Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
- houten beschilderde plank, waarop de naam van een herberg of café geschilderd was
- uithangbord
De buren hadden het direct opgemerkt, dat er een nieuw uitsteekberd aangebracht was aan de herberg ‘De Spletlinde’.
een onderdeel van een organisatie die zich in sommige opzichten tot een lokaal machtsbastion ontwikkeld heeft waar men zich weinig of niets meer aantrekt van de centrale leiding
In België worden de gemeenten van Brussel vaak baronieën genoemd, maar ook in administraties, bedrijven en zelfs sportverenigingen bestaat het verschijnsel.
De term is afgeleid van “baronie” in de zin van “vrije heerlijkheid van een baron” (VD).
zie ook Brusselse baronieën
Vakbondsman wil eigen baronieën doorbreken (titel)
Rob Urbain, provinciaal secretaris van de Algemene Centrale van het ABVV, wil het aantal centrales van zijn vakbond terugbrengen van zes naar drie: een centrale voor productiebedrijven, een centrale voor de dienstensectoren en een centrale voor de openbare diensten. (131113 Made in Limburg)
Veel is al gezegd over de zotternij van zes als baronieën beheerde politiezones. (demorgen.be)
Verbazingwekkend dat niemand die baronie van de Nationale Loterij durft aan te pakken en de juiste vragen stelt. (Hans vandeweghe – demorgen.be)
glad, slipperig
Antw. uitspraak: glatterig
’t Heeft gevrozen. Zijt maar voorzichtig onderweg want ’t zal glatterig zijn.
Pas op, dat padje is ’k weet niet hoe glatterig. Ziet maar dat ge niet uitschuift.
daguitstappen
in Nederland: dagtoerisme
Van Dale 2015 online: BE
zie ook eendagstoerist
zingem.be: Van bij het begin was het de bedoeling om het gebied uit te bouwen tot een groene en cultuurhistorische streek voor eendagstoerisme en korte vakanties.
toeristischeattracties.be: Je geeft mee richting aan de sector eendagstoerisme via de sectorvereniging die bij alle instanties de belangen van de toeristische attracties verdedigt.
taaladviseur
vnw: taaladviseur
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt
Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
Smisdom: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook taalraadsvrouw
(fictieve) Taalmail 1035629 van de vrt-taalraadsman:
niet: Ruud Hendrickx, taalraadsman van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …" (bron: www.vrt.be/nieuws)
wel: Ruud Hendrickx, taaladviseur van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …"
Taalraadsman komt voor in Belgisch-Nederlands maar is geen standaardtaal. Standaardtaal in het hele taalgebied is taaladviseur.
;)
Niet fictief:
“Een cynisch woord, een scherpe keuze van de Vlamingen”, is de commentaar van VRT-taalraadsman en hoofdredacteur van Van Dale Ruud Hendrickx. (vrt.be)
Heb je er al eens bij stilgestaan dat een zomerse barbecue voor een taalraadsman een ware hel is? (Ruud Hendrickx – vrttaal.net)
De VRT heeft daarom een taalraadsman in dienst, Ruud Hendrickx. (vrttaal.net)
Hij vroeg raad aan de taaladviseur Ruud Hendrickx, want hijzelf kwam er ook niet uit. (vrttaal.net)
zoveel als niets
“Helaas, ik heb zoveel toverkracht als gaat daar liggen!” Pharao Tutankoffie in het Zingende Nijlpaard (eerste editie).
Later de gekuiste versie:
“Helaas heb ik zoveel toverkracht als mijn pet!”
- geconstipeerd
- tegenovergestelde van vrijgevig
Van Dale vermeldt “hardlijvig” met ongeveer dezelfde betekenissen
- Ons Stafke heeft echt slechte darmen, dat manneke is altijd hard in zijn lijf.
