Reacties van nthn

Aha, ‘èèrg’ is er ook een: bèèrg (berg) = baerg, èèrg (erg) = aerg, enz.

Ik heb er nog over zitten nadenken, en ik denk dat een aanzienlijk deel van de woorden die in het Stadsantwerps een heldere lange a krijgen (zoals in NL ‘baas’) wel degelijk een zware e hebben, die echter om mij niet geheel duidelijke redenen anders wordt uitgesproken. Die heldere lange a heeft immers bij mijn weten in geen enkel ander dialect een tegenpool.

Als ik bijvoorbeeld in de woordenboek op Antwerps.be kijk naar woorden met een ‘ae’ (hun notatie voor die heldere lange a), zie ik er daar zeer veel tussenstaan die in omringende dialecten met een ‘èè’ worden uitgesproken, bv. ‘staerk’ = ‘stèèrk’. Ik denk dat dat wel alleen maar opgaat voor woorden waarin de ‘ae’/‘èè’ gevolgd wordt door een ‘r’, want van ‘Èèntwèèrpen’ heb ik nog niet gehoord, ‘Antwèèrpen’ klinkt mij daarentegen vertrouwd in de oren. Van een diepe keel-a (zoals in VL ‘baas’) is er in geen enkel geval sprake.

Ik denk alleszins dat woorden met de combinatie ‘èèrk’ in het Antwerps altijd ‘aerk’ worden uitgesproken. Wèèrk (werk) = waerk, vèèrken (varken) = vaerken, stèèrk (sterk) = staerk, mèèrk (merk) = maerk, kèèrk (kerk) = kaerk, enz. Hetzelfde geldt dan waarschijnlijk voor de combinaties ‘èèrm’ en ‘èèrn’. Wèèrm (warm) = waerm, kèèrmis (kermis) = kaermis, èèrm (arm) = aerm, gèèrnaart (garnaal) = gaernot, enz. Achter de rest (met een r) zie ik nog niet onmiddellijk een systeem, misschien zijn die gewoon toevallig. Zijn er tegenvoorbeelden?

Ja, geen probleem zenne, de standaardvormen maken het ook gemakkelijker om op te zoeken, ik vermeld het alleen ter informatie. ‘Klèèr’ is wel vormelijk verschillend, het is niet gewoon de Vlaamse uitspraak van ‘klaar’, want die zou met een ± /?:/ zijn en niet met een ± /?:/ (eigenlijk toevallig zijn die lange a en zware e twee van de weinige klinkers die de meeste Vlamingen op dezelfde manier uitspreken).

Dank u! De correcties zijn doorgevoerd.

Is ‘varken’ misschien aan het veranderen in het Antwerps? In het Dialectenwoordenboek staat ‘veireke’ opgegeven als ‘Antwerps’, maar misschien bedoelde de toevoeger er ‘provincie Antwerpen’ mee:
https://www.mijnwoordenboek.nl/dialect-vertaler.php?woord=varken

De andere betekenis van ‘kermis’ was ik vergeten, ik heb het verduidelijkt.

Lèèrs en pèèrs zijn behoren eigenlijk eerder tot Zeeland en Noord-Brabant, vroeger moeten ze wel de normale vorm geweest zijn, maar nu gebruiken de meeste dialecten hier er gewoon een ander (Frans) woord voor. Ik heb het aangepast in het lemma. Nèèrstig blijkt enkel in W- en O-Vl te zijn, maar hoe dan ook is het waarschijnlijk verouderd.

Maar de Bon, die werkwijze houdt toch geen steek? Als we zo gaan beginnen wordt de label Gans Vlaanderen nutteloos, want ge gaat altijd wel een of ander dialect vinden waar ze iets anders zeggen. Een blik op die kaart zegt dat ‘ges’ driekwart van het grondgebied van Vlaanderen beslaat. Dan is mij het argument “in de noordelijke helft van de provincie Antwerpen en in Limburg zeggen ze/we dat niet” maar flauw.

Het is toch veel overzichtelijker om te zeggen “het wordt algemeen gebruikt, behalve hier en hier” dan “het wordt hier en hier en hier en hier en hier en hier en hier gebruikt”? Moet pakweg ‘nen’ dan op “regio Waasland, en ook de rest van Oost-Vlaanderen en Antwerpen en Vlaams-Brabant en Limburg en 80% van West-Vlaanderen” staan omdat ze aan de kust alleen ‘e’ voor alle geslachten zeggen? Ge geeft m.i. ook een vertekender beeld weer door het onder één regio te zetten en al de rest apart op te sommen, dan door het op GV te zetten en de uitzonderingen te vermelden. Nu krijgt iemand die ‘ges’ opzoekt de indruk dat het een West-Vlaams woord is dat ook elders wordt gebruikt.

Het is nu ook niet dat we hier gelijk taalpausen een of ander waarde-oordeel uitspreken over welke woorden of vormen ‘echt Vlaams’ zijn en zeggen dat iedereen ‘ges’ moet zeggen of anders zwaait er wat, ‘ges’ is gewoon sterk vertegenwoordigd, en dan lijkt het mij logisch dat de label dat weerspiegelt.

Als aliekens ooit multiple-choice implementeert voor de regioselectie kunnen we het natuurlijk beter oplossen.