerpen: /bestele/ 3 doffe e’s na elkaar
De cafébaas zei tegen de 2 vechtersbazen dat ze buiten maar moesten gaan borstelen, niet in zijn zaak.
een joint; een pet.
zie ook toep
Zullen we eerst nog even een toet rollen voor we naar TD vertrekken?
“Re: Hoe heet jou joint ? ne jéé, nen toet matse, ééntje matsen, er éne toesmere (Antwerpen België)” (jointjedraaien.nl 29 aug. 2008)
“ach die flikken er zijn er diek ken die et zelf doen die et afpakke en toch wel zelf nog nen toet of 2 voor hun eige houden” (noxa.net 10 mei 2005)
> andere betekenissen van toet
pochen, stoefen
vnw: in België ook: opscheppen, bluffen
zie ook beboffen
“Wij doen ons best, zonder er op te boffen, toch krijgen we ze wel, de moffen!”. Beroemde uitspraak van Jan Moedwil (Fernand Geersens) die tijdens de oorlog de propaganda-uitzendingen van de BBC insprak.
zijn gevoeg doen, kakken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie andere definitie van meuren
Bij mijn vriendin hebben ze een keeshond gekocht. Den eerste dag meurde die al goed in den hof.
Dezelfde doeleinden nastreven, eendrachtig samenwerken, (koord, aan één ~ trekken)
Ook: ‘aan één zeel trekken’.
NL: één lijn trekken
vnw: aan één/hetzelfde zeel trekken: het met elkaar eens zijn, één lijn trekken
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal: Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
Het substantief zeel in de zin van touw is verwant met het Duits ‘Seil’, maar lijkt in het noorden in onbruik te zijn geraakt. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal beschouwt deze in Vlaanderen courante uitdrukking dan ook als verouderd in Nederland.
zie ook zeel
Allez, zo komen we er niet; we moeten een plan met onze doelen opstellen, en dan zien dat we aan hetzelfde zeel trekken.
Mannen als bondgenoten zien, is ook een optie. We moeten allemaal aan hetzelfde zeel trekken om iets te veranderen. (vrt.be)
Men kan armoede lokaal maar bestrijden als alle overheden aan het zelfde zeel trekken (demorgen.be)
Daarmee komt er een barst in het front van Suez en de gemeenten, die totnogtoe als aandeelhouders van Electrabel steeds aan hetzelfde zeel getrokken hebben. (standaard.be)
goed zorgen voor, met zorg behandelen
vnw: goed zorgen voor
- zijn kleding gadeslaan: voor zijn kleding zorg dragen
Van Dale 2013 online: gewestelijk
zie ook zichzelf gadeslaan
ook: gadeslagen; gaslagen
Hageland: goë, iet ~ slaogen
Haspengouw: gojslon
Antw. en Noorderkempen: gaaislage /goi of goj
Ant.Kempen: goaslage, gojslage
Vl.: ?
Noord-Limburg: gaaisleun
Zij heeft die boeken al die jaren goed gadegeslagen.
Slaagd oeweige gaai!
Ne vent moet z’n vrouw gaaislagen.
Wanneer de concurrentie je stevig gade slaagt, mogen we er dan van uitgaan dat we goed bezig zijn? (facebook)
er niks mee kunnen aanvangen, beginnen
ook: er geen botten mee kunnen aanvangen; er nuldebotten mee kunnen aanvangen
andere uitdrukkingen met botten
Dien helper die ze me op ’t werk gegeven hebben, daar kan ik de botten mee aanvangen. Hij kan nog geen vijs in een plank draaien.
Dat plamuurmes is veelst te smal, daar kan ik geen botten mee aanvangen.
bevlekken, bevlekt
Gooi die jurk maar in de was, ze is helemaal beplekt.
meestal gebruikt tesamen met farm als in ‘farm teef’ (=zeer informeel)
Dat is een farm teef, een ferme vrouw, wel gevormd en struis van gestalte.
simpele gerechten zonder poespas bereiden.
Mijn man kan eten maken maar niet koken. Zijn mosselen zijn héél lekker, maar een toert maken zal niet lukken.
Van Dale online: niet algemeen, idioot
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Simpelaar: onnoozele, in Zuid-Nederland.
Urbanus is toch ne simpelaar!
”Meende hij met een simpelaar te doen te hebben dat hij hem met een andere wilde paaien?” (Stijn Streuvels, Minnehandel (1903).
een vervelend iets
Een getuige op het nieuws 5/10/10: “… zodat die ambetantigheden niet meer kunnen voorkomen.”
graag bevestiging van de regio
Die putten in de weg, dat zijn echt ambetantigheden als ge dagelijks op de baan zijt.
> andere betekenis van ambetantigheid
1. kerel, jongen
2. kind
zie ook: gaminneke
Alle gamins verzamelen aan de botsauto’s.
Zij hebben drie gamins, twee jongens en een meisje.
De gemengde gevoelens van de Brusselse gamins: “Wij kunnen ons hier niet veilig voelen” (demorgen.be)
Bij de rellen in Brussel gaat het niet enkel om Brusselse ‘gamins’. Ongeveer een derde van de relschoppers komt uit Vlaanderen. (demorgen.be)
bovenlicht, glazen paneel boven een deur (voordeur en binnendeur) of raam om meer daglicht in huis te hebben
vnw: bovenlicht van een deur
Woordenboek der Nederlandsche Taal: (Vlaams-België en Brabant) Veelal halfcirkelvormig raam, inz. boven een deur of raam, dat dient om licht en/of lucht door te laten.
West-Vlaanderen: ipperlucht
Bij de grote kuis (lenteschoonmaak) had de kuisvrouw de waaier boven de achterdeur over het hoofd gezien.
De gemarmerde tegeltjes met landelijke taferelen (denk aan: schapen in de sneeuw, varkens in een weide…) tegen de muur, de glazen tegels tegen het plafond, het glas-in-loodpaneel in de waaier boven de deur: het interieur ademt de sfeer van de jaren twintig van de vorige eeuw. (hln.be)
De voorgevel heeft een deuromlijsting in arduin (spiegelboogomlijsting) in Louis XV-stijl en een glazen waaier boven de voordeur. (toerismeaffligem.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
