Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
beroerte, een geraaktheid
een aanval in de hersenen, in het hart, op de zenuwen
Van Dale: attaque, de; -s
< Frans: vijandelijke aanval (1646)
2. aanval van een ziekte: (verouderd) een attaque van een beroerte
zie ook verzamellemma geneeskunde
Hij heeft een hartattak gehad.
Als mijn moeder dit te weten komt krijgt ze een attak.
Ze hebben hem naar ’t gasthuis gedaan, maar tegen dat em daar was was het over. De dokters zeiden dat het waarschijnlijk een attakske geweest was.
Hij kreeg wijd nen attak van ’t verschieten.
Hij kreeg een attak op de zenuwen en nu is hij langs een kant gedeeltelijk verlamd.
scheidsrechter
zie ook ref
Wat? Strafschop? Dien arbiter is blind!
appelmoes
zie ook appeltrot
Ook in Heusden-Zolder
Bloedworst met pureepatatten en appelspijs is heerlijk.
sinaasappel
< Genoemd naar het land van herkomst: China (in de oudere vorm Sina, zoals in sinologie). Voor de vorming zijn bijv. nootmuskaat, appelgranat, appelen van oraignen (in plaats van resp. muskaatnoot, granaatappel en oranjeappel) te vergelijken. Eveneens door woordmetathese is dan ook de vorm sinaasappel ontstaan. (M. Philippa e.a.)
soorten: persappelsien, eetappelsien, bloedappelsien
zie ook appelsienpel; appelsiensap; appelsienkist, ginappel, seenappel; verzamellemma groenten en fruit; Vlaamse volgorden
Als we deze appelsienen persen hebben we vers fruitsap.
Appelsien, laat u zien!
Pas maar op, of ik eet u op!
schokdemper, schokbreker
Klik op de afbeelding
vnw: schokbreker van een auto
< Frans leenwoord: amortisseur
zie ook verzamellemma wegcode
Mijn amortisseur is kapot gegaan van al die kasseiwegeltjes.
onenigheid, ruzie, boel, last
< Frans: embarras: hinder
- ambras maken: herrie schoppen, ruzie maken,
- ambras krijgen: ruzie krijgen of last krijgen met iemand
- ambras zoeken : aansturen op een conflict
- ambras hebben: ruzie hebben, in onenigheid leven
vgl. ambrasmaker
Er is ambras tussen die twee.
Hooligans gaan alleen maar naar de voetbal om ambras te maken.
Ze gingen samen op reis en na een week kregen ze al ambras over het geld.
Als ge nog veel te laat gaat komen gaat ge ambras krijgen met den baas.
Die gasten gaan alleen maar op café om ambras te zoeken en zich af te reageren.
Oh, die klappen niet, die hebben al jaren ambras.
worstenbroodje, waarbij een curryworst in bladerdeeg wordt gebakken
Mag ik een warm curryrolleke, alstublieft?
een kleine portie friet
Een kleintje met mayonaise en een curryworst, alstublieft.
een lange, met curry gekruide "vlees"worst die gefrituurd wordt. Nederlanders noemen dit een “frikandel.”
vnw: gebraden gehaktmengsel in de vorm van een worst, frikadel.
In “Man over woord” is het woord uitgebreid aan bod gekomen. Curryworst beperkt zich tot links en rechts van een brede strook Antwerpen-Brussel. In West-Vlaanderen ‘frikadel’. In Limburg heeft men het blijkbaar over een ‘lange hamburger’.
zie ook lange
Een curryworst met frieten
Een kleintje met mayonaise en een curryworst, alstublieft.
gehaktballetje
Afbeelding zie hier
We eten vandaag tomatensoep met ballekes!
> andere betekenis van balleke
later, straks, zo dadelijk
< Frans: subit (bruusk, plots)
Dat zal ik sebiet wel doen, nu ga ik eerst …
Ik zal u sebiet eens bellen.
Sebiet begint mijn favoriet programma op den TV.
Uitdrukking : Sebiet of nog ieër (<- eerder).
(historisch, einde 20ste eeuw) benaming voor banaal en opzichtig tienerkoppeltje
Nederland: “Sjonnie en Anita”
vnw: johnny’s en marina’s: sjonnies en anita’s
ook individueel: een Johnny, een Marina.
