Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
kikkervisje, dikkopje
Haspengouw: koelekopke
Koelkupkes en sjtekelbaersjkes vange mit ein reete mendje van de mam, Dat woar pas sjpaas. / Kikkervisjes en stekelbaarsjes vangen met een rieten mandje van moeder dat was nog eens leuk!
afkorting van vlinderdas, vlinderstrik, strikje
ook vlinderke genoemd
Dit dankt zijn naam aan zijn vorm, dat enigszins op die van een vlinder lijkt.
zie ook neuke
Klik op de afbeelding
Het rood vlinderke rond de nek van de premier staat hem niet slecht.
Mijn huisdokter heeft in de winter altijd een vlindertje aan
Het vlinderakkoord.
een kindje dat zijn eerste stapjes zet
Ons Paulientje was ne late loper.
“Nu mijn vraag: zijn er hier nog ouders met late loperkes. Hoe oud zijn ze, of op welke leeftijd liepen ze. Hoe reageerde de omgeving.” (baby.be)
Woonhuis van de pastoor.
vnw: pastorie
Van Dale 2008: in België, niet algemeen: pastorie
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Vergelijk kapelanij
Pastorij Gaasbeek
Veel pastorijen staan leeg omdat er te weinig pastoors zijn.
er vandoor gaan
Wordt het niet eens tijd dat we ter vanonder trekken? We zitten hier al uren.
uitspraak zjup
wordt in Antwerpen enkel gebruikt in uitdrukkingen zoals iets in zijn jup slagen (verorberen), iets over zijn jup krijgen (iets over zich heen krijgen), jupe, blote ~
< jup wordt overdrachtelijk gebruikt voor lichaam.
Jupe betekent in het hedendaags Frans ‘rok’, maar vroeger was het ook een kledingstuk voor mannen dat het bovenlichaam bedekte.
Lier en omgeving: ook jup, zjup
In de Kempen is zip nog steeds een vest.
Zie ook in de Kempen: zip, in zijn ~ slaan
De klein mannen hebben al die boterhammen in hun jup geslagen.
Ne garçon strunkelde (strunkelen) en hij kreeg ocharme heel de plateau over zijn jup.
hier langs, daar langs
vnw:
-langs hier: hierlangs, deze kant uit
-langs daar: daarlangs, deze kant uit
Taalunie: De combinaties langs daar, langs hier en langs waar zijn standaardtaal in België. Een mogelijke betekenis is ‘via die/deze weg’ of ‘via welke weg’. Standaardtaal in het hele taalgebied is daarlangs, hierlangs of een omschrijving als via die weg/dat raam/die kant/de trap of op die manier.
Van Dale 1995: gewestelijk
Van Dale 2018: BE langs hier, langs daar
hierlangs, daarlangs
ook: langst hier, langst daar
vgl. langs waar
Kom maar, ’t is langs hier. En langs daar geraakt ge terug buiten.
koffie bijzetten door heet water bij te gieten in de koffiebeurs
uitspraak: korte eu (verschilt bijna van dorp tot dorp)
zie ook beuzzen
Onze vava was een groot verteller en als hij na het eten begon over Den Oorlog, “beuzde” ons moemoe nog eens “deu”, want hij kon echt heel lang bezig blijven.
kroonsteentje, lusterklemmeke
Ge moet de elektrische draad verbinden door middel van een suikertje.
gulzigaard, veelvraat;
iemand die gulzig alles opeet
zie ook smuirft
Seg smeurft, wilt ge nog es wat overlaten.
kurk, stopsel
vnw: kurk, dop om een fles, karaf, kruik enz. af te sluiten
Van Dale 2017 online:
niet algemeen; ook kurk
vgl. stopsel
zie ook ontstoppen
De stoppen van sommige wijnflessen zijn gemaakt uit plastiek i.p.v. uit kurk.
ondersteboven, overhoop
Ze waren zeer slordig, de kamer lag helemaal errekederrie.
achteruittraprem, torpedorem
SN-NL: terugtraprem
zie ook frein
Die kleine kwam in volle vaart met zijn crossfietske aangereden, ging op twee meter voor mijne neus op zijn achteruittrapfrein staan, waardoor zijn achterwiel opzij sloeg en een brede streep in ‘t grind trok, om uiteindelijk met zijn voorband tegen de tippen van mijn schoenen stil te komen te staan. ’Awel,’ zei hij met zijne vranken teut, ‘waarom moet ’k ik komen?’
