Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
sla
zie ook salaat
(1544) Frans ontleend aan Oudprovençaals salada (lett.: dat wat gezouten is). Het woord is afgeleid van sal = zout – salade betekent dus: zout gerecht.
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Bij elk gerecht wordt salaat en tomaten gegeven.
centrifuge om sla droog te zwieren
vnw: slacentrifuge
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook droogzwieren, droogzwierder, zwierder
Klik op de afbeelding
Als de sla gewassen is, drogen we hem in de slazwierder.
De Zweed Jens Faer bedacht een multifunctionele slazwierder. De focus ligt op de eenvoudige maar mooie kom die je ook voor andere gerechten kunt gebruiken. (demorgen.be)
Gebruik een vergiet, een schone keukenhanddoek of een slazwierder. (dagelijksekost.vrt.be)
schop, trap met de voet
vnw:
•trap tegen een bal, schot naar het doel
•trap, schop
ww. sjotten
zie ook buitensjotten
Ik zal u eens een sjot onder uw gat geven.
de WC doorspoelen, doorchassen; sjassen
< Frans chasse d’eau: waterbak + mechanisme om bruusk een hoeveelheid water door de wc-pot te “jagen”
vnw: de wc doortrekken, doorspoelen
uitspraak: /sjassen/
Wie heeft er vergeten te sjassen?
Pinksteren
< Middelnederlands: cinxen(e), sinxen(e) < Volkslatijn: ‘cinquagesima’, Oudfrans: ‘cinquiesme’
Vroegmiddelnederlands Woordenboek: Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1236: Pinksteren, kerkelijke feestdag op de vijftigste dag na Pasen.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015 geen standaardtaal
Rond Sinksen is er altijd kermis in Antwerpen: de Sinksenfoor.
Voor wie op Sinksen graag de benen losgooit tot in de vroege uurtjes, is er goed nieuws. (standaard.be)
Ze wil voor de rondgang van de Sint-Hubertusprocessie en de halve marathon met Sinksen, honderden stoelen op de stoep. (standaard.be)
De Ternatse cultuur- en heemkring Sint-Gertrudis houdt met Sinksen haar tweejaarlijkse tentoonstelling in het parochiehuis van Ternat.(standaard.be)
interesse opwekken voor een belangrijke zaak, die voor iedereen van belang is
vnw: belangstelling wekken, aandacht vragen voor, iets onder de aandacht brengen
volgens vrt.be Standaardtaal in België voor:
•belangstelling wekken voor
•bewust maken voor
•gevoelig maken voor
•ontvankelijk maken voor
•warm maken voor
We moeten de mensen sensibiliseren voor deze gevaarlijke situatie.
later, straks
vnw:
•direct, onmiddellijk, meteen
•straks, zo dadelijk
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
uitspraak in Antwerpen: sèvves, seves
Kempen: sèwwes, seuwes > met korte eu
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Thans alleen in Zuid-Nederland, vroeger ook in Holland.
“Kom, doe liever voort … ’t moet hier nog al verricht worden en seffens komen de gasten!” Stijn Streuvels, Minnehandel (1903).
Van Dale online: BE: spreektaal: dadelijk, aanstonds
Ik zal dat seffens wel even doen, als ik hier gedaan heb.
“De pendelbus heeft mij netjes afgezet voor de deur van het centrum en brengt mij seffens weer naar het centrum van de stad. " (vrt.be)
De Europese beleggers hebben blijkbaar een goed oog in de verklaring die FED-voorzitter Ben Bernanke seffens zal afleggen. (trends.knack.be)
‘Ik denk dat ze de boeren hier weg willen. Maar seffens heeft België niets meer van zijn eigen. Platteland is landbouw!’ (standaard.be)
wijn met bubbels
vnw: schuimwijn: mousserende wijn
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 5
znw: schuimwijn: Mousserende wijn
Van Dale: schuimwijn (de m.)
1 mousserende wijn
Een glazeke schuimwijn kan even goed smaken als een glas champagne.
Cava is een relatief goedkope schuimwijn in vergelijking met champagne, omdat de druiven makkelijk te telen en machinaal te oogsten zijn. (vrt.be)
Prosecco is niet per se minder lekker dan bijvoorbeeld cava of schuimwijn. (demorgen.be)
Opgelet: niet alle schuimwijnen buiten Champagne worden volgens de champagnemethode gemaakt. (standaard.be)
glijbaan
zie afrijs, afrijzer, afritser, rijsaf, slierbaan, slijderbaan
Schuifaf voor de kleintjes
Kareltje kwam te hard naar beneden en viel overkop van de schuifaf.
De schuifaf zelf is ruim 51 meter hoog. In april werd de attractie uitgeroepen tot de hoogste en snelste waterglijbaan ter wereld. (demorgen.be)
Ik ken Christophe nog uit de periode van het tv-programma Schuifaf, toen hij ‘Bartje’ speelde. (vrt.be)
Hij wil zijn eigen serretje met marihuana, zijn eigen springkasteel en zijn eigen schuifaf en bovendien zijn de kinderen van de geburen slecht (vrt.be)
lade
vnw: lade
< van ww. schuiven
NW-West-Vlaanderen: schof
In welke schuif ligt het bestek?
knoeien, morsen
vnw: kliederen, knoeien, morsen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)
< zie smodderen, mozen, zwanselen, kwanselen, sturten, dashteren, desteren
Stop met smossen en eet uw bord leeg.
