Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
het kind van de rekening
Karel heeft vals gespeeld en is nu terecht den aap van het spel.
spreektaal: men moet geen raad of lessen geven aan iemand die ouder, meer ervaren of meer bevoegd is
schrijftaal: Een oude aap moet je geen smoelen leren trekken.
“Ik heb ervaring in beide organisaties en een oude aap moet je geen smoelen leren trekken ;)” (Gevechtssporten: overzicht – 9lives)
Is dit verouderd of wordt dit nu nog gebruikt in W.Vl. ?
“De spade die daar nog altijd als een vergauweloosd stuk alm in ’t land stak, bracht hem een naar gevoel van treurigheid’ (Langs Wegen, 66)” (https://dbnl.org/tekst/leme001taal01_01/leme001taal01_01_0026.php)
- diamant
- verzamelnaam van de diamantwereld: slijpers, klievers en snijders,…
Het slijpen van het steentje is meer en meer tot de tijd van toen gaan behoren.
Als het slecht gaat in ’t steentje, gaat het niet goed met de economie. De mensen voelen dat in hunne portemonnee.
In 1876 bracht Jan Claes ‘het steentje’ naar Nijlen en bouwde daar de eerste diamantslijperij met meer dan 1 molen.
Zorg, afkorting van zorgstoel
luie comfortabele zetel voor 1 persoon, die al of niet verstelbaar is om te relaxen, relaxzetel, zitbank
uitspraak tweemaal doffe e: zeureg: [zœr?ç] /z.er.ech/
Voor zijn verjaardag kreeg vader een nieuwe zerreg.
Ik ben weer in slaap gevallen in de zeureg.
Tis begore weer veu in auwe zeurg te zitte zalle menneke!
scheldwoord voor pessimistisch of chagrijnig persoon, iemand die alles negatief ziet,
zeer gevarieerde uitspraak:
azaanzaker in de Antwerpse Kempen
azienzeker]in West-Vlaanderen
azijnzeker is ook de spotnaam van een inwoner van Temse: zie bij azijnpisser
Van Dale 2016:
1 scheldwoord zuurpruim
Is me dat een azienzeker! (W.-Vl.)
“Martin Wolf is de azijnzeiker van de elite”
(Peter de Waard 31 oktober 2014 in De Volkskrant)
uitkijken naar wat gaat komen
NL op het vinkentouw zitten
< vinkenslag = slagnet om vinken te vangen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Op vinkenslag staan, zitten enz., in Zuid-Nederland voor: op de loer staan (enz.) (verg. op het vinkentouw zitten).
Op vinkeslag staan, staan loeren, iemand staan afwachten achter hoek of kant, Cornelissen-Vervliet (1900).
Van Dale: uitdrukking, BE
DS2015 op vinkenslag zitten: standaardtaal
Ze zat op vinkenslag om te horen of de facteur geen brief van haar lief in de bus stopte.
kleerhanger
Van Dale 2017 online: BE
zie ook verzamellemma kledij
Kapstokken van ijzerdraad zijn niet stevig. Ge kunt er hoogstens een fijn kleedje op hangen. Die van tegenwoordig in plastiek zijn al niet veel beter.
> andere betekenis van kapstok
(verouderd) cilindervormige, waterdichte reiszak die met een stropkoord gesloten werd; werd meestal gebruikt door soldaten, matrozen en dokwerkers, de zak werd meestal over de schouder geslagen maar “kop” wijst erop dat de zak ook over het hoofd getrokken werd om de handen vrij te hebben
zie ook kitzak
Wat Staf allemaal in zijnen kopzak gepropt krijgt, grenst aan het ongelooflijke.
“In de haven had hij een schone oosterse sprei in zijn kopzak gemoffeld. Bij het lossen van een Japans schip schoot een kist open.” Raf Goossens, Kieken zonder kop – 2011 -
“Hier was de tramstatie van de polder. Jaren nog wel boerderij en baskul doch meer en meer café, het rustpunt van menig reiziger of hij die dacht dat hij reiziger was. De mannen die van de dok kwamen met een lege kopzak en grote dorst.” (lillo-fort.be/de_blauwhoef.htm)
“Bij controles op de havenarbeiders die hun werk erop zitten hadden werd vaak naar de inhoud van de kopzak gevraagd. Om zich ervan te overtuigen dat er geen gestolen goederen in verstopt zaten namen ze deze in handen en knepen er stevig in.” (copzorgen.wordpress.com/langs-de-kade-deel-2/)
overdreven lief, suikerzoet
Van Dale 2018 online: BE
standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
DS2015 standaardtaal
zie ook zeem
Hij kwam haar zeemzoet vertellen, dat hij de telelens gekocht had die hij graag wou. Van haar kant pikte ze erop in dat ze een nieuw montuur dat ze in de kathedraal van de consumptie in Wijnegem gezien had, hoogdringend op haar kooplijstje had gezet. (inpikken op)
Dat is ne schulle, hij heeft al meer in de bak gezeten als iets anders.
iemand aan de onderste trede van de maatschappij, de lage sociale klasse
uitspraak: basklas
In die bepaalde wijk van de stad woont veel bas-volk.
Hou u niet op met hem, da’s basse-classe.
Maar het past allemaal perfect bij elkaar meestal: de looks van paps en mams met tattoos tot op hun smoelwerk, zo stijlvol mogelijk onderuitgezakt met gestrekte arm op het stuur, allebei rokend in de auto, kledij van zestienjarigen en last but not least: een soepkar van een auto.
Basse classe es uuk classe… (dudeofcaly.blogspot.be)
het uitproberen van iets
Deze uitprobatie is een poging om het trefwoord niet te opvallend onder de aandacht te brengen.
een soort suikersnoep dat vroeger bv. op de ‘nieuwjaarspeperkoek’ zat. Dit was een zeer grote blok peperkoek versierd met allerlei snoep, waaronder fondants, en zelfs een stuk speelgoed. Er waren zachte en harde fondants.
SN
Van Dale: fondant (de, het; m en o; meervoud: fondants)
1 NL soort van suikergoed dat in de mond wegsmelt
2 BE pure chocolade
Voor mijn nieuwjaar kreeg ik van mijn peter (petere) elk jaar een grote peperkoek belegd met veel fondants.
tompoes: gebakje met vanillepudding tussen twee lagen bladerdeeg, waarvan de bovenste laag geglazuurd is
Op de markt van Lokeren verkopen ze lekkere boekskes.
> zie andere betekenis van boekske
een waardeloos iets, een prul, van slechte kwaliteit; gewoonlijk gezegd van voorwerpen
< Frans: rebut
bv. iemand heeft een voorwerp aangeschaft waarvan achteraf blijkt dat dit van uiterst slechte kwaliteit is: “dat is rebu” (ik hoorde als kind mijn vader het woord vaak gebruiken; mijn vader werd geboren in Lokeren in het jaar 1910)
nakomertje, achterkomerke
vnw: kake(l)nestje, kak(k)e( r)nestje (het, -s): laatstgeboren kind van een gezin, benjamin, troetelkindje
Waasland: kakkenest
ook kakenest, kakelnest (zie voorbeelden)
Ze hebben al vijf kinderen en nu tien jaar later nog een kakkernest erbij.
Maurits was de jongste van negen, het ‘kakenest’, in een gezond boerengezin uit Winksele bij. Leuven. (jezuieten.org)
’k Weet het, ’k ben een kakelnest;. maar, enfin, ik doe mijn best;. en ja, beter dan zijn best,. dat kan niemand… ook Ons-Heer niet! (De hulde van de torens, Heiruiker – Emiel Fleerackers)
warrige knoop
ook in Antw.
Er hangt een grote knossel onder mijn bureau.
Ik krijg die knossel niet los.
teelbalzak
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
c. Teelbal (zie b.v. gallée); ook: balzak (zie b.v. uitdrukkingen met deze betekenis, in platte taal, bij Cornelissen-Vervliet). In denzelfden zin hoogduits kloss en klotz.
- Klos. kloot … Coleus, testis, Junius, bij Kiliaan (1599).
ook klosj
Hij weet niet meer wat te doen of zeggen; hij staat mee de klos in zijn handen. (als gezegde)
iets heel vlug maken zonder waarde en/of stevigheid
zie ook hos klos
Hij nagelde het nestkastje hots klots in elkander.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.