Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
jullie (voorwerpsvorm of na een voorzetsel; bezittelijk voornaamwoord 2e persoon meervoud)
uitspraak met -n voor klinkers
zie ook ulder, ulle
verwante vorm golle, zolle
Wij hebben olle zien voorbijkomen, maar denk nu niet dat golle ons gezien hebt.
Zolle hebben dat aan olle gegeven. Golle wèt dat goed genoeg.
“Dus slöt olle dochters oep en blefd bij olle vrouwe in ’t schijnsel van et neonlicht zen wij ni miêr te ouwe dus houd olle lief vanavond beter …” (Katastroof, Jagersdans)
Is da van olle hier?
jullie (onderwerpsvorm)
zie ook gulder, gijle, gelle
verwante vorm olle, zolle
Golle zèd olle paraplu vergete.
Jullie zijn jullie regenscherm vergeten.
Golle zie ni goe zeker?
> andere betekenis van golle
jullie (onderwerpsvorm)
< gijlder < gijlieder
variant: gunder
→ de onafgezwakte vorm ‘gijlder’ wordt in Oost-Vlaanderen lokaal nog gebruikt (mits klinkerverkorting), in West-Vlaanderen is het zelfs de normale vorm: ‘gijder/gijnder’
zie ook: ulder, ulle, gelle
(Antw.) olle zie ook golle
Gulder weet zeker nie of da uldere kleinste thuis is?
dikke stok waaraan een puthaak vastzit, bevestigd aan de zwik boven de put
zie ook aker, zwik
De putemmer werd aan een heizeling in de put neergelaten,
om daarna gevuld terug opgehaald te worden.
Letterl. “kruimelvlaai”, gewoonlijk een puddingvlaai met een deksel van “bremelen”, dit zijn gebakken klonters bestaande uit een mengsel van bloem, boter en suiker; elders ook wel knibbelkesvlaai genoemd.
In de regio Bilzen bestaat er bremelenvlaai (briëmelevloj) en brommelenvlaai (broëmelevloj). Niet met elkaar te verwarren, want brommelen zijn braambessen.
een, e(n)+ klinker/h
zie ook onder e
ik stel me de vraag of dit in gans Vlaanderen op dezelfde manier ervaren en gebruikt wordt.
Een hoer. Een uitkomst. Een vrouw.
Een huis. Een oor. < e kind.
een
Het lidwoord ‘een’ heeft drie vormen: ne(n) voor mannelijke, en voor vrouwelijke en e voor onzijdige zelfstandige naamwoorden.
Uitzondering: als een zelfstandig naamwoord of een voorafgaand adjectief begint met een klinker of de letter ‘h’, ‘d’,‘t’ of ‘b’ wordt ‘ne’ ‘nen’ en ‘e’ wordt ‘en’.
regio Limburg: ook e vóór ‘b’
Vergelijk ook: e (weekdag)
ne vent, een vrouw en e kind.
Maar we zeggen: Nen tutter van een braaf kind
en bord, en dak, en teken, en huis, en oor, en uur, maar
e feest, e groot gat, e klein kind, e land, e meer, e nieuw blad, e pak, e stuk, e voorbeeld, e wrak, e zwaard.
> ander gebruik van e
jullie (voorwerpsvorm of na een voorzetsel)
een verwant woord is gulder
(Antw.) golle zie ook olle
niet te verwarren met hulder, dat op exact dezelfste manier wordt uitgesproken
Die van ons is zeker zo schoon als die van ulder.
Wegafsluiting na een periode van vorst. Met name van toepassing op kasseiwegen.
Tijdens de dooi, nadat het een tijdlang gevroren heeft, smelt het ijs onder de kasseien en loopt weg. Op dat ogenblik mag er niet over de kasseiwegen gereden worden om verzakkingen te vermijden. Daarom worden op kasseiwegen soms barelen geplaatst om de weg af te sluiten tijdens de dooi. Dit zijn zogenaamde dooibarelen.
vnw: (veroud. de dooibarelen sluiten, openen: bij dooiweer bepaalde wegen afsluiten of de afsluiting opheffen
Stad Lommel plaatst dooibarelen
Naar aanleiding van de slechte weersomstandigheden die dit weekend voorspeld worden, namelijk het intreden van de dooi en bijhorend zware regenval, is de kans groot dat er bij gebruik van de wegenis door gemotoriseerd verkeer zware schade aan de weg kan ontstaan. De stad ziet zich daarom genoodzaakt om dooibarelen te plaatsen op de wegen waar mozaïekstenen liggen. Hierdoor zullen de Kerkstraat, het Dorp en aanliggende straten waarschijnlijk het hele weekend afgesloten worden voor het verkeer.
de oudste (van een groep of gezelschap), nestor
letterlijke vertaling van Frans “doyen d’âge”
vnw: nestor, de oudste van een gezelschap
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
Nico is de ‘ouderdomsdeken’ van het team, maar nog steeds bruisend van energie!
62 is Neil Young ondertussen, maar de ouderdomsdeken van Rock Werchter 2008 verraadt zijn leeftijd allesbehalve tijdens zijn gitaarspel.
persoon die zijn stiel niet kent
ook in de (denigrerende) betekenis van oude man
Dat was nogal nen toeker die hier de CV geïnstalleerd heeft, niks werkt zoals het hoort.
