Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
door bezweringen trachten te genezen
> verouderd
Van Dale 2018 online: BE
Een zieke overlezen.
Het kind is al een hele week aan het grinsen; in uiterste wanhoop hebben de ouders het laten overlezen (door een gebedgenezer of pendelaar).
overleg plegen
DS2015 standaardtaaltaaladvies: vooral in Belg.
in NL: om de tafel gaan zitten
in Antw.: rond ’t tafel gaan zitten
De onderhandelaars zitten nu al anderhalf jaar rond de tafel om te proberen een regering te vormen.
- in de voetbal: categorie tussen provinciale en nationale
- maar ook fig.: hij speelt in bevordering: hij is geen topklasse, een subtopper
Van Dale 2016 online: BE
Politiek wordt dikwijls in voetbaltermen uitgelegd: Als de toppolitiekers in eerste klasse spelen dan zijn er veel parlementsleden die buiten de schijnwerpers in bevordering spelen.
afstraffing, beschamende nederlaag
< pandoer
Van Dale 2016 online: BE, informeel
Op de korfbal, verleden zondag: “We zulle die van Baarechoem is een pandoering geve, die ze nog laangk gon onthouwe.”
(We zullen die van Berchem eens een afstraffing geven die ze zich nog lang gaan herinneren)
> andere betekenis van pandoering
(kaartterm) met een troefkaart een slag proberen te halen
vnw: troeven in het kaartspel
Woordenboek der Nederlandsche Taal: koopen: Ten zuiden van de groote rivieren: troeven.
- ”Ik wil niet koopen” zeide Clara ”dan heeft vader Torfs ook een’ slag. Daar, RuitenNegen!” Conscience (ed. 1867).
- Hooger koopen, met eene hooger kaart koopen, Teirlinck.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Waarom kocht gij die slag nu niet, gij hebt toch nog een troef?
> andere betekenis van kopen
Vacantie is welverdiende ‘vrije tijd’ van je werk of van de dagelijkse bezigheden.
syn.: verlof
< oudere schrijfwijze van vakantie
< uitspraakvariant: vacanse (vakanse)
Ik heb mijn vacantie in de midzomer genomen.
Dit jaar ga ik naar het buitenland met vacantie, want ik wil gegarandeerd mooi weer.
“’t is vacanse
we meuge danse
na trekke we veur ’n week of twee
nor Blankenberge on de zee …” (De Strangers)
beheerder van een gebouw, syndicus
(uitspr. meestal als in het Frans)
We zullen nog maar eens een herinnering sturen naar de syndic, die speelt toch echt met onze voeten!
het weer voorspellen
vnw: ze geven goed/slecht weer uit: ze voorspellen goed/slecht weer
zie ook het weer
We zouden van het weekend willen BBQ-en, welk weer geven ze uit?
Ze geven voor van het weekend schoon weer uit. Het mag wel eens.
Wilt ge weten wat voor weer ze uitgeven? De vrt is als zo’n toestelleke van vroeger: verschijnt het vrouwke Sabine met haar paraplu, dan gaat het regenen. Komt het ventje Frank met zijn fiets, dan gaat de zon schijnen.
wanneer, als, vanaf, van toen, van zodra
ook: vanals dat
uitspraak Antw.: vanas (bv. Vanas em klein was…)
Vanals dat ik tijd heb zal ik er eens aan beginnen.
Vanals em klein was had em al bang van honden.
Ik ga naar de winkel vanals ’t stopt met regenen.
(vero.) braak (van landbouwgrond)
Lokale uitspr. te’slaot
Lat. desolatus (Wa.Fr. désolat?)
vgl. slaat
Die grond ligt teslaat.
vader, ook een oude man, ouwe
uitgesproken gelak het Fr. père
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
- Wat zal uw pere daar van zeggen? Joos (1900-1904)
- Maer siet dat Lammeken (dat kleine kind) het schynt dat t’kennis draecht van sijn Peerken. Ogier, Seven Hoofts. (1644).
- Pere, Wuk (wat) dunk-je van ’t weêre? Kinderrijm (Ieperen). in De Cock en Teirl., Kindersp. (1906).
Kempen: pejoratief gebruikt voor vader
Antwerpen: in onbruik, behalve in de uitdrukking pere, zijne ~ zien
Onze pere is nen echte ouwe pee geworden.
Als ik het verdiende, kreeg ik al eens een billekletser van mijne pere.
> andere betekenis van pere
split-shift, waarbij de dagtaak van een werknemer in meerdere stukken verdeeld wordt
zie ook gekapte dienst
In de horeca werken koks en kelners dikwijls in een service coupé: een shift voor de lunch en eentje in de avond.
kindje Jezus, kindeke Jezus
UitInWestVlaanderen.be: Geflankeerd door een cast die hoofdzakelijk bestaat uit acteurs met het syndroom van Down, schetst Van den Berghe in pittoreske zwart-witshots een eerlijk poëtische maar oer-Vlaamse variant op het verhaal van ‘Kinneke Jezus’ en de ‘Drie Koningen’, een traditie die de internationale wereldbevolking tot nog toe vreemd was.
→ overtijd
uitspraak: overteds, overtets
En, ik koop elke week overtijdse waren die ’s avonds na 17uur gedemarqueerd worden.
speelgoed (jaren 60 – 70)
Een metalen knijper die men tussen wijsvinger en duim vasthield. Met de duim drukte men op het half vastzittende membraan. Als dat naar binnen klikte maakte dat een klakkend geluid.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: klak: Naam voor de klephoutjes — ”kleppers” — der kinderen (Klak, klakke, bij De Cock en Teirlinck, Kindersp. (1907)).
Vroeger deelde Sinterklaas klakkers uit samen met wat snoepgoed.
Een mens/dier rustig en lieflijk aaien.
“Ge moet e konènke alta woaze veeda get de kop insloagt. Dan hedde e schoën mals konènke.”
(“Je moet een konijntje altijd aaien voor je het de kop inslaat. Dan heb je lekker mals vlees.”)
Opgedoft.
Kitscherig.
Met overdreven franje.
Potsierlijk.
uitspraak: grossiel (grossieël)
Vroeger gebruikt in Antwerpen, nog ieveranst?
Zijn nief huis is wel groseel hè, ni?
Nederlands zoals het in Nederland gebruikt wordt
Van Dale 2012 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen, in een culturele context. Behorend tot of eigen aan Nederland
Sjekkie, doeg, beppen, jeremiëren, wethouder, tosti, sneu, geintje, zoab, zo oud als de weg naar Kralingen, … allemaal Noord-Nederlands, maar bijlange na niet allemaal door Van Dale als dusdanig bestempeld. Waarom niet? Omdat Noord-Nederlands Belgisch-Nederlands is volgens Van Dale. Subtiel maar veelzeggend. Voor de slechte verstaander: Noord-Nederlands is de norm, Belgisch-Nederlands is de afwijking.
lid van de Senaat
zie ook gemeenschapssenator
Op de lijst van de senatoren prijkt bovenaan Z.K.H. Prins Filip van België. Die is senator van rechtswege. Tot volgende week want dan wordt hij koning.
eig. opwaarts, hoger op, verder, naar opzij
Gank obbers! (schuif wat op, maak plaats)
Dauw z’nen teleir wat obbers, dan zieste ze lèppelke ligge. (duw uw bord wat opzij, dan ziet ge uw (dessert)lepeltje liggen)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
