Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #5581

    drijhoek
    (znw. de ~ (m.), ~en)

    SN/NL: driehoek

    ook (verkeerdelijk) dreihoek

    zie ook drij

    Vraag me niet waar da we vis gevangen hebben, want da weet ik niet. Ik hoor die mannen wel klappen over tklaan geultje en den iejene of andere draahoek. Maar dat is de Fons en de Walter die dan arranzjeren. (langelandvissers.be)

    Toen ik, nu eene dikke 50 jaar geleden, op school lag, wierpen de allerstoutsten onder ons wel eens met soortgelijke papieren pijlkens, in drijhoek gevouwd en van eene stalen pen als punt voorzien, naar deur of bord of zoldering der klas. (Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1908, dbnl.org)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (05 Aug 2021 21:35)

    👍
    55

    #5582

    nagelen
    (ww. nagelde, genageld)

    SN/NL: spijkeren

    vnw: (vast)spijkeren, timmeren

    zie ook nagel (+ commentaren), toenagelen

    Nu vroeg ik me af hoe ik de planken het beste zou nagelen. (bouwinfo.be)

    Filipijnen laten zich aan het kruis nagelen op Goede Vrijdag (hln.be)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Feb 2024 12:19)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Mar 2024

    👍
    32

    #5583

    toenagelen
    (ww. nagelde toe, toegenageld)

    SN/NL: dichtspijkeren

    zie toe, nagelen, nagel (+ commentaren)

    Ik zal eens navragen want ik stel me vragen bij het “nut” van het toenagelen. (forum.belgiumdigital.com)

    Aan het hoofdeinde legde men vroeger wat schavelinge; geen familielid bleef in de kamer terwijl de kiste toegenageld werd. (Biekorf jg 52, dbnl.org)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (07 Aug 2021 08:01)

    👍
    34

    #5584

    niet-essentiële verplaatsing
    (begrip)

    neologisme dat ten tijde van de semi-lockdown tijdens de coronacrisis geïntroduceerd is: een niet noodzakelijke verplaatsing

    antoniem: essentiële verplaatsing

    google2020: .NL (22 alle mbt .BE)

    zie ook verzamellemma corona

    Wegpolitie stuurde al tweeduizend voertuigen terug op autosnelwegen bij niet-essentiële verplaatsing (standaard.be)

    “Afval wegdoen? Dat is een niet-essentiële verplaatsing”, mopjes van “De coach” uit “Iedereen beroemd” zijn terug (vrt.be)

    Een interventieploeg van de lokale politie Bilzen – Hoeselt – Riemst om vier uur deze ochtend een boete moeten uitschrijven voor een 30-jarige vrouw die een niet-essentiële verplaatsing maakte. De vrouw uit Lanaken gaf toe op weg te zijn naar Hoeselt…om de liefde te gaan bedrijven. Ze vond dit wel een essentiële verplaatsing, gezien de “hoge nood” ten gevolge van de lockdown light. (tvl.be)

    Vermijd toeristische locaties en rijd er zeker niet met je wagen naartoe. Zo vermijd je een boete wegens niet-essentiële verplaatsing. (olen.be)

    Volgende verplaatsingen worden beschouwd als niet-essentiële verplaatsingen:
    •toerisme
    •vrije tijd
    •inkopen doen
    •tanken
    •een kennis bezoeken
    •een familielid in het buitenland bezoeken
    •…
    (crisiscentrum.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (20 Apr 2024 13:53)

    👍
    32

    #5585

    achtervolgingskoers
    (zn. v.; ~en )

    koers (race) waarbij de ene de andere moet trachten in te halen; faze in een koers waarbij men op achtervolgen aangewezen is
    ook fig.

    Ook de grote, Duitse autoreuzen die enkele jaren geleden nog grapten over de wilde plannen van Elon Musk, hebben de achtervolgingskoers ingezet. (Managers the day after tomorrow – Rik Vera)

    Bayrou stemt voor Hollande omdat hij het oneens is met de “achtervolgingskoers naar extreemrechts” van huidig president Nicolas Sarkozy. (hln.be)

    Soeverein Deceuninck-Quick-Step was een klasse apart in de achtervolgingskoers. (wielerflits.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (09 Jul 2021 21:08)

