dagdagelijks

dagdagelijks

(bn.; bw.)

dagelijks, elke dag opnieuw

Dts. tagtäglich
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Smisdom: algemeen Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal

Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 7

zie ook dagdagelijksheid

550

Ik hoorde vandaag een pipo op de radio zeggen om dagdagelijks niet meer te gebruiken wegens fout en met het argument dat nachtnachtelijks toch ook niet bestaat. Dat argument is belachelijk en klopt langs geen kanten. De betekenis van dagelijks in dagdagelijks heeft niets met dag en nacht te maken, wel met dag in de betekenis van een etmaal. Ge moogt zelfs zeggen: Dagdagelijks gebeuren er ’s nachts ondelukken.
Het argument is ook belachelijk omdat ge dan ook het woord dagelijks moogt afschaffen want nachtelijks (met s) bestaat ook niet. En nachtelijk (bv. het nachtelijk lawaai)moogt ge dan ook weggooien want dagelijk (zonder s) bestaat ook niet. Den Dikke Vandale gaat een dun boekske worden.

Over het genus. Ook een goei.

“Er staat: ‘vrouwelijk (mannelijk)’. Wat is het nou? ( …)

Als je het mij vraagt dan zou ik het volgende antwoorden: v (m) betekent dat het woord oorspronkelijk vrouwelijk is (en waarschijnlijk in Vlaanderen nog als vrouwelijk wordt gezien), maar dat je in Nederland veilig met ‘hem’ naar dit woord verwijst.

Nog iets concreter: als je niet al te zuidelijk in Nederland woont is een aardige stelregel:

onzijdige woorden krijgen ‘zijn’
‘de’-woorden krijgen meestal ‘zijn’, tenzij het woord duidelijk vrouwelijk is (bijvoorbeeld doordat het verwijst naar een vrouwelijk begrip zoals ‘koe’ of ‘vrouw’ of doordat het eindigt op ‘-heid’, ‘-ing’, enz).

Op deze manier voorkom je dat je klinkt als een Vlaming of taalpurist, die weet dat ‘kast’, ‘friet’ en ‘taal’ vrouwelijk zijn. Er is niets mis met Vlamingen uiteraard, maar toch klinkt het ietwat geforceerd in Nederland als je vertelt dat je ‘haar in de gang hebt gezet’ als je een kast aan het verhuizen bent."

Er totaal aan voorbijgaand dat ge sowieso haar alleen zegt over personen, en over zaken altijd ze.

Ge zegt toch ook niet (ook niet in Nederland) over de talloren/borden: heb je hen al op tafel gezet?

Dus ook een Vlaming zal over de tafel zeggen: heb je/hedde ze in de gang gezet?

Ik kom somstijds wel teksten tegen (ben een vertaler) van Nederlanders die krampachtig proberen het juiste geslacht toe te passen, die dan naar een machine bv. met ‘haar’ verwijzen.

contaminatie van soms en somtijds dus

Juist Rodomontade – mag ik Rod zeggen? Ik vind het raar hetgeen Bon zegt. Ik denk niet dat NL het geforceerd vinden dat wij als VL de geslachten der dingen, ook als we in NL komen, blijven toepassen. Het omgekeerde is geforceerd, dat we ons per se aan de NL zouden aanpassen. Evengoed dat het geforceerd is dat een NL op de foocheltjesmart in Antwerpen Vlaams probeert de spreken. Want zeker op de vogeltjesmarkt moet ieder vogeltje maar zingen zoals het gebekt is.

Wat is dan juist volgens u:
De krant, zijn of haar redactie?
Het schip, zijn of haar bemanning?

Altijd geleerd dat onzijdige woorden een ‘zijn’ krijgen, omdat er geen onzijdig bezittelijk voornaamwoord bestaat.
Krant is een samentrekking van ‘courant’, dus oorspronkelijk wel mannelijk, maar bij ons hangen ze aan vrouwelijke woorden dikwijls een -e, zodat ik het als ‘die krante’ ken (wel minder ‘courant’ dan gazet natuurlijk).
Ik maak ook nog een onderscheid tussen de betrekkelijke voornaamwoorden ‘wiens’, ‘wier’ en ‘welks’, maar dat is alleen om consequent te zijn en voelt voor de meeste mensen nogal stijf aan.
@Georges: zoals ge wilt. Een ‘rodomontade’ is een soort bombastische grootspraak; in het NL wel nooit een frequent woord geweest.

