Recente reacties

Ik weet niet:

nylon – naailon
gij – gaa(i)
rij – raa(i)
bijlange – baailange
weiland – waailand
eiland – aailand
dreigement – draaigement

enzovoorts

Nog een artikelke gevonden in DS, ik denk wel niet dat alles klopt (meer bepaald de beweringen mbt de Vlaamse klemtoon van archipel en hagedis, en de Vlaamse uitspraak van Hitler, die moeten dan toch sterk regionaal beperkt zijn):

Zo spreken wij/zij dat uit

In Nederland dragen vrouwen soms een bikíni, Vlaamse vrouwen halen bij strandweer hun bíkini uit de kast. Het is een kwestie van accenten leggen.

Talloos zijn de woorden waarin de klemtoon in noord en zuid niet op dezelfde lettergreep ligt. In de volgende woorden ligt de klemtoon in Nederland altijd op de eerste letter:greep, terwijl de lettergreep met de vetgedrukte klinker in België vaker de klemtoon krijgt: accu, archipel, asbest, asfalt, divan, platform, robot, taptoe; en voornamen als Rachel, Agnes, Arthur en Marcel.

En in dit rijtje geldt het omgekeerde: in België ligt de klemtoon (ook) op de eerste, in Nederland op de vetgedrukte lettergreep: bikini, bodega, boerenkool, dynamo, hagedis, hazewind, hobo, islam, Monaco, Roodkapje, salami.

Vooral bij woorden uit andere talen vallen uitspraakverschillen tussen Vlamingen en Nederlanders op. Engelse leenwoorden klinken in België vaker zoals ze eruitzien; in Nederland blijft de uitspraak dichter bij de oorspronkelijke. In het volgende rijtje hoor je in Nederland de letter a als /e/ van bed en in België als de /a/ van bad: handicap, kidnappen, pamper, planning, relaxen, scrabbelen, snack, tanker, tram. Het lijstje kan moeiteloos worden uitgebreid.

In het lijstje hieronder voorbeelden van grotere uitspraakverschillen.

uitspraak NL uitspraak VL
cacao: /kaakou//kaakaaoo/
chloor: /gloor//kloor/
comfort: /komfoor//komfort/
flirt: /flãrt//flirt/
gel: /dzjel//zjel/
jerrycan: /dzjerrieken//zjerriekan/
magazine: /meGzin//maagaazien/
Orpheus: /orfuis//orfeejus/
Sandwich: /sentwitsj//santwisj/
Teakhout: /tiekhout//teekhout/
Therapeut: /teeraapuit//teeraapeut/
Trainer: /treenr//treinr/
Yoghurt: /joggrt//joegoert/

Aan de manier waarop Vlamingen Franse woorden uitspreken, kun je horen dat het Frans voor hen dichtbij is. Er zijn bijvoorbeeld Vlamingen die het Engelse woord rails zelfs als /rajs/ uitspreken. Een Vlaming noemt het sap van een uitgeperste sinaasappel doorgaans fruitsap en als het in het Frans moet, heet het jus d’orange. Het Nederlandse /sjuudransj/ komt hem niet over de lippen.

Het tennistoernooi bij Parijs heet in België /roolañ Gaaroo/; Nederlanders verhollandsen de achternaam tot /Garros/. Maar in andere gevallen klinken Franse woorden in België onverwacht Nederlands, terwijl je in Nederland (min of meer) de Franse uitspraak hoort:

uitspraak NL uitspraak VL
dossier: /dosjee//dossier/
vanille: /vaaniej//vannill/
record: /rkoor//rkort/

In één geval heeft het uitspraakverschil tussen Vlaanderen en Nederland een spellingverschil opgeleverd. Het woord maïs heeft in Vlaanderen twee lettergrepen, het Nederlandse mais maar één.

Tot slot een curiosum. De naam van de Duitse dictator uit de vorige eeuw klinkt in Nederland als /hietlr/, in België als /hitlr/.

In de uitspraakweergave geven we de klinker van het woord ‘de’ (de stomme e) weer met // en de hoofdletter G staat voor de eerste klank van het woord goulasj.

https://www.standaard.be/cnt/dmf20121118_00372755

Haha, op de parking weten we al lang dat Antwerpenaars de Hollanders van Vlaanderen zijn, maar zo letterlijk had ik dat nog niet geïnterpreteerd.

Ter verduidelijking: naailon is toch specifiek de Engelse uitspraak, en niet de (authentiek) Antwerpse uitspraak van alle ij-klanken, hé?

Antwerps: naailon. Deftig Antwerps of ABA (Algemeen Beschaafd Antwerps): nijlon.
M.a.w. Antwerpenaren spreken begot Hollands zonder het te weten…:)

Wierd/waard

In Maasland (centraal voor de Limburgen) wordt klinker ie een oa.
Verder krijgt de tweede persoon enkelvoud een extra s toegevoegd gelijk in het Duits (Rijnlands). Ik geef u de volledige vervoeging van de tegenwoordige en de verleden tijd van het w.w. worden (waere)

Ich bin, ich woar
du bis, du woars
hae is, hae woar
veer zeen, veer woare
geer zeet, geer woard*
zie zeen of zind, zie woare

Noot: bin, bis, zind en ich worden met korte i (è) uitgesproken. Dus niet met ie gelijk het Duits.