    👍
    50

    #5586

    fermettestijl
    (zn. m.; ~en)

    bouwstijl die doet denken aan een traditionele boerderij

    zie fermette

    vgl. fermettewijk

    Dit huis in fermettestijl uit de jaren ’90 met lichtrijke leefruimte, ingerichte keuken en drie slaapkamers is volledig instapklaar. (vier.be)

    Rustig gelegen alleenstaande villa in fermettestijl met 3 slaapkamers en bureel. (agencebossuyt.be)

    Als je helemaal gewonnen bent voor de fermette-stijl, dan ben je alvast in de weer geweest met verschillende materialen en accessoires. (dauby.be)

    Voornamelijk in de jaren ’80 kende de fermette-stijl haar opmars. Mensen bouwden hun huis met het karakter van een hoeve (inagro.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (13 Jun 2022 15:46)
    Dit woord was woord van de dag op 28 May 2022

    👍
    44

    #5587

    mijn hol
    (uitdr.)

    onzin, zever, iets dat ongeloofwaardig is, dat zal wel zijn,
    wordt gezegd als iemand u blaaskes wijsmaakt

    zie ook: mijn gat, mon oeil; hol

    Verkeersveiligheid mijn hol! Ik ga straks de eigenaar van dat stuk grond eens mailen en vragen of die daar toestemming voor heeft gegeven. (9lives.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (25 Jul 2021 03:44)

    👍
    43

    #5588

    voorbewaking
    (znw. de ~ (v.), ~en)

    kinderopvang op school voorafgaand aan de schooluren

    taalunieversum: Vlaanderen

    zie ook: nabewaking

    Vanaf 07.30 uur is er mogelijkheid tot opvang in de voorbewaking. De schoolpoort gaat open voor alle anderen om 08.25 uur. (parkschoolmortsel.be)

    De school organiseert voor- en nabewaking op school. Voorbewaking van 7u00 tot 8u30. Nabewaking van 15u40 tot 18u00. (stedelijkonderwijs.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 05:35)

    👍
    35

    #5589

    ontsnappingszomer
    (znw. de ~ (m.), geen mv.)

    zomer van 2009, waarin er op korte tijd verschillende geslaagde ontsnappingen uit Belgische gevangenissen plaatsvonden

    De beveiliging van het Brusselse Justitiepaleis komt maar moeizaam op gang. De SP.A hekelt de trage aanpak van justitieminister De Clerck, die na de “ontsnappingszomer” heel wat maatregelen beloofde. (bruzz.be)

    Nochtans beloofde justitieminister Stefaan De Clerck (CD&V) tijdens de afgelopen ‘ontsnappingszomer’ om haast te maken met de beveiliging van de mastodont van het Poelaertplein. (demorgen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (15 Jun 2021 06:02)

    👍
    26

    #5590

    voortonen
    (ww. toonde voor; voorgetoond)

    tonen, voordoen

    Waarschijnlijk contaminatie

    Creatieve kinesist uit Lichtervelde: “Ik toon oefeningen voor aan het raam” (vrt.be)

    De veiligheidsroutine die stewards voor elke vlucht voortonen, ken je ondertussen misschien al vanbuiten (nieuwsblad.be)

    Jasmien toonde voor hoe we naar boeken moeten zoeken m.b.v. een boekenplankje (bloggen.be)

    De instructieverantwoordelijke toont voor hoe hij/zij werkt met de OLO (behavioral modeling) en hij/zij geeft aan waarom hij/zij bepaalde beslissingen neemt (Onderwijskunde als ontwerpwetenschap – Martin Valcke)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (07 Aug 2021 15:22)

    👍
    41

    #5591

    gij vraagt, wij draaien
    (uitdr.)

    SN/NL: u vraagt, wij draaien

    zie ook ge, gij, u, uw

    De baardpoll loopt intussen als een trein @tomboonen1 Gij vraagt, wij draaien… (twitter.com)

    Hier zie ventje, gij vraagt, wij draaien (forum.politics.be)

    Gij vraagt … wij draaien … (seniorennet.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (09 Aug 2021 18:47)

    👍
    49

    #5592

    wie we daar hebben
    (uitdr.)