Ik heb mayonaise op mijn broek gesmost.
Wat moet je anders denken als Karen en James met een groep blinden spaghetti eten, en dat geblinddoekt doen om ook te kunnen smossen? (standaard.be)
Christophe smost niet met eten. Zijn doosjes bevatten net genoeg voor iedereen. (standaard.be)
< andere definitie van smossen
poetsdoek, doek
vnw: doek, lap, stofdoek, vaatdoek, dweil
wnt: In Zuid-Nederland wordt vod in neutralen zin, zonder gedachte aan versletenheid of vuilheid, gebezigd voor: doek; in ’t bijzonder voor stofdoek
“Hij had eene vod rond zijnen vinger”, Goemans
“Veeg dat weg met een vod.” poëem
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook opneemvod, schotelvod, stofvod, snotvod
Ik moet een vod hebben want ik heb verf op de parket gesmost (smossen).
Ga eens met de vod over ’t tafel, die ligt nog vol kruimels.
doekje om de afwas mee te doen, vaatdoek
vnw: vaatdoek
ook schoteldoek
Neem maar een propere schotelvod, want deze is te vuil om de tafel mee af te kuisen.
Geef me de schotelvod eens, dan kan ik beginnen afwassen.
puntenslijper voor potloden
ook puntenscherper, potloodscherper, aanscherper
vnw: puntenslijper
.jpg)
Het puntje van mijn potlood is afgekrakt, en ik vind mijn scherper niet.
Scherper voor potlood ; Eenheid: ST ; Artikelnummer: CIM212179 ; Referentie fabrikant: 212179 ; Uw prijs ExBTW: 11,44 € (delaby.be)
plak, snede
dim.: schelletje, schelleke
vnw: plakje vlees of kaas, sneetje koek
< Frans: tranche
Middelnederlands Woordenboek:
In het tegenwoordige Vlaamsch heeft het woord (schel, schelle) nog eenige andere beteekenissen ontwikkeld, namelijk “een dun afgesneden stuk vleesch, kaas, eene snede”, en “schroode aarde die met den ploeg afgesneden en omgekeerd wordt.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Snede, plak, schijf. Thans alleen in Zuid-Nederland.
Van Dale 2014 online: gewestelijk
Een schel hesp
zie ook de andere definitie van schel
Ik leg twee schellen kaas tussen mijn boterham.
Mag ik 6 schellekes jonge kaas?
Een schel heps met mosterd tussen mijn boke, dat heeft gesmaakt.
Eigenlijk is het een heel dunne schel van een boom, zoals hesp van de ham wordt gesneden. (dekeyzer.be)
In België dus, met droge sandwiches en een schel kaas. En op vrijdagavond: frieten met mayonaise. Dat kun je bezwaarlijk een culinair festijn noemen. (trends.knack.be)
Zo haal je de nostalgie van een schelletje hesp in huis (hln.be)
“Gewoon een bruine boterham met een schel kaas en wat boter. En dan doppen in de tomatensoep”, zegt Lindsey. (demorgen.be)
afscheid, dag! /sa ’luu/
→ Fr. salut (= gegroet)
uitspraak: saluut, salu (korte u), saluu, …
zie ook salut, de kost en de wind vanachter
Salut en de kost!
Aan de kust ook wel eens:
Salut en de kost en de wind vanachter!
Ik ben ermee weg, hé. Saluu!
rij
zie ook root, te ~
West-VLaanderen: rote
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: root
— oudtijds, en nog thans dialectisch in Zuid-Nederland rote —, znw. vr. Middelnederlands rote; middelnederduits, middelhoogduits rote. Ontleend aan oudfrans rote, route.
2. Rij. Nog thans in Z.-Nederl.
Eene rote boomen, De Bo (1873).
En heel root huizen is afgebrand, Cornelissen-Vervliet (1899)
Van Dale 2014 online: gewestelijk
De kinderen staan in de root.
Enkele voetballers staan op een root als ze een ‘muurtje’ maken.
verkeerslicht, stoplicht
zie ook wegcode
Als we langs daar rijden hebben we minder rode lichten onderweg.
Aan de derde rode lichten slaat ge linksaf.
rotonde
klik op de afbeelding
.jpg)
Rondpunt in De Panne
vnw: rotonde, verkeersplein
< Frans: rond-point
Taaladvies.net: standaardtaal in België
ook: rondplein
zie ook wegcode; Vlaamse uitspraak
Op een rondpunt kan het verkeer vlotter door dan op een kruispunt met een rood licht.
De winkelketen heeft een vestiging aan het rondpunt van Groot-Bijgaarden. (standaardtaal in België, Taaladvies.net)
Aan het rondpunt in Wommelgem zijn vanavond 50 à 60 voetbalsupporters van Antwerp en Club Brugge met elkaar op de vuist gegaan. (vrt.be)
hark
vnw: in België vaak voor: hark
< Middelnederlands: rive
zie ook: rijven, rakel, gritsel, krab
Ik neem de rijf even om die bladeren op te ruimen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