Dan had ik er twee keer naast gezeten.

In het Engels zijn boten om een of andere reden bij referentie vrouwelijk. In het Nederlands normaliter niet, maar er is een tendens om onzijdige woorden steeds vaker een ‘haar’ toe te kennen.

Het wordt dan ook wel ‘haarziekte’ genoemd.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Haar-ziekte_(taal)

Juist ja, de engelse invloed daar zat ik mee. The ship and her crew.
Overigens, zou ik het in het taalonderwijs voor het zeggen hebben dan zou ik kinderen een vreemde taal eerst vlot willen leren lezen en vooral spreken. Daar heb je wat aan!
Als je drie talen in je pakket hebt dan moet je inclusief het Nederlands vier keer het geslacht uit het hoofd leren inclusief de verbuigingen voordat je ook maar een woord gesproken hebt. Dat is veel voor een kinderhoofd.

De makers van het WNT pasten wel de regel toe dat boottypes vrouwelijk waren, behalve met een mannelijke uitgang zoals -er

http://www.gutenberg.org/files/22722/22722-h/woordenlijst1914-full.html

10. Bij zaaknamen gaat de taal minder regelmatig te werk, en laat zij somtijds de achtervoegsels meer gelden dan de beteekenis der woorden. Zoo worden b. v. linde en tamarinde algemeen, kennelijk om de toonlooze e, V. genomen, niettegenstaande de overige namen van boomen M. zijn; daarentegen zijn de benamingen van schepen, op -er uitgaande, als hoeker, kaper, lichter, M., in weerwil dat de overige V. of O. genomen worden. In de meeste gevallen echter, waarin de vorm minder duidelijk spreekt, wordt aan de onderscheiding der beteekenissen de voorkeur gegeven boven het geslacht, dat de vorm zou vereischen. Zoo zijn b. v. de stammen (de zoogenaamde wortels) der werkwoorden vanouds M., en behouden ook nu dit geslacht, zoolang zij in abstracten zin worden gebezigd; doch zij worden als V. gebruikt, wanneer zij eene concrete beteekenis hebben aangenomen. B. v. val en greep, voor het vallen en grijpen, zijn M., maar als voorwerpsnamen, voor (muizen)val en handvatsel, worden zij tegenwoordig als V. aangemerkt. Aan het achtervoegsel -sel wordt algemeen het onzijd. geslacht toegekend, en toch zegt iedereen de stijfsel.

28. De namen van vaartuigen, als aak, bark, boot, kof enz.; behalve die, welke op de achtervoegsels -er en -aar eindigen, als driemaster, lichter, groenlandsvaarder, uitlegger, rinkelaar enz., die M. zijn, en de onzijdige fregat, galjoen en jacht.

Dat de taal hier het vrouwelijke geslacht wil, blijkt hieruit, dat manl. en <span class="caps">XVIII</span>onz. eigennamen, op schepen toegepast, als vrouwel. worden gebezigd: Hij commandeert de Tromp; de Friesland zal heden niet varen.

Ik denk niet dat ge die geslachten uit het hoofd moet leren, LG. Voor sommige woorden misschien wel. Maar er zijn er veel die beantwoorden aan onderliggende regels – vraag me niet welke, want ik ken ze niet expliciet en kan ze dus niet reproduceren. En toch ken ik meestal het geslacht van een woord zonder in mijn geheugen te moeten zoeken. Meestal kan ik die heuristiek ook succesvol toepassen op nieuwe woorden. Rod heeft me zojuist een nieuw woord rodomontade geleerd – waarvoor dank. Ik kende het woord niet en mijn gevoel zegt dat het vrouwelijk moet zijn. En vraag me niet waarom… Het zal in ieder gavl niet de uitgang -ade zijn want limonade is mannelijk.

limonade heet in uw dialect wrs “limmenaat” ofzo… “choolade” = “chocola” wa ook die uitzondering verklaart

maar ik ben het met u eens, er zijn veel regels, of mss beter gezegd: regelmatigheden

Er is best wel bewondering in Nederland voor al die Vlamingen die bijna standaard alle prijzen wegslepen als het om taal gaat. Nederlanders zijn vooral praktisch ingesteld maar ook makkelijk, op het slordige af.
Vlaanderen waar ze toch graag Vlaams willen klappen is tegelijkertijd de waakhond van het Nederlands.
Dat vind ik wel grappig pardon plezant.
Ik heb de artikels over de hypercorrectie en de scheepstypes gelezen en vind ze zeer informatief.
Limonade is limmenaad en chocola schoklaad dat had je goed Grytolle.