    SN/NL: kijk (eens/es) wie we daar hebben

    varianten: wie da we daar hebben/hemmen/hen, wie da me daar hebben/hemmen/hen, …

    Daarna zien we een paar oude kennissen terug die ook mekaar al lang niet meer gezien hebben: Wie da we daar hebben» (De Poperinghenaar, 29 november 1936, historischekranten.be)

    Awel Awel Awel, wie da we daar hebben sie?! Joat Joat, ’t zijn die mannen van de scouts! (stbarbara.scoutsgroep.be)

    Wie we daar hebben! (Thuis, een.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (05 Jul 2021 06:20)

    👍
    36

    #5593

    en
    (ww. ad, ged/gad)

    zie hen

    -

    > andere betekenis van en

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door de Bon (06 Aug 2021 10:11)

    👍
    51

    #5594

    hen
    (ww. had, gehed/gehad)

    hebben

    uitspraak met zware e, de ‘h’ wordt niet uitgesproken

    in gebruik in West- en Oost-Vlaanderen

    OTT: ik he, gij he(d), hij he(d) (W-Vl)/ hij hee(d) (O-Vl)
    ? aan de kust wordt in de 1e persoon enkelvoud altijd de infinitief gebruikt, en is het dus ‘ik hen’
    OVT: de infinitief is ‘hadden’, behalve aan de kust, waar het door het wegvallen van de ‘dd’, het nimmer uitspreken van de doffe e (een kenmerk van alle West- en Oost-Vlaamse dialecten) en het wél uitspreken van de eind-n in werkwoorden en verkleinwoorden (eveneens kenmerkend voor West- en Oost-Vlaamse dialecten), ±’haan’ is geworden
    ? omwille van voorgaande regel is de 1e persoon enkelvoud van de OVT aan de kust dus ook ‘ik haan’

    zie ook hemmen

    Dien Hollander was der vanalles en nog wa aan ’t zeggen, ma ’k en he der niet van verstaan.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Akki (28 Aug 2025 13:51)

    👍
    54

    #5595

    editorialist
    (z.nw. de ~ (m.) ~en)

    iemand die het editoriaal schrijft een redactioneel stuk, NL: het hoofdartikel

    Onze editorialist getuigt over zijn vader, die vorig jaar de verlossende gifbeker dronk: ”Het is tijd”, zei mijn vader. hij ging op bed liggen en dronk het flesje dat de dokter hem aanreikte in één teug leeg: zijn laatste ad fundum. Vier minuten later was hij dood. Verlost uit zijn ondraaglijk psychisch lijden. Zo schoon, zo zacht, zo juist kan sterven zijn. (Nieuwsblad)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door koarebleumke en laatst gewijzigd door koarebleumke (08 Jul 2021 11:16)

    👍
    64

    #5596

    op het gemak
    (uitdr.)

    antwoord op de vraag “hoe is ’t?”, om aan te geven dat men het goed stelt, maar er geen belangrijke gebeurtenissen op het programma staan
    wordt ook gebruikt om geen geheimen te moeten prijsgeven aan een kennis die men niet zo goed kent

    dikwijls ook in verkleinvorm: op ’t gemaksken

    SN/NL: “Nou, goed!”

    zie ook ça va

    - Ah hier se, daar se, wie da me daar hemmen, den Dirk, hoe is ’t nog me u jong?
    - Op ’t gemaksken he

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (07 Aug 2021 16:11)

    👍
    49

    #5597

    wasmachien
    (znw. het ~, ~en)

    SN/NL: wasmachine (m.)

    de Surinaamse megahit ‘Kleine wasjes, grote wasjes’ heeft het ook over een ‘wasmachien’, maar daar gaat het enkel om een uitspraakvariant, aangezien het daar ‘de wasmachien’ is

    zie ook machien; waste; verzamellemma kledij

    Nu zou ik de volledige helm op 30° in het wasmachien willen flikkeren om hem nekeer proper te maken (forum.mountainbike.be)

    Geachte Samsung, Mijn Samsung wasmachien type WW80J6603EW is net uit de garantie en de printkaart ( computer) is kapot. (community.samsung.com)

    “Zelfs al ben ik een pure Vlaming, ik twijfel toch nog steeds over een woord.