De achteruittrapfrein wordt dikwijls toegepast bij fietsen zonder versnelling. Een velo met zo’n remsysteem is in veel landen volkomen onbekend.
het eens worden
Van Dale 2013 online: tot akkoord komen Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt
Na twee uur negotiëren zijn we eindelijk akkoord gekomen.
Ik trek het mijn eigen niet aan. Ge moet onderling maar zien akkoord te komen.
Juridischforum.be: Mocht verhuurder niet willen tot akkoord komen, kan u ook de vrederechter vragen het contract te ontbinden.
Awel (voorheen de Kinder- en Jongerentelefoon) is een laagdrempelige hulplijn waar kinderen en jongeren zonder hulp of tussenkomst van volwassenen antwoord krijgen op hun vragen.(vlaanderen.be)
Logo van Awel
“De kinder- en jongerentelefoon heet vanaf nu ‘Awel’. Dat is een woord dat zowat alle jongeren gebruiken en dus herkenbaar is voor iedereen, klinkt het. Ze kunnen voortaan ook via een mobiele website hun vragen stellen, of op een forum praten over hun problemen.” (nieuws.vtm.be)
> andere betekenis van awel
- handkar
- ijzeren raamwerk met twee rubberen banden eronder, een opstand vooraan om de te vervoeren zaken tegenaan te schuiven en op die manier te stabiliseren en twee berries voor de handen, een beetje zoals bij een kruiwagen, een stootkarretje dus dat wij op de vroegmarkt in Antwerpen gebruikten om ons fruit naar de auto’s van de klanten te brengen
uitspraak: /sjarret/
< Frans: charrette
Als nonkel Fons zijn vrouw met het charretteke naar een klant stuurde, zei hij altijd: “Allez vooruit, de merrie in de berrie”.
> andere betekenis van charrette
aangaan, betreffen, er toe doen, meespelen
Dat had gevolgen voor een dossier dat mij beroepsmatig erg aanbelangt, namelijk dat van de tweejarige master. (Bart Maddens)
indringende vragen stellen
NL: op de pijnbank leggen
vnw:
-iemand op de rooster leggen: iemand aan de tand voelen, iemand het vuur aan de schenen leggen
-iets op de rooster leggen: nauwkeurig onderzoeken
Van Dale:
(Belgisch-Nederlands) iem. op de rooster leggen
hem streng en indringend ondervragen, duchtig aan de tand voelen, het vuur na aan de schenen leggen
Van Dale 2018 online: zonder label BE
DS2015 standaardtaal
De verantwoordelijken werden over hun falen op de rooster gelegd.
Van Peteghem werd daarnet in de Kamer op de rooster gelegd door het parlement over de begrotingsplannen van de nieuwe federale regering. (vrt.be)
Hoe twee video’s tijdens de pauze plots van TikTok verdwenen: topman Chew op de rooster gelegd in Amerikaans Congres. (demorgen.be)
Premier Leterme op de rooster gelegd door BBC World. Aftredend premier Yves Leterme wordt in een interview op de zender BBC World hard aangepakt over de … (standaard.be)
Wat gebeurd is, is gebeurd en het heeft geen zin om erop terug te komen
A(l)s, a(l)s a(l)s… as is verbrand hout
- Als ik dat nu eens…
- Asse is verbrand hout, begin er nu niet meer over!
Wat als Van Aert wel op de eerst rij was gestart? “As is verbrand hout”, zegt Van Aert zelf. Klopt. (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
