Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
afschilferen, afbladderen van verf
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Uit af en blotten naast plotten (loslaten, afblaren). Af in den zin van scheiding.
Afblotten: afbladderen, afschilferen, vervellen. In Zuid-Nederland (Schuerm. 1865-1870; Cornelissen.-Vervliet.; Claes, Bijv. op Tuerlinckx.).
Van Dale 2018 online: niet algemeen: afbladderen, afschilferen
zie andere definities van afblotten
Mijn dakgoot is pas twee jaar geschilderd en ze is weeral aan ’t afblotten.
We moeten onze deur opnieuw schilderen, de verf is helemaal afgeblot.
Een van onze kameraden die schilder van beroep is, bood spontaan zijn diensten aan om … de afgeblotte muren van het gerechtshof een fatsoenlijk uitzicht te geven, (De West-Vlaming 2 April 1932).
coitus interruptus
zie ook Berchem, in ~ afstappen
Ik gebruik geen voorbehoedmiddelen, ik stap uit in de statie van Schaarbeek.
vanmorgen, deze morgen
Ook in de Kempen, uitspraak: temorgend
uitspraak Hageland: temeurgend
Da’s van temeurgend leeë dat ik gegeten heb.
handvol, zoveel als in een hand past
’k Ging nor den bogaerd en kwam mee een affel noten trug.
> andere betekenis van affel
scheldnaam voor onverantwoordelijk of dom iemand
Van Dale 2015 online: BE
zie ook vetjuin, juin, koekappel
Joenge gij zijt toch nen ajuin. Waarom hebt ge dat nu weer gedaan?
Ajuin dat ge zijt!
Scheldwoord ajuin wordt pias (De geverniste zeerovers, p. 13). In de Vlaamse uitgave staat er ‘een of andere ajuin’. Dat wordt in het Standaardnederlands ‘een of andere pias’. Suske en Wiske
> andere betekenis van ajuin
(herte)
het hart
Ken den erteklop. Ik heb last van hartkloppingen.
ook: over gans de lijn
vervelend doen, ambetant doen;
dus NIET in de betekenis van ‘iets buitenhangen/openhangen’
in Antwerpen: uithangen, het ~
A: Jan doet al de hele dag ambetant.
B: Is hij ‘hem’ weer aan het uithangen?
zeurpiet
Haar man is altijd humeurig, wat een paardewortel!
koosnaam voor een meisje; diminutief: treezebeezeke
ook treesebeze, trezebeesje of treesje
“Oh, mijn treezebeezeke toch, kom hier, ge moet nie sckreemen (schremen)”
weinig smaakvol
(gepalataliseerde vorm van “flauw”, vroeger “flaauw”)
De soep is fleeuw, doe er nog wat kruiden bij.
het gezin, een huishouding
< Frans: ménage
Ne goe menoaze. Een goed gezin, de relatie tussen de gezinsleden is goed.
vuil maken
Miljaarde, ik heb mijn schoon wit hemd volgedesterd met saus.
De hond heeft gans de vloer volgedesterd bij het leegeten van zijn kom.
dactylografie of machineschrijven of typen (tippen), i.h.b. de lessen
zie ook dactylo en steno
Onze Jeroen volgt dactylo op school, maar tegenwoordig is dat allemaal met de PC natuurlijk. ’t Belangrijkste is dat em leert met tien vingers blind typen.
geld, veel geld
Die gast heeft veel geld!
Die gast ee “blek” dat geloofde ni!
> andere betekenis van blek
spijbelen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Uit Haag en School.
Door Kiliaan (1599) vermeld in de beteekenis van: niet openlijke, onaanzienlijke, weinig bezochte, heimelijke school (”haegh-schole).
Naar eene jongere opvatting echter: school die achter-, of in eene haag gehouden wordt; immers haagschool doen, gaan, houden beteekent in Zuid-Nederland (t.w. in De Kempen; zie Schuermans (1865-1870)): heimelijk de school verzuimen, achter de haag loopen enz.
Van Dale 2013 online: gewestelijk
zie ook haagschool doen, brossen, haag, achter de ~ lopen, haagloper, fatsen, bustje kappen, hagemuiten
De moord op de Oostenrijkse aartshertog Frans Ferdinand op 28 juni 1914 in de Bosnische hoofdstad Sarajevo, vormde de opmaat tot de Eerste Wereldoorlog. Voor een twaalfjarige knaap, in het Franse Saint-Maur-sur-Marne, betekende de mobilizatie daarentegen niet meer dan het begin van een lange vakantie. De kleine Raymond Radiguet kon nu ongehinderd lezen en hoefde niet langer zijn La Princesse de Clèves onder een wiskundeboek te verstoppen. Al vaker had hij haagschool gehouden in gezelschap van Madame de La Fayette. (De Standaard, 1995)
Als blink of de bavet of de dikoor van haagschool houdende scholieren (scholier) in het nieuwe groene boekje staan, komt dat doordat drie Vlaamse taalkundigen ermee hebben ingestemd. (De Standaard, 1996)
Vroeger, toen ik in de Hoge School zat, heb ik toch verschillende keren haagschool gehouden. En plezant dat dat was.
afwezigheid die (rechts)geldig is en eventueel gestaafd kan worden door een doktersbriefje, …
antoniem: ongewettigde afwezigheid
NL: legitieme afwezigheid
Op de vergadering hadden er 10 deelnemers hun kat gestuurd terwijl er maar 3 gewettigd afwezig waren.
In het schoolreglement staat dat ongewettigde afwezigheden gesanctioneerd zullen worden.
heen en weer
uitgesproken als weggenweer, weggenneweer
Antw. Kempen: ook ewegeneweer (eweg en eweer)
vnw: weg en weer: heen en weer
Middelnederlandsch Woordenboek:
In de verbinding wech ende weder, hetzelfde als vort ende weder. Wech beteekent hier voort, vooruit en weder “achteruit”. In verschillende opvattingen.
Lanceloot sach wech ende weder, oft dar el yman ware, Vlaanderen 1315-1330.
Bij Kiliaan: awech en aweerd
Nog heden is weg en weer ook in zuidnederlandse tongvallen bekend in de bet. “heen en weer”.
Gij peist zeker da ich den hiëlen dag gon weg en weer loeëpen?
Hij is dat efkes ewegeneweer gaan doen.
Altijd dat maar wegeneweer rijden, dat kost wel geld he.
geen kik geven, niet over de brug komen met iets
Als het Fons zijn toer was om een rondje te geven, dan hipte hij niet.
op een of andere wijze
< prefix ‘ent-’ + ‘hoe’
zie ook: entwat, entwie, entwaar
“Koe, koe, schoone koe! de akster die aan ’t bouwen in den boom zat, heeft ze enthoe komen aan te schouwen” – uit ‘Vox turturis’, Guido Gezelle
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