*In ‘geer woard’ is nog het Vlaamse/oudnederlandse gij waard te herkennen.

Wèt geer noe wat geer weite wouw?

Ikke! Maar voor alle duidelijkheid wel met een korte i, en bij nader inzien wel niet met een klemtoon op de tweede lettergreep. ‘Nijlon’ klinkt mij ook normaal in de oren (en is op zich ook gewoon de hermonoftongering van de diftongering van ‘nilon’).
Ik denk dat er misschien een aantal zaken door mekaar gehaspeld zijn op die blog, want volgens Wiktionary is de uitspraak in NL niet ‘nijlon’, maar ‘naajlon’ zoals de Engelsen waarvan ze het hebben geleend (en het ligt niet aan de spreker, want die spreekt ’ij’s in andere geluidsopnamen nooit uit als ‘aaj’). Ik pas het lemma zo dadelijk een beetje aan.

Over de klemtoon in ‘epilepsie’ die ze vermeldt ben ik ook niet zo zeker. Ik vind daardoor nu wel dat ze in NL ‘dementie’ uitspreken met klemtoon op de laatste lettergreep. Rare jongens.

Ik weet niet, maar met de uitspraak van nylon ben ik het niet akkoord van wat Luciennes zegt:
NL: Nylon (uitspr.: nijlon)
VL: Nylon (uitspr.: nielon)

Wie zegt er in VL nielon? In W-Vl misschienst? Ik (Antw) ken niet anders dan de uitspraak nijlon.

Nog een aantal zakens toegevoegd dankzij volgende blog:

https://luciennes.blogspot.com/2010/06/roodkapje-of-roodkapje-ingewikkeld-of.html

Hmm, volgens vlaamsetaal.be is ‘wier’ toch de algemeen Vlaamse verleden tijd van worden: http://www.vlaamsetaal.be/artikel/123/belangrijke-werkwoorden#worden

Kan ’t er iemand het gebruik daarvan in Brabant/Limburg bevestigen? Ik heb het proberen zoeken op de Limburgse Wikipedia, maar bij nader inzien versta ik dus werkelijk geen fluit van Limburgs.

Awel miljaar. Ik heb dus werkelijk nog nooit van mijn leven iemand ‘incluis’ weten zeggen. Schrijven wel, maar ja, massaal veel mensen schrijven ook ‘jij’, dus alleen daarop durf ik mij niet altijd direct baseren. Misschien dat het geografisch gebonden is. Ik ga der eens goed op beginnen letten.

Ik moet zeggen dat ik incluis veel eerder gebruik dan inclusief.
Op uw opmerking dat er geen enkele reden zou zijn om niet gewoon ‘inclusief’ te zeggen zou ik kunnen antwoorden met een typisch argument van de taalverbeteraars – dat ik dat van mijn leven nog eens zou doen ;) – namelijk de analogie: we zeggen toch ook eerder abuis dan abusief!

Nog de link naar de WNT:

http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M027290

Ik vraag mij wel af wie dat dat eigenlijk gebruikt. Ik heb altijd gedacht dat dat zo Hollands was als klompen met een tulpenmotief omdat het zodanig raar klinkt, en ik zie eerlijk gezegd geen enkele reden om niet gewoon ‘inclusief’ te zeggen.

In de WNT zijn vrijwel alle voorbeelden van Holland afkomstig, dus ik zou vermoeden dat het inderdaad Hollands was, hier door “de spraakmakende gemeente” is geïmporteerd geweest omdat het Hollands was, en vervolgens in Holland zelf weer “op een laag pitje” (nou nou!) is gezet geweest.

Vandaag schoot er mij ommekeer te binnen dat ‘wur’ en ‘wer’ (zeer oud Germaans voor ‘man’, nvdr) toch wel sterk op mekaar gelijken. Meer nog, als ge in al die voorbeeldzinnen ‘wur’ door ‘man’ vervangt, houden ze zelfs nog altijd steek!

Merkwaardig dat de vrt over ‘friet-mosselen’ spreekt? Wie zegt dat zo?

Ik vond ook een paar resultaten van regio Turnhout, maar ik vermoed dat het voornamelijk een Oost-Vlaamse verleden tijd is.

Wier/wierd is trouwens wreed interessant, want de d-letie treedt ook op indien gevolgd door een klinker. Nochtans is de uitspraak in alle Oost- en West-Vlaamse dialecten altijd zo dat de d/t van een werkwoordsuitgang vervalt indien gevolgd door een medeklinker (doch wel voor stemverlies van die medeklinker blijft zorgen), maar blijft staan indien gevolgd door een klinker. Bijgevolg zou ik durven beweren dat er eigenlijk twee OVT’s nevest malkander gebruikt worden.

Defilé is onzijdig in SN-NL, zie ook Vlaamse geslachten

Doet me denken aan die twee Chinezen bij Nero: ’Tis pertankt officieel de worhaad. En: da kunde ga nie begraape ;)

Hela hola, zeer, zeer vele jaren geleden (in 1890!) blijkt dit al in Loquela gestaan te hebben!

http://cabrio.bibliotheek.brugge.be/images/gezelle/website/LOQUELA1890-1891-1892.pdf

Ctrl+F naar ‘tsavens’.

En zo bleek het dus toch ook, in twee zinnetjes, in de WNT te staan:
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M070974

Andermaal dank!