Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
hoogleraar
Van Dale 2014 online: leraar bij het hoger onderwijs, in Nederland ook bij het middelbaar onderwijs
Wikipedia: Een docent is in Vlaanderen een academische titel. In Nederland wordt de term docent gebruikt als algemene naam voor onderwijzers en leraren: mensen die onderwijs verstrekken. Een docent moet houder zijn van de graad van doctor. De rang van een docent is enigszins te vergelijken met die van assistant professor in het Amerikaanse systeem, en met die van universitair docent in het Nederlandse systeem.
Docent aan de universiteit. Universitair docent.
De aanspreektitel van docenten is professor.
scheidingslijn in het haar
zijmeet, middenmeet
zie ook: streep, middenstreep, zijstreep
Voor dat de kapster begint te knippen, trekt die eerst een meet in uw haar om te zien hoe ze de froufrou moet knippen.
> andere betekenis van meet
kus (op de wang), zoen
(ook poen)
zie synoniemen in andere regio’s bij bees
Kom eens bij bonne, krijg ik gee punneke?
bedelen voor eten
zie ook giezen
uitspraak: /’g.e z.e/
Den hond zit weer te geuzzen voor een stuk vlees.
immobiliënkantoor
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt
Van Dale 2015 online: BE, niet algemeen
Smisdom: ‘Agentschap is bijzonder goed gekend bij de proefpersonen, …‘algemeen Belgisch-Nederlands’.’
NL: woningbureau
Veel mensen zoeken een woning via een agentschap.
+ …-st (overtreffende trap v. vgl.
om het (meest, best, langst, …enz.)
Van Dale online:
om het hardst; (Belgisch-Nederlands, niet algemeen) om ter hardst
als om strijd, de een nog harder of nog meer dan de ander
taaladvies.net: In België wordt – vooral in spreektaal en informele schrijftaal – ook de combinatie om ter + een overtreffende trap gebruikt: om ter snelst, om ter hardst, om ter luidst, om ter mooist enzovoort. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die zulke combinaties met om ter afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of ze tot de standaardtaal in België gerekend kunnen worden.
vnw:
-om ter eerst: om het eerst
-om ter meest: om het meest
zie ook om ter eerstc; om ter meest
Om ter rapst boven op de berg klimmen.
We gaan om ter scheelste kijken en de Jean is de jury.
beschadigen
Aan zijn leuzie is nog niets aangekomen.
Voorzichtig he, zorg dat aan die TV niets aankomt als ge hem verhuist.
Aan die stoel is iets aangekomen. Hij ging erop zitten en is door de zitting gezakt.
vereniging die nutsvoorzieningen voor een groep gemeenten gezamelijk beheer(t)(de)
zie ook communale
Van Dale online: in België orgaan waarin gemeenten samenwerken voor een gemeenschappelijk doel van algemeen belang, m.n. het beheer van nutsbedrijven.
- gemengde intercommunale: intercommunale met inbreng van particulieren of vennootschappen
- zuivere intercommunale: intercommunale zonder inbreng van particulieren of vennootschappen
ook samenstellingen: afvalintercommunale, waterintercommunale; gasintercommunale
De intercommunales die kabeltelevisie verdeelden, werden opgeslorpt door of omgevormd tot privébedrijven, die winstbejag nastreven voor hun aandeelhouders. In de regel zijn de prijzen voor de verbruiker fors gestegen en laat de dienstverlening in vele gevallen te wensen over. In naam van de concurrentie gaat het individu er globaal op achteruit.
P.I.D.P.A. = Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen
Het lijkt wraakroepend, maar in Lommel gebeurt het opzettelijk zo: de afvalintercommunale Limburg.net experimenteert al twee jaar met het systeem waarbij al het afval in één ophaalbeurt meegenomen wordt om het achteraf te sorteren. (vrt.be)
overschrijven, copiëren
afleiding van kribbelen (slordig en onleesbaar schrijven)
Ik mocht het laatste vraagstuk van de prijskamp rekenen afkribbelen van Julie die naast mij in de bank zat.
Die dokteur heeft wat voorschriftjes afgekribbeld.
broodzegening
vgl. kruidwiswijding
Klik op de afbeelding
Mèt St.-Hubèèr ees braudwaajes. (met Sint-Hubertus is er de zegening van het brood)
afrijden, wat ook met paarden gebeurt…
Van een vrouw die uiterlijke tekens vertoont van een heftige liefdesnacht, wordt in Antwerpen wel eens denigrerend gezegd dat ze er wat “afgereën” uitziet.
Sinds da ze ne nieve vrijer heeft, ziet ze er wel wat afgereën uit.
maatschappelijk werker (werkster)
vnw: sociaal assistent(e): maatschappelijk werk(st)er
Van Dale 2020 online: BE
recentere benaming: maatschappelijk assistent
In principe is de sociaal assistent bij wet verplicht om een “sociaal onderzoek” te doen.
