Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
(Kleine) gebouwen bij (meestal achter) een huis, zoals schuur, duivenkot, wasruimte, buitentoilet …
vnw: koterijen (mv.): geïmproviseerde bijgebouwtjes, schuurtjes achter een woning
Van Dale 1995: gewestelijk
Van Dale online 2017: BE;
ongunstig; voornamelijk meervoud
1. verzameling onaanzienlijke huisjes
2. de bijgebouwtjes naast een huis of hoeve
zie ook schrijf- en uitspraakvariant koterie
zie ook Vlaamse koterij
We wonen in een oud boerderijtje met veel koterij achter de woning.
“U weze dus gewaarschuwd, Nederlandse lezers: de zetel van mijn grootmoeder zal nooit een fauteuil worden, en de koterij van mijn grootvader nooit een aanbouw.” (Ann De Craemer DM 30/05/14)
De wereldberoemde Nederlandse architect Rem Koolhaas werkt aan een boek over België. Nee, niet over de Belgische koterijen en fermettes. Over de kunst van het compromis, want daar zijn Belgische politici jarenlang meesters in geweest, vindt Koolhaas. (deredactie.be)
“Breek de koterij onverwijld af”: nieuw toeristisch onthaalgebouw aan het Steen in Antwerpen oogst bergen kritiek (vrt.be)
> andere betekenis van koterij
Een manier om een maatregel te omzeilen op een, min of meer, legale wijze. Hierbij wordt dikwijls gebruik gemaakt van een onvolledigheid of nalatigheid in de tekst van de maatregel of de wet zelf.
meestal: achterpoortje
Van Dale 2018: BE
DS2015 standaardtaal
zie: achterpoortjes, de ~ van de wet
De senatrice adopteerde in enkele maanden een kindje via een achterpoortje, zonder de lange procedure te moeten volgen.
standaard.be: Europa wil fiscale achterpoortjes sluiten voor multinationals
ongeluk, ongeval
< Frans: accident
Van Dale: ongeval, ongeluk
BE; spreektaal verkeersongeval
vnw
zie ook zonder accidenten
Door een accident werd de autostrade volledig afgesloten en zat de spits de hele morgend in de knoop.
De Jean heeft een accidentje gehad met het barbecueën. Gans zijn onderarm verbrand…
verwend, bedorven kind
zie ook bedorven scheet, stinker, bedorven ~ bedorven, bedorven, rot ~, strontbedorven
Met dien bedorven dans gaan ze hunne pere / giele nog zien. Bedorven tot op de graat. ’nen Dwingeland.
(pere, zijne ~ zien)
In deze hardé wereld uit de jaren 1 92011930 groeide John op als
benjamin van de familie waaraan men al de affektie gaf die men in
de dagelijkse kontakten buiten de huiskring miste . Hij noemde zichzelf dan ook “den bedorven dans” van de familie . (ojs.ugent.be/OZ/issue/download/1281/627)
knoeien, morsen
vnw: kliederen, knoeien, morsen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)
< zie smodderen, mozen, zwanselen, kwanselen, sturten, dashteren, desteren
Stop met smossen en eet uw bord leeg.
Ik heb mayonaise op mijn broek gesmost.
Wat moet je anders denken als Karen en James met een groep blinden spaghetti eten, en dat geblinddoekt doen om ook te kunnen smossen? (standaard.be)
Christophe smost niet met eten. Zijn doosjes bevatten net genoeg voor iedereen. (standaard.be)
< andere definitie van smossen
binnenplaats
ook cour (vnw), zie voorbeelden
< Frans: la cour
Van Dale 2017 online: BE, spreektaal
zie ook achterkoer, voorkoer, zijkoer, binnenkoer, parkeerkoer; speelkoer; wandelkoer
Ik zal mijn emmer gaan uitgieten boven het putteke van de koer.