    Is het ‘het wasmachine’ (uitgesproken als het wasmachien) of ‘de wasmachine’? (zoals het er staat uitspreken)" (forum.wordreference.com)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (11 Jul 2021 02:20)

    👍
    37

    #5598

    kledij
    (verzamellemma)

    De Vlaamse garderobe ziet er betrekkelijk anders uit dan de Nederlandse. In dit lemma bewaren we een lijst van allerlei Vlaamse kledingsstukken en gerelateerde terminologie, evenals uitdrukkingen die naar deze kledij verwijzen. Een aanzienlijk deel van deze terminologie is (duidelijk) geleend van de zuiderburen, maar er zijn ook verschillende gevallen waarbij de Hollander, en dus de Nederlandse standaardtaal, een Frans woord gebruikt, terwijl de Vlaming er zelf een woord voor heeft bedacht. Bij de gelinkte lemma’s zijn er bovendien nog talloze andere namen voor kledingsstukken te vinden.

    kledij:
    aanschieter
    aanstekers
    baai
    bain de soleil
    badkostuum
    blokken
    boi
    botten
    bottinen
    bovenlijfke
    bretellen
    broeksriem
    centuur
    combiné
    cravat
    debardeur
    duffelcoat
    foelaar
    frak
    frennen
    frulleke
    fuck-me-botjes
    gaine
    gilet
    golf
    gordel
    hemd
    hoge col
    kap
    kaptrui
    kaspoesjeir
    kepie
    klak
    kleed(je) (+ avondkleed, bloemekeskleed, communiekleed, doopkleed, slaapkleed, trouwkleed, zomerkleed, …)
    kloef
    kloon
    knop
    kostuum
    kousen
    kousenbroek
    kravat
    k-way
    lits
    maillot
    manchetknop
    mantel
    marcelleke
    marcel
    molière
    nestels
    neuke
    nylons
    onderhemd
    onderlijfke
    onderpull
    onderzip
    overal
    palto
    pantoffels
    peignoir
    pelse frak
    pitteleir
    plastron
    pots
    pression
    pull
    regenscherm
    rijkoord
    sacoche
    salopette
    short
    sjerp
    skibot
    sleffers
    sletsen
    sloefen
    sous-pull
    swieter
    tailleur
    tallon
    tenue
    tiret
    vellen frak
    vest
    veston
    voorschoot
    vriezebroek
    zip
    zot

    werkwoorden:
    aanduffelen
    aanspelen, aanstoten, aantakelen, aantoortelen
    afbiezen, afboorden
    fronsen
    opplooien, plooien
    sletsen
    tailleren

    varia:
    afgeborsteld
    avondkledij
    buil
    col
    coupe regentes
    droogkast
    droogkuis
    gele hesjes
    hiel
    kapstok
    lap
    mottenbol
    neep
    okselvijver
    pince
    smink
    solden
    spullenhulp
    tent
    wasmachien

    uitdrukkingen:
    aangesanderd zijn
    aangetakeld van de kapel
    aanhebben, iets ~ van iemand
    aap met ne pyjama
    broek, aan zijn ~ houden
    broek, de ~ dragen
    ene frak en twee schoenen
    frak, amaai mijne ~
    Jean met de klak
    kiekens, de ~ zitten door den draad
    klak, amai mijn ~
    klak, er met de ~ naar gooien
    kleedje, in een nieuw ~ steken
    klonen, de ~ van iets aanhebben
    kroon, de ~ ontbloten
    met de klak rondgaan
    nestel, zijnen ~ afdraaien
    sloef, op zijn ~en afkomen
    uit een doosje komen
    voorschoot, een ~ groot

    > andere betekenis van kledij

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Jul 2025 13:04)

    👍
    78

    #5599

    kunnen, iets vinden ~
    (uitdr.)

    zie vinden, iets ~ kunnen

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door nthn (11 Aug 2021 09:30)

    👍
    35

    #5600

    daslookplukker
    (z. nw. de ~ (m.) ~s)

    plukker van daslook, een plantje met witte bloemen dat familie is van de look- en ajuinachtigen, het bloeit in het voorjaar en is zeer geliefd als smaakmaker in salades, soepen en sauzen

    Dit weekend zijn in de Vlaamse Ardennen een aantal daslookplukkers betrapt door een boswachter. Het plukken van daslook is verboden en heeft een grote impact op het bos. Door het plukken van de knollen verdwijnt de hele plant. (Nieuwsblad)

    Daslook is familie van de look- en ajuinachtige planten, maar wel een vrij zeldzame soort in ons land. De plant is volledig eetbaar en zou ook als antioxidant medicinale eigenschappen hebben. Bovendien kan je het maar een paar weken in het jaar vinden, dus is het bijzonder populair bij ‘daslookplukkers’. (VRTNWS)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door koarebleumke en laatst gewijzigd door nthn (14 Jul 2021 06:19)

    👍
    60

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.