Reacties van nthn

Nog eentjen om ’t af te leren:
plaat+draaier → ne plaat+EN+draaier, want draaier is mannelijk en begint met een d
plaat+winkel → ne plaat+E+winkel
plaat+kas → een plaat+E+kas
plaat+rek → e plaat+E+rek

En misschien voor de duidelijkheid:
woord+boek → woord+EN+boek, want boek is mannelijk (!) en begint met een b

Voor wie ‘boek’ als onzijdig woord gebruikt, is het:
woord+boek → woord+E+boek
Luister maar naar Hollanders, het is dat dat ze zeggen.

Eigenlijk is dit ‘pelsejager’, en zit het verschil hem er alleen in dat wij een epenthetische ‘e’ toevoegen voor de uitspraak, en de Hollanders niet. Het is dus niet echt het meervoud ‘pelsen’ dat gebruikt wordt, maar gewoon pels+e+jager, omdat pels+jager voor onze tong heel moeilijk ligt.

Ten gronde is dit dezelfde problematiek als ‘paddeNstoel’ of ‘panneNkoek’, ook daar is de N een schrijftalig verzinsel en is de ‘e’ in de uitspraak daar alleen beland omdat ‘pad+stoel’ en ‘pan+koek’ voor ons moeilijk uitspreekbaar zijn. In samenstellingen worden taalkundig gezien geen meervouden gebruikt, noch in het Nederlands, noch in het Vlaams.

‘E’ is ook niet de enige klank die tussen twee woorden in een samenstelling wordt gepropt om de uitspraak te vergemakkelijken. ‘S’ komt ook voor: wij zeggen bijvoorbeeld ‘belasting+S+geld’, terwijl de Hollanders ‘belasting+geld’ zeggen, en dat is voor ons gewoon onuitspreekbaar.

In het Vlaams (niet in het Nederlands) komt zelfs ‘en’ voor als epenthese, dus om de uitspraak te vergemakkelijken, maar uitsluitend als het tweede deel van de samenstelling een mannelijk woord is dat begint met bdht of een klinker. Bijvoorbeeld (voor het deel dialecten waar ‘toren’ mannelijk is): de Gentse ‘boek+EN+toren’. Met het meervoud ‘boeken’ heeft die toren niets te maken, maar ‘boek+toren’ is heel moeilijk uit te spreken. Voor mij (en eigenlijk bijna alle Vlaamstaligen) is een toren vrouwelijk, en is het dus de ‘boek+E+toren’. Vergelijk het met:
boek+bon → boek+EN+bon (want: bon is mannelijk en begint met een b)
En vergelijk dat met:
korting+bon → korting+S+bon

Ik blijf erbij: vervloekt zij de Nederlandse spelling met al haar verzonnen regels die niets met de spreektaal te maken hebben. Het echte systeem voor samenstellingen is zoveel simpelder. Test het gerust uit op andere samenstellingen (van het type znw+znw), het werkt altijd.

Voor de huidige(re) betekenis vond ik niet direct goede voorbeelden waarin het woord gebruikt wordt, maar als ge ‘slunsekot’ intikt staan er een hoop stoffenwinkels tussen.

De laatste maanden valt het mij op dat de VRT ‘Hamas’ regelmatig uitspreekt als /haamaas/, met twee lange klinkers. Nochtans is de ‘echte’ uitspraak met eerst een korte en dan een lange klinker (/hamaas/). Een normale VL gebruikt trouwens gewoon twee korte klinkers (/hamas/). Probeert die soep maar ne keer uit te leggen aan nen Arabischtaligen immigrant.

Trouwens bedankt voor de toevoeging, JvandeS!