Of die keer dat ik mijn voet had verstuikt op het koertje en ik met een dik verband rondliep. (Louis van Dievel – vrt.be)
Fiets van politieman op de koer van het commissariaat gestolen: “Dit getuigt van heel veel lef” (vrt.be)
Op de Cour, de grote binnenplaats met tuin heb je een prachtig uitzicht over de tuinen en weilanden. (natuurhuisje.be)
De grote keuken is centraal gelegen zodat ze in contact staat met de eetruimte het terras op de cour en de zitruimte. (camus-archictecten.be)
> andere betekenissen van koer
- machine
- mechanisch, electrisch apparaat
vnw: de machine, het apparaat, het toestel
De fabriek ligt plat want er is een belangrijk machien kapot.
Het nietjesmachien niet niet.
Voorzichtig als ge dat keukenmachien aanzet op mixen stand 3.
zoethout, drop
< Frans (jus de) réglisse
ook kalisje, kalisjebruud (Gent: stuk drop)
zie ook kaliche
vgl. kalissestok; kalissenhout
Ik kan hele dagen op een kalissestok zitten kauwen.
vlinder
< variant van vijfwouter, zie vijffouter
In mijne jonge tijd deed ik niets liever dan vliegenbouten vangen.
een glaasje jenever, graanalcohol
We gaan een witteke drinken van de gistfabriek.
vleier
- varianten bij gatlikker
‘Op de club kan hij ne goeie gast zijn, maar op den bureau met den baas is hij nen holkruiper.’
stuk, kapot, naar de vaantjes, naar de kloten
zie ook: zjanollen, naar de ~
Die tv werkt niet meer, die is finaal naar de genoux.
“Maar het spuiten met hoge druk heeft wel je klinkers naar de genou geholpen. De beschermlaag op de klinkers is volledig gebroken…” (bouwinfo.be 21 nov. 2019)
nakijken van huiswerk, proefwerken, examens
(niet de fouten corrigeren, maar ze aanstippen)
Ik moet vandaag de examens nog verbeteren, want morgen is het al deliberatie.
SN-NL: borrel
eenvoudige, informele receptie;
ook in samenstellingen zoals nieuwjaarsdrink, welkomsdrink/welkomstdrink, afscheidsdrink etc.
Bart geeft een drink voor zijn dertig jaar.
“Tijdens zijn korte speech op de nieuwjaarsdrink zinspeelde de kunstenaar op zijn reputatie. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
kapot maken, stuk doen
gezegd van een voorwerp, een zaak en een leven (toekomst)
variant van ruïneren
“Hij renneweert al het speelgoed dat hij krijgt.”
“Zijn huis is verbrand en t’was nie verrassereerd (verzekerd). Hij is gerenneweerd.”
term, meestal politiek beladen, die wijst op het al dan niet vermeende (financieel) profiteren van een bepaalde bevolkingsgroep op de kap van een andere: het Waals profitariaat, het links profitariaat, het profitariaat van de vakbond, het migrantenprofitariaat …
vnw:
•het misbruiken van politieke structuren en regels voor het eigen profijt, ten koste van de burger
•alle personen die zich schuldig maken aan dergelijk misbruik
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
ook: profitarisme
zie ook profitariaatstaat
De Jean was weer op dreef met zijne politiek: Ne Waalse Turkse syndicalist met PS-signatuur is profitariaat tot de vierde macht zeid em.
benzinestation, tankstation
vroeger ook: naftstatie
zie ook naft, naftpomp, naftepompe; wegcode
Aan het volgende naftstation moeten we tanken.
vergiet
variant van stramijn
- Patatten afgieten in een strameen.
- Een chinois is geen frans voor chinees maar een strameen dat in een punt gevormd is.
boezem
zie ook: balkon, kommisveur, tettagère
De buurvrouw heeft een groot schap.
Zeeft een schap waarop dat ge met 4 tafels kunt op kaarten.
> andere betekenis van schap
beleid dat voornemens communiceert i.p.v. beslissingen
zie ook aankondigingspolitiek
Niemand weet nog wat de regering beslist heeft en wat niet.
Het is me wat met dat aankondigingsbeleid.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.