Een soort populier. De canadaboom is een gekruiste populiersoort, tussen de zwarte- en een Noord-Amerikaanse populier. Soms ook kortweg canada genoemd. Het is een onvruchtbare hybridesoort die aangeplant wordt voor zijn snelle groei en houtopbrengst. De boom heeft een rechte stam en is binnen de 25 jaar kaprijp.
Van Dale 2014 online: volkstaal
Klik op de afbeelding
Op dit moment leggen de canadabomen het loodje en gaan ze naar hun laatste bestemming: China.
Door niet opnieuw over te gaan naar nieuwe aanplant van canadabomen, zal er dus ook geen houtopbrengst meer zijn.
sjofele, beklagenswaardige, goede vrouw
zie ook slure
Van Dale 2018 online: BE; spreektaal
1. onnozele, sullige vrouw
2. beklagenswaardige, goede vrouw
= ziel
3. slordige, slonzige vrouw
Die arme sloor verdient bekan niks.
“Ik zag ze geern, ze was een goede sloore, en ze heeft altijd met mij geleefd, mijmerde hij”, Stijn Streuvels
“De arme sloor en de kinderen stierven helaas! van armoede en gebrek”, Teirlinck, Cilia.
> andere betekenis van sloor
start- en landingsbaan
< Amerikaanse (handelsnaam) tar + mac(adam): wegdek van gewalst en geteerd steenslag
vnw: vnw: start- of landingsbaan van een luchthaven
Van Dale 2017 online: BE, het & de (m), metonymisch platform op luchthavens
Taalunie.net: standaardtaal in België? status nog onduidelijk
zie ook wegcode, verwaterde merknamen
Het is druk op de tarmac in Zaventem.
“Wanneer het vliegtuig zacht neerkomt op de tarmac, barst het gejuich los.” taalunie.net
> andere betekenis van tarmac
deel van de federale politie dat werkzaam is op de snelwegen
zie ook wegcode
De zwaantjes zijn bij de wegpolitie.
flipperautomaat
Men ziet niet veel bingo’s meer in de café’s daar ze te streng gereglementeerd zijn.
magneet
zie ook: trekstaal, trekizer, plekijzer, trekijzer
Met een plakijzer mocht ge vroeger niet te dicht bij een polshorloge komen, tenzij ze ‘antimagnétique’ was.
> andere betekenis van plakijzer
label die de nieuwe Van Dale online sinds oktober 2015 gebruikt om taalgebruik als Belgisch-Nederlands te categoriseren. Om de typisch Nederlandse woorden te labelen gebruikt Van Dale de label NL.
Definitie van Van Dale: Belgisch-Nederlands
Het Nederlands heeft zoals veel andere talen geografische varianten. Onder Belgisch-Nederlands verstaan we het Nederlands zoals dat gesproken wordt in België, door moedertaalsprekers maar ook door anderstaligen die er Nederlands geleerd hebben.
Regionale variatie doet zich voor op nagenoeg alle gebieden van een taal: de uitspraak, de woordenschat, de spraakkunst. Typisch Belgisch-Nederlands is bijvoorbeeld de uitspraak /teeraapeut/ voor therapeut en de klemtoon op de eerste lettergreep in het woord bikini. Bij de meeste sprekers uit Nederland klinken deze woorden als /teeraapuit/ en /bie-KIE-nie/.
In België hebben ze het over een bankkaart en een kredietkaart, in Nederland over een pinpas en een creditcard. Voor een Belg is het vliegtuig niet kunnen landen, voor een Nederlander heeft het niet kunnen landen.
Typisch Belgisch-Nederlandse varianten worden in dit woordenboek als zodanig gemarkeerd. Uit die markering mag niet worden afgeleid dat ze nooit in een ander deel van het Nederlandse taalgebied voorkomen. Regionale varianten kunnen door persoonlijke contacten of via de media ook in de rest van het taalgebied ingang vinden en gaandeweg een algemeen karakter krijgen.
Belgisch-Nederlandse varianten zijn niet fout. Woorden en uitdrukkingen die in dit woordenboek zonder enige verdere markering opgenomen zijn, behoren tot de standaardtaal in België en worden in het publieke domein algemeen gebruikt. Andere behoren tot de spreektaal of worden niet algemeen gebruikt.
Wie regionale varianten gebruikt, moet zich er wel bewust van zijn dat mensen uit een andere regio die varianten misschien niet begrijpen.
voorbeeld: kleedje, in een nieuw ~ steken
En toch blijven ze koppig sommige woorden veroordelen als ‘BE; niet algemeen’ zoals bv. a rato van. Nu zou ik één VL willen kennen die dit niet verstaat of niet gebruikt. Zelfs Hugo Camps mag meedoen deze keer.
eigen lof stinkt, stoefen over uw eigen, uw eigen den hemel in prijzen, uw eigen ophemelen
zie ook: bestoefen
Eigen stoef stinkt, dus stopt er al maar mee.
Hij is den beste, hij is den eerste met alles, hij kan alles… Wete, eigen stoef stinkt, stopt maar allegaa.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
