Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Kunt ge dat in Antwerpen ook (nog) vóór het werkwoord zeggen? Bijvoorbeeld “me gaan op reis”?
Wie zegt er allemaal ‘onder zop’ tegen ‘onder sop’? In Oost- en West-Vlaanderen wordt het gezegd. De label SN is hier alleszins niet gepast, want ‘zop’ staat niet in het groen boeksken en de WNT vermeldt het zelfs uitdrