Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
(op)vouwen van bvb kledij
vnw: opvouwen
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
zie ook plooien; verzamellemma kledij
De kleren zijn proper opgeplooid en in de kleerkast gelegd.
conserveren, inmaken
vnw: inmaken, inleggen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook steriliseren
vgl. opleg
Hij heeft heel zijn oogst augurken opgelegd in glazen bokaaltjes.
> andere betekenis van opleggen
plakken, lijmen
vgl. zelfklever
Ik heb een papieren aprilvis op zijn rug gekleefd.
tijdelijke omleiding voor verkeer
volgens Van Dale en vrttaal.net: SN: omleiding is voor het verkeer, omlegging is voor de weg zelf (bv. een weg die omgelegd wordt om niet door een natuurgebied te moeten).
In VL ziet ge borden ‘omlegging’ waar het SN ‘omleiding’ zou moeten zijn.
zie ook wegcode
We waren helemaal verloren gereden omdat de omlegging niet goed was aangeduid.
geldcollecte
vnw: collecte, geldinzameling
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
zie ook omhalen
Er was een omhaling voor 11.11.11.
tweedehands
ook okkasie
NL: occasion (Frans of Engels uitgesproken)
vnw:
•gelegenheidskoopje, koopje, goedkope aanbieding
•tweedehands
•tweedehandsauto
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2018 online: BE
2. spreektaal koopje
ook als eerste lid in samenstellingen als de volgende, ter aanduiding dat het door het tweede lid genoemde tweedehands is: occasiemeubelen, occasiewagen
3. spreektaal tweedehands auto
uitspraak in Antwerpse Kempen: okkeuze
uitspraak in Noorderkempen: okkaazie
zie ook prachtoccasie; occasie doen, een ~; occasiewagen
Ik heb mij een schoon okkasie autooke gekocht.
> andere betekenis van occasie
vloek, godverdomme
vnw: verdomme
< Frans: ‘nom de dieu’
zie ook miljaardedju, dju, tedju, nondedekke
Nondedju! Waar heb ik mijn sleutels gelegd?
vanuit West-Vlaanderen in ijltempo verspreid naar de rest van het land, wordt door menig taalminnaar zelfs zeer dikwijls verkeerdelijk beschouwd als Antwerpse (!) taalfout. In de provincie Antwerpen wordt/werd noemen niet gebruikt. (zie reactie)
vnw: in België ook: heten
De Bo, L. (1873). Westvlaamsch Idioticon:
NOEMEN (Westvlaams NOMMEN), noemde, genoemd, b.w. Namen,
- o.w. met zijn. Heeten, eenen naam dragen. Hoe noemt hij? Hij noemt Jan. Dat boekje noemt De pelgrimagie van Jesus.
Van Dale 2015 online: BE; niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
Het zoontje van Marianne noemt Karel.
Hoe noemt dië gast weeral?
Twee weken na het verbijsterende interview met Roger Vangheluwe, gaat de theatervoorstelling “Ik noem Roger” in première. (vrt.be)
Jij heet Mieke, maar ik noem Jan. Wat is daar mis mee? Minder dan je zou denken. (standaard.be)
spijker
vnw: spijker (in België wordt tussen nagels en spijkers geen onderscheid gemaakt)
Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie
DS2015 standaardtaal
zie ook nagel, de ~ op de kop slagen
We zullen die plank met een paar nagels vast hangen.
Ge slaagt de nagel op zijn kop!
ziekenfonds, ziekenkas, ziekenbond
ook wordt de meervoudsvorm mutualiteiten gebruikt voor het enkelvoud (zie voorbeelden waarbij ‘de mutaliteiten’ vervangen kan worden door ‘het ziekenfonds’)
vnw:
•ziekenfonds
•vereniging voor onderlinge hulp, onderling fonds
Van Dale 2018 online: BE
< Frans: mutualité
Taaladvies.net:
“In België wordt naast ziekenfonds ook mutualiteit gebruikt. Beide woorden worden in de praktijk vaak door elkaar gebruikt, zij het met een duidelijke voorkeur voor ziekenfonds. Mutualiteit wordt door veel mensen niet als standaardtaal geaccepteerd. Mutualiteit komt echter ook voor in de officiële naam van sommige ziekenfondsen. In die gevallen kan er moeilijk een bezwaar tegen gemaakt worden.”
zie ook verzamellemma geneeskunde
Ik moet de briefkes van mijn dokter eens naar de mutualiteit brengen.
De Christelijke en Socialistische Mutualiteiten vragen om niet langer een doktersbriefje uit te laten schrijven voor een afwezigheid van één dag.
Zij moeten niet meer steeds naar de mutualiteiten gaan voor hun terugbetaling. (www.icho-info.be)
Als deze instelling aangevinkt staat, kan u elektronisch uw derde betaler getuigschriften doorsturen naar de mutualiteiten. (helpdesk.dentadmin.com)
Ik moet nog langs den Delhaize, de mutualiteiten en de post.
lelijk, afstotelijk
vnw: vuil, vies, smerig, lelijk
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Woordenboek der Nederlandsche Taal: van mot: eigenlijk van stoffen, waarin de motten gevreten hebben
< andere definities van mottig
Zo’n mottige kleur dat dien auto heeft.
Mottig weer is het de laatste tijd. Eerst motregen dan rukwinden en daarna vriezen.
Eikes wat een mottige rok hebt gij aan?