In die café zit het altijd vol Johnny’s en Marina’s, we gaan ergens anders pinten pakken.
Die Johnny van in ‘t straat met z’n boom-car hangt serieus mijne frak uit.
Hebt ge dat gezien? Die Marina haar haar komt precies recht uit the Bold and the beautiful.
zich aanstellen, comedie spelen
ook karottentrekken, zie voorbeelden
vgl. karottentrekker
Karel is helemaal niet op zijn gezicht gevallen, hij is karoten aan het trekken.
Karine Huts: ‘Ik heb als magistraat twee burn-outs gehad, maar in die tijd noemden ze dat niet burn-out maar karottentrekken.’ (tijd.be)
schroef
vnw: schroef
wnt: Middelnederlands vise, vijs, uit Oudfrans vise (Frans vis). Het woord is en was ook voorheen vrijwel geheel beperkt tot het Zuiden van het taalgebied;
Van Dale online: BE, spreektaal
werkwoord: vijzen
samenstellingen: vijsbank, vijsmachine
zie ook: vijs, daar zit een ~ los; rondel
Zet die plank vast met een vijs.
schoenveter
Middelnederlandsch Woordenboek:
Riem of band om iets vast te maken, bepaaldelijk voor het dichtrijgen van kleedingstukken, met name de broek en het schoeisel.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Koord waarvan het einde gestoken wordt in een malie, ten einde het gemakkelijk door een opening te kunnen halen; veter. Thans in de algemeene taal van Noord-Nederland weinig meer in gebruik.
De nestels der bottinnen, Conscience (ed. 1868).
Nestelschoen, rijgschoen; in Zuid-Nederland (Cornelissen-Vervliet)
Brugs Ommeland: ringkoord, schoelint
Oost- Vlaanderen: rijkoord
Waasland: neisteling
uitdrukking: nestel, zijnen ~ afdraaien
> verzamellemma kledij
Ik ben over mijne losse nestel gestruikeld.
schroevendraaier
uitspraakvariant: toernevies
zie ook tournavis, terlevies, turnavies
< Frans tournevis
Ge moet die vijs niet met nen hamer vast proberen te zetten, maar met een toernavies.
Neem eens de toernevies uit mijn werkkoffer.
Me een tournevies krijgt ge da wel losgedraaid!
Melo-cake: marshmallowschuim op een koekje, overgoten met chocolade
syn.: negerzoen
< uitspraak: neegerinnetèt
< Frans: tête de nègre, met dezelfde betekenis. In het Vlaams ‘negertet’, maar omdat een man geen tetten (borsten) heeft, werd het waarschijnlijk volgens de volksetymologische logica een negerinnentet.
Ik heb een hele doos negerinnentetten opgegeten.
Mama, heb je snoep voor mij meegebracht?
Ja, een doosje negerinnentetten en een zakje neuzen.
iemand die ambetant is;
een vervelende, irritante man, een poetzak
vr.: ambetante
zie ook embetanterik
vgl. ambeteren
Dien ambetanterik moet eens stoppen met op zijn fluitje te blazen.
aansteker, briquet
Mag ik uwen allumeur eens gebruiken om mijn sigaret aan te steken?
plezierig, leuk, tof
uitspraak: klik op het pijltje
vnw: plezierig, prettig, genoeglijk, leuk, grappig
Van Dale 2015 BE; spreektaal
taaladvies.net: standaardtaal in België (maar/dus toch te vermijden)
zie ook plezantste, de ~ thuis zijn, plezanterik, flauwe plezante, plezante
’t Was een wreed plezant feestje, ’k heb nog zeer van het lachen.
“Kampioen zijn is plezant” is het boek en “Kampioen zijn blijft plezant” is de film. Van wie? Van De Kampioenen, mijn gedacht!
“Leuk” krijgen we als Vlaming veel minder gemakkelijk over onze lippen dan een Nederlander, “leuk” klinkt te flauw, en te fleurig voor de gemiddelde stevig gebouwde Vlaamse kerel. Om niet te veel gelijk een janet te moeten klinken gebruiken we “plezant.” Het is trouwens een veel plezanter woord om uit te spreken.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