-Die van ons dacht dat ze onze pee geld kon aftroggelen voor een nieuwe auto, maar dat was tegen haar kont gesneeuwd want die is veel te hard in zijn lijf. (zie kont, tegen zijn ~ sneeuwen)
grote honger hebben
De kleine heeft nogal geten! Hij scheurde ocharme van de honger.
iets uitstellen
Mijn man heeft gezegd dat hij de woonkamer opnieuw gaat behangen; hem kennende gaat dat weer van den langenberg komen.
fig.: bolwerk, vesting
bv. een rood bastion, een katholiek bastion, …
demorgen.be: Bij sommige Wetstraatbewoners is het zelfs een wraak voor de inhoudelijke lijn van de VRT, die in hun ogen een rood bastion zou zijn.
deredactie.be: “De bedrijfswagens worden stilaan een bastion van vervuiling”, zegt Mathias Bienstman van BBL.
standaard.be: Veel meer dan zijn buurlanden was België een katholiek bastion.
vormingplusmzw.be: De Dansaertstraat, een hip, Vlaams Bastion in een overwegend Franstalige stad? Of worden zij op hun beurt verdreven door internationale ketens en expats?
antwoord wanneer een man geplaagd wordt met zijn dikke buik
zie ook: gerief; goed gerief
Goed gerief hangt onder een afdak. Geen gerief, geen afdak. Bodybuilden schrappen we dus van de lijst.(Twitter van Peter Selie 18.03.12)
fig.: het mikpunt van spot, laster, beschuldigingen … ; diegene of datgene wat voortdurend geviseerd wordt
Van Dale 2014 online kent enkel ‘een moeilijke pispot’: een knorrig, ongemakkelijk mens
doorbraak.be: Het is weer zover. Geregeld is de leraar de pispot van dienst. Te veel verlof! Te veel c-attesten! Te weinig aandacht voor zwakkeren! En nu beschikt de gemiddelde leraar over een ‘te laag intellectueel niveau’
bouwinfo.be: Gaat het goed, dan lopen de promotoren of bazen met de eer weg, gaat het ietsje minder of slecht, dan zijn zij de pispot van iedereen.
> andere betekenis van pispot
heel de familie, heel de aanhang, heel de groep
Pauline is hier geweest met hare man en kinderen en een paar vriendjes. Ze zijn met heel het bos blijven eten.
- ineengedrongen, kleiner geworden
- wordt niet alleen voor personen maar ook voor plaatsen: alles kort op elkaar, ineengedrongen, met gebrek aan ruimte
Welk een vernukkeld ventje heeft ze toch gekozen, ge ziet hem bijna niet staan.
Oma is straf vernukkeld sedert vorige zomer, ze heeft nu ook een gaanstok nodig.
Wat is dat hier vernukkeld.
een kleine, bijkomende hoeveelheid, die niet nader gedefinieerd wordt.
Voor vloeistoffen ook wel klakske.
Teirlinck, I. (1908-1924), Zuid-Oost-Vlaandersch Idioticon.
peute: vr. mv. -n. Verkl. peutse. Handvol (pootvol). ’m peute zaut. ’m peute morbels, ’k Kreeg ’m peute noten.
Hoeveel geld heb ik nog in mijn portefeuille? Twaalf en een peute.
(uitspraak met scherpe i)
vervaardigd uit plastiek;
zie ook plastieken
e plastikke zakske (een plastic tasje)
ontslag; vooropzegging
Omdat het daadwerkelijk ontslag volgens een normale procedure pas enige tijd later ingaat, spreekt men van vooropzeg.
vooropzeg geven, krijgen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Op ’t fabriek van de Jean gaan ze afslanken en hebben zeven man hun vooropzeg gekregen.
Toen het uitkwam dat hij stelselmatig een karton achteroversloeg heeft op staande voet zijn C4 gekregen, zonder vooropzeg of iets (zonder iets).
een goed(e) (kind, leerling, werkkracht, collega, persoon,…)
Ik denk dat het zich uit W-Vl verspreid heeft, maar zeker weet ik het niet.
in Antwerpen een goeike, een goeke
in Brabant een goeike, m. ne goeie
Die nieuwe aan de receptie, dat is een goedje zenne. Heel vriendelijk en behulpzaam.
typen, tikken (op schrijfmachine)
Op ne Qwerty kan ik niet tijpen.
- een ingehouden lach die ineens losbarst en waarbij de kans groot is dat er vochtdeeltjes mee worden uitgespuwd
- proesten, waarbij in de uitspraak de ‘t’ wegvalt
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Proessen, oft proesten plant. (1573).
zie ook poefen van het lachen
Zie andere definitie van proesen
Ze proeste ineens toen ze de mop snapte.
Waarom moet gij zo proesen, is dat zo grappig dan?
Tijdens de speech op de receptie waren de mensen in de zaal muisstil. Mijn zuster, toen 8 jaar, liet een windje vliegen. We zagen naar mekaar en we zijn braafjes naar buiten gevlucht om het daar uit te proesen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