Niet dat alles daar even prachtig is. Er zijn ook ondingen neergezet, zoals het MAS. Dat ding is zo lelijk dat de buurtbewoners sméken dat Arne Quinze daar een paar van die knalrode geblutste metalen miskleunen van Oostende naar Antwerpen verhuist. Whatever de aandacht van dat mottig gebouw afleidt is welkom. (Clement Peerens in De Morgen)
griet, meisje, meid, lief, vriendin
ook mokke, moksje (West-Vlaams)
In onze klas zit geen een knappe mok.
Hij is met zijn mokke naar de cinema.
’k Heb gisteren de hele nacht met mijn moksje liggen karjakken.
kraamafdeling van een ziekenhuis, materniteit
vnw: kraamkliniek, kraaminrichting
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
zie ook verzamellemma geneeskunde
We zijn met een taxi naar het moederhuis gesneld.
bloemlezing De Standaard
Wie durft het moederhuis te sluiten? – De Standaard Mobile
Eén personeelslid heeft de overstap van moederhuis naar rusthuis nog meegemaakt. (standaard.be)
In 2012 werd het voormalige Geelse moederhuis en RVT (rust- en verzorgingstehuis) afgebroken voor de bouw van tien woongelegenheden, 51 rusthuiskamers … (standaard.be)
enz.
microfoon
vnw: microfoon, radiomicrofoon
DS2015 standaardtaal
Frans: Zeg eens hallo tegen de micro.
Karel: Hallo tegen de micro.
< andere betekenis van micro
aankomststreep, aankomstlijn, finish, eindmeet
vnw: in België meestal voor: eindstreep, finish
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
Van Dale: meet (de meten)
(sport) merk, streep vanwaar men werpen enz. of tot waar men lopen moet
Onze favoriete renner ging als eerste over de meet.
> andere betekenis van meet
stookolie, brandstof, diesel
vnw: stookolie, dieselolie
-verwarming met mazout: oliestook(inrichting)
-een auto op mazout: een auto die op dieselbrandstof rijdt
uitspr.: mazoet (zie voorbeelden)
< Frans mazout < Russisch mazut (petroleumrest) < Arabisch: makhzulat (afval)
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij mazoet:
Petroleumresidu dat gebruikt wordt als brandstof; stookolie. In Vlaams-België.
- Spoedig bleek deze afval, een strooperige, zwartbruine olie, `mazout’, een voortreffelijk stookmiddel te zijn, (Gerretson, `Koninklijke’ 1932).
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
zie ook rode mazout; mazouttank; mazoutvuur
Ze komen onze tank met mazoet vullen, nog net op tijd voor de winter begint.
Bloemlezing De Standaard:
Steeds meer bestuurders tanken mazout – De Standaard
De mazout is in vier jaar niet meer zo goedkoop geweest als vandaag.(standaard.be)
Een gecoördineerde actie op verschillende plaatsen in Limburg en Luik heeft een miljoenenfraude met rode mazout blootgelegd. (standaard.be)
Honderden liter mazout via riool in dode Leiearm – De Standaard
enz.
Mazoutkorting van 200 euro en korting van 10 euro op volle autotank: federale regering heeft energieakkoord beet (demorgen.be)
We hebben een huis op het oog om aan te kopen maar er staat nog een CV op mazoet in. (forum.belgiumdigital.com)
wapenstok, knuppel
→ Frans la matraque < Arabisch
vwn: gummistok, wapenstok
DS2015 standaardtaal
De flik heeft met zijn matrak op mijn been geslagen.
pech
vnw: tegenslag, pech
FR malchance: tegenslag, pech; FR mal = slecht < LT malus; chance < via FR chance uit het LAT cadere= vallen; verwijst naar het vallen van de dobbelstenen; een “slechte worp” is dus de basisbetekenis
vgl. chance
Ik heb niks dan malchance met mijne nieuwen auto.
…dan dacht ik: ’Ai, die heeft malchance gehad. (humo.be)
kroonluchter, maar ook een gewone hanglamp of zelfs een plafondarmatuur
< Frans: lustre
uitspraak met scherpe u
vnw: hangende luchter, hanglamp
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Het is niet duidelijk of we luster wel of niet tot de standaardtaal in België kunnen rekenen. Standaardtaal in het hele taalgebied is in ieder geval kroonluchter. (taaladvies.net)
zie ook kroonluster
’t Wordt al donker, se. Steek de luster eens aan, ik kan de gazet niet meer lezen.
Vergeet de luster niet uit te doen als ge gaat slapen.
“Ik heb op de rommelmarkt een mooie antieke luster met acht armen gekocht. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
De luster hangt vol stof, ik zal die nog eens moeten kuisen.
Bloemlezing De Standaard
In zijn atelier rijgt hij met verguld koperdraad kristallen aan elkaar, die hij vervolgens aan de armen van de luster bevestigt. (standaard.be)
Precies 85 lusters hangen aan evenveel kabels afgeboord met witte led- lampen, 170 stuks aan elke zijde van de luster.(standaard.be)
Een luster of een staande lamp kreeg je cadeau als huwelijksgeschenk en bleef vaak jarenlang nadrukkelijk aanwezig in het interieur. (standaard.be)
enz.
NL-SN: knoflook, wit knolletje met sterke smaak
Van Dale 2016 online: BE
zie ook verzamellemma groenten en fruit
De kok kan lekkere scampi’s in look klaarmaken.
Een teentje look pletten, dan fijn snijden en bij het lamsvlees voegen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
