Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
baten, helpen, nut hebben, nuttig zijn
wordt ook meestal in de ontkennende vorm gebruikt zoals :
korten, niet ~, gekort, wat is dat nu ~
Vroegmiddelnederlands Woordenboek: Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1236
Van Dale online: gewestelijk
Door de hevige regen bleef de achterbouw maar onderlopen. Wat was het gekort dat ze het water terug buiten keerden?
Alle moeite die ze deden, het kortte niet echt veel.
activiteit in de marge van een evenement
zie ook rand~
zandhoven.be: Geeft u een feestje voor vrienden of organiseert uw club een ledenbijeenkomst… en bent u nog op zoek naar een gezellige randactiviteit? Aarzel dan niet en huur de volkssportkoffer.
zwaluw
ook in Oost-Vlaanderen
< één van de bijvormen van zwaluw
zie ook zwolm
In het uitkomen zullen we de zwalms weer horen gieren, als ze hier weer zijn van hun trektocht.
onbedwingbare goesting hebben voor iets (hartelijks).
vb: “Wil jij een stuk chocolade?”
“Geef mij er maar twee want ik voel mij kriemig!”
hard, maar toch onderdrukt lachen
Van Dale 2014 online: gewestelijk, onderdrukt lachen, proesten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: poefen, onderdrukt lachen, proesten van het lachen. Alleen in Vlaams België en stellig niet zonder invloed van Frans pouffer de rire.
“Me kosten onze lach nie meer inhouwen, en den eene begost veur, en den andere naar, te poefen”.
Kempen: ook proesen
Ze stonden achter mijne rug te poefen van ’t lachen.
armoedig
zie ook krot, Krottegem, van ~ zijn
Hij is zeker van van krottegem, – hij ziet er armoedig uit. (figuurlijk).
Ze woonden vroeger op Krottegem, – een stadsgedeelte in Roeselare waar vroeger veel arbeiders woonden en dat door de spoorweg van de stad afgesneden was en waar veel armoede heerste.(letterlijk)
1) gemeen, stout, venijnig
2) marginaal, basse-classe
3) van slechte kwaliteit
4) schunnig
een uitspraakvariant van “gemeen”, heeft in de Antwerpse Kempen een zeer sterk emotioneel afkeurende bijklank. De AN betekenis “gemeenschappelijk” bestaat in die streek niet meer.
1) Gij se gemane tik; dat is gemaan die kinderen zo pesten.
2) De familie Flodder uit de film, hoe gemaan zen die nei! Ja, ’t is echt gemaan soort!
3) Die jenever die ze daar schenken is zo maar gemanen boecht.
4) Scheid nu toch eens uit met die gemane klap!
> andere betekenis van gemaan
1. heel stijf zijn, te deftig, niet spontaan
2. zo stijf zijn dat uw spieren zeer doen
SN: stijve hark, zo stijf als een hark
1. Zijn hemd en zijn kostuum is precies met stessel gestreken gelijk dat die daar staat, zo stijf als een hak.
2. Mijn ventje heeft gisteren heel de dag in zijnen hof gewerkt. Hij is nu zo stijf als een hak. M.a.w. ik mag hem masseren.
kolenbak, bak waar de steenkool ligt
Schep wat kolen uit de koolbak en gooi ze in de kachel.
weggieten, weggooien (vnl. van vloeistof of stortbare inhoud van een recipiënt)
zie schudden
Sjèd dèè leiter nog mêr nie voert, dèè kan nog diene! (Giet die “leuter”, dat zeepsop nog maar niet weg, die/dat kan nog van pas komen)
sterven, de pijp aan maarten geven, het bijltje erbij neerleggen
In de fleur van zijn leven spoog hij z’n sjieke uit.
fig.: moeilijkheden oplossen
opm: de betekenis van mijnen vegen of explosieven opruimen is SN
vnw: in België vaak (fig.): conflictstof wegnemen
Typisch Vlaams: de conflictstof wegnemen, de angel eruit halen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 4
zie ook ontmijner
Van Dale 1995 (Belg. gallicisme)
De regeringsonderhandelingen hebben een heel klein beetje langer dan normaal geduurd omdat er een paar netelige dossiers ontmijnd moesten worden.
Indien mogelijk, zullen wij trachten om de ons voorgelegde conflictsituaties te ontmijnen en te zoeken naar een oplossing buiten de rechtbank. (advocaten-janssen.be)
met de voeten naar buiten gekeerd lopen
zie ook vlomsen
Zie hem nu toch eens fransen, ’t is precies Charlie Chaplin.
ondeugende jeugd
De joecht van tegenwoordig heeft totaal geen respect meer.
verplaatsen
verhuizen
Ze zijn alles aan het vertriekelen om de muren te kunnen schilderen
Is dat jong koppel van in nr 38 weeral vertriekeld?
Alle vijf stappen wonen ze op een ander adres.
Een lapzak is een drinkzak voor op reis. Het is een Middelnederlands woord dat afgeleid is van “lappen” (drinken). Doorgaans betreft het een genaaide leren zak met een opening die afgesloten kan worden met een kurk. De reiziger draagt deze over zijn schouder aan een riem of touw dat aan de zak is bevestigd.
Des Winters als het regent, dan zijn de paadjes diep, ja diep
Dan komt dat loze vissertje, al vissen in dat riet.
Met Zijne rijfstok, met zijne strijkstok,
Met zijne lapzak, met zijne knapzak ;
Met zijne lere, van dirre domme dere, met zijne lere laarsjes aan.
verkoudheid, snotvalling
Ik zit met het ploddeke, ik heb al niks anders gedaan dan gehoest en geniesd.
“Ik heb veertien dagen ’t ploddeken gehad” (Cornelissen-Vervliet 1899-1906)
ronde of ovalen rieten mand met hengsel om boodschappen te doen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij paander.
Daarnaast pander, pender. Evenzoo reeds in ’t middelnederlands. Van frans panier, middellatijn panarium, broodkorf.
-op kloefen en met de pander op de arm staat ons overgrootmoeder op de foto
- spreuk: leg niet al je eieren in dezelfde pander
hovaardig, hoogmoedig
/zjaar/ > Fr. genre
Prov. Antw.: zjaar
Ook: Jest hebben /zjèst/ gest hebben < Frans geste
Dat meisje heeft nogal veel jaar, die vindt zichzelf de mooiste van het land, als ze niet zoveel jest aan haar gat had, zou ze veel sympathieker zijn.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