Georges, die les in het juiste geslacht is niet van mij zenne, het is een citaat.
Bij mij ging het over de volgende zin: “Op deze manier voorkom je dat je klinkt als een Vlaming of taalpurist …”

Oei, sorry Bon. Ik had weer eens niet goed gekeken, er stonden inderdaad aanhalingstekens. Ik had het kunnen en moeten weten. Mijn nederige excuses…

Een NL journalist schrijft in De Morgen over de tunnels in Brussel en vindt het totaal los van het onderwerp toch nodig zijn taalvingertje op te steken:

Door dagelijks – waarom zeggen Belgen ‘dagdagelijks’? één keer ‘dag’ is wel voldoende – met uw stinkende diesels naar hier te rijden, voert u telkens een aanval van ranzige lucht op ons uit.

En dan die argumenten van gaat daar liggen. Dan kunnen we honderden woorden afschaffen: Waarom legt iemand het boek bovenop de kast als op de kast al goed genoeg zou zijn?

Overlaatst is er een boekske “Weg met het woord” verschenen, waarin verschillende auteurs hun zeg doen over welk woord zij liefst willen verdoemen. Er staan uiteraard verschillende woorden bij met de label “Belgisch-Nederlands” en geen enkel met de label “Nederlands-Nederlands”, maar dat weet ge bij zo’n dinges al op voorhand. En, natuurlijk stond ‘dagdagelijks’ der ook in, met de typische ‘hilarische’ tekst vol analogismen zoals ‘weekwekelijks’. Humor van de bovenste plank.

Typisch Vlaams kan het niet nalaten om bij het lemma volgende op te merken:
“Natuurlijk hebben we dit woord niet nodig. ‘Dagelijkse beslommeringen’, ‘routinehandelingen’, ‘gewone kost’ en ‘elke dag gezeur’ doen het net zo goed. Er zijn zelfs goede redenen om ‘dagdagelijks’ niet te gebruiken. Onder meer dat het eind 2013 terechtkwam in een lijst van woorden die Vlamingen niet meer wilden horen, samengesteld door het Instituut voor Nederlandse Lexicologie in Leiden.
‘Dagdagelijks’ is een leenvertaling uit het Duits (tagtäglich). Volgens het Prisma Handwoordenboek is het gewoon Belgisch-Nederlands.”

Tiens, waarom gaan ze met datzelfde argument niet in Duitsland verkondigen dat ze daar tagtäglich eigenlijk feitelijk niet nodig hebben?

Absoluut, ik wil het ook niet meer horen, net zo min als ‘hedentendage’, sowieso (zowiezo) en überhaupt. De haren op mijne rug komen er omhoog van.

Haha, fansy, ge gaat goed overeenkomen met Ben Crabbé, die kan in Blokken soms ook fulmineren tegen te pas en te onpas gebruik van bepaalde woorden of uitdrukkingen. Nu dat is allemaal uw goed recht en dat toont aan dat taal dikwijls heel gevoelsmatig beoordeeld wordt. Maar dat doet niets af aan het bestaansrecht van die taal natuurlijk. Dat is overigens een fenomeen dat ook in NL bestaat. Daar wordt te pas en te onpas “zeg maar…” gebruikt.
Nochtans is er geen enkel rationeel argument tegen het woord. In tegendeel, er is wel een argument voor het bestaansrecht van dagdaglijks en dat is dat het een unieke betekenis heeft. Ik denk dat dagdagelijks niet altijd synoniem is van dagelijks. Het heeft dikwijls de benadrukte betekenis van dagelijks. De dagdagelijkse sleur weegt bij wijze van spreken zwaarder dan de dagelijkse sleur.
Maar nog eens, over smaak en kleur valt niet te discussiëren, ook bij taal niet.