Ik krijg het ervan, van die ouw (oude) toekers op de baan! Wanneer rijdt dat rond? Juist, in het spitsuur, als de mensen gedaan met werken hebben en de school uit is.
verwilderd uitziende vrouw
Mijn haar is nog niet gekamd, ik heb zomaar wat bij elkaar gescharreld qua kledij, ik zie er begot uit als een bremheks.
gierigaard, vrek
Fonske is zo nen pinhond dat hij, om elektriciteit te sparen, nooit het licht aandoet, en alleen kaarsen brandt.
Fr. intrigue
uitgesproken met zachte g
Van Dale:
in·tri·ge [intrie:zje] de; v(m) -s
1 slinkse streek, gekonkel
2 verwikkeling in een roman enz.
De uitspraak met de ‘Nederlandse g’ (zoals in liegen) heeft de oudste rechten. Intrige is afgeleid van het Franse intrigue. In het Frans wordt de g in dit woord uitgesproken zoals de g in garçon. In het Nederlands veranderde deze klank in de g van liegen, zoals ook gebeurde in leenwoorden als garnizoen en irrigeren. Vervolgens ontstond naar analogie van andere Franse leenwoorden op -ge als horloge, prestige en vitrage de (eigenlijk hypercorrecte) uitspraak in-trie-zje. In Nederland werd dit in de loop van de twintigste eeuw de normale uitspraak; in het Belgisch-Nederlands is de uitspraak met de Nederlandse g de norm gebleven. (uit ‘Taalpost’)
onbetaalde vakantie
DS2015 geen standaardtaal
Mijn congédagen waren op, dus moest ik verlof zonder wedde nemen.
Paul Van Gorp, algemeen secretaris van het Antwerpse OCMW, neemt vanaf oktober een jaar verlof zonder wedde.(standaard.be)
Iets wat ook kan zonder een jaar verlof zonder wedde. (standaard.be)
De filosoof en academicus Johan Braeckman nam in 2014 verlof zonder wedde. (standaard.be)
arbeidsverzuim (zeg maar: een of meer dagen ‘congé’) om sociale redenen (huwelijk, geboorte van een kind, overlijden van familielid enz.), kort verzuim, ‘omstandigheidsverlof’
< Frans: petit chômage
Wie trouwde kreeg vroeger drie dagen klein verlet.
benaming voor ‘zacht’ snoepgoed, enigszins op spek gelijkend
ook: maskesvlees
zie ook ouwemeetjesvlees, nonnebillekes
Ik kan mij doodsnoepen aan meiskesvlees.
Meiskesvlees, ook spekken genoemd, bestaat meestal uit zeer zachte, wit en rozig gelaagde gom of gelatine.
(een auto of rijtuig) besturen
< van ‘weg’
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Den te volgen weg wijzen of aan doen houden; leiden, sturen. Reeds Middelnederlands.
? Eigenlijk. Na de woordenboeken van Kiliaan (1588) en Meyer uitsluitend nog in de Vlaamse dialecten bewaard, met betrekking tot werk- of voertuigen of rij- en lastdieren: besturen, rijden; mennen, leiden.
- Een peerd wegen, conduire, mener un cheval, De Bo (1873).
- De ploeg wegen in ‘t land, Cornelissen-Vervliet (1903).
- Hij héet ook e wiel (vélocipède), maar hij weet nog nie’ hoedat em ‘et dink wegen moet, Aldaar.
? Ook in abstact gebruik.
- De koetsier was zoo zat, dat hij nie’ meer wegen en kost, Cornelissen-Vervliet (1903).
- Meer links! koetsier, ge weegt verkeerd! Aldaar.
Gij zijt nog te jong om te wegen, gij, ga gij maar schonekes vanachter zitten!
Het is lastig wegen met een kar vol kiezel.
(met een rijtuig of auto) rijden
vergelijk met het Duits: fahren
Straks varen wij naar de Mechelse hei. Ge kunt meevaren, als ge wilt. (Strak vaore ve noë de Mêchelse hee, de kons mètvaore aste wils)
Hoe zijt ge gevaren? (Waaj bèste gevaore? = Langs waar zijt ge gereden?)
> andere betekenis van varen
1. politieagent, gendarme
2. boeman
vnw:
•agent, politieman
•boeman
gwnt (1950): m., (Zuidn.) 1. veldwachter, gendarm; 2. boeman.
- synoniemen van pakkeman bij korenpater
“Weurd gendarm… weurd gendarm
De pakkeman mè de langen arm” De Strangers, Bij de Rijkswacht
Zij maar braaf of de pakkeman komt u halen.
Ge zoudt denken dat de pakkemannen wel iets beter zouden te doen hebben dan achter sportief rijdende burgers te jagen, wel, ge moogt iets anders denken. (Louis van Dievel – vrt.be)
Maar toen moesten de pakkemannen – brigades uit drie omliggende steden zelfs – alles uit de kast halen om hier de zedigheid aan te scherpen. (knesselaarsnieuws.net)
De pakkemannen aan de snelweg hebben het al lang verleerd om de transmigranten te melden aan de Dienst Vreemdelingen Zaken (DVZ). (knack.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