Reduplicatie is dan ook een normaal fenomeen in alle talen ter wereld. Hoewel we soms zeggen dat het Vlaams vol zit met verdubbelingen, stelen de Hollanders eigenlijk in sommige situaties toch echt de troon. Ooit al eens een mail moeten sturen naar een Hollandse klantendienst over teen of tander dat niet marcheert? Ge krijgt altijd een antwoord terug waarin al hetgeen dat ge zelf hebt gezegd nog nekeer wordt herhaald (maar dan in beter Nederlands):

- Ik heb problemen met mijn nieuwe stofzuiger, hij valt soms uit tijdens het stofzuigen en maakt een vreemd geluid als ik hem afzet, kunt u mij hierbij helpen?
- Heel erg bedankt dat je contact opnam met onze klantenservice! Nou wat jammer om te horen dat je problemen hebt met je nieuwe stofzuiger en dat ie soms tijdens het stofzuigen uitvalt en dat ie een vreemd geluidje maakt als je ’m afzet, we zullen je per direct een nieuwe opsturen.

Bij een Belgische klantendienst is de reactie veel bondiger, oftewel:
- Heeft u het kasticketje nog?
oftewel:
- Désolé, nous ne parlons pas le néerlandais.

Allez, ze mogen zij hetgeen dat ik heb gezegd zoveel herhalen als ze maar willen van mij he, daar niet van, maar ik vraag mij dikwijls toch af wat het punt daar nu van is.

(Bovenstaande commentaar heeft bij nader inzien eigenlijk met reduplicatie niets meer te maken, maar dat zijn zo van die beslommeringen die ge ergens anders niet direct wegkunt.)

nthn, dat herhalen, zoals in het telefoongesprek dat ge aanhaalt, heeft wel degelijk zijn nut. De bedoeling ervan is om de klant te laten weten dat ge het goed begrepen hebt en dat zijn klacht wel degelijk correct wordt onthaald. Evenzeer wordt het toegepast bij het noteren van telefoonnummers, adressen en e-mailadressen. Heel belangrijk, eens ge de telefoon neerlegt en ge hebt een verkeerd nummer opgeschreven, dan zijt ge gechareld.

fansy, het is niet in telefoongesprekken dat ze dat doen, maar in mails! Ik heb al met tal van klantendiensten in tal van landen mailcontact gehad voor vanalles en nog wat, maar de enigen die mij beantwoorden met een tekst die grotendeels door mijzelf is geschreven zijn de Hollanders. Eender wie anders herhaalt iets alleen als het specifiek relevant is of als ze om duidelijkheid vragen.

Van het nut van herhaling in gesproken communicatie moet ge mij niet overtuigen, 1 op de 10 tot zelfs 1 op de 4 Belgische volwassenen is immers analfabeet (en dat zijn bijlange niet allemaal arme sukkelaars).

nthn, dan moet ge ze op hun eigen zwakte pakken en nog eens een mail terugschrijven:

Goed dat u mijn bericht over de problemen met mijn nieuwe stofzuiger, die soms uitvalt tijdens het stofzuigen en een vreemd geluid maakt als ik hem afzet goed begrepen hebt en het jammer vindt om te horen dat ik problemen hebt met mijn nieuwe stofzuiger en dat em soms tijdens het stofzuigen uitvalt en dat em een vreemd geluidje maakt als ’k emafzet en dat u mij per direct een nieuwe zult opsturen. Maar wilt u dat dan wel direct doen want ik geraak door het stof stilleskesaan mijn living niet meer binnen en die van ons krijgt het ondertussen op haar seskes en dat wilt ge niet meemaken want dan begint zelfs ook den hond mee te blaffen en boenken de buren op de muren en dan moet u weten dat ons familie van de corona in quarantaine zit en we moeten binnen blijven. Plezant is anders!

Als dat een beetje klantendienst is moeten ze daar toch op reageren?

Of ge kunt er subtiel nog aan toevoegen: In afwachting van uw antwoord… ;)

Schitterend Georges! Aan fantasie ontbreekt het u ook niet hè? ;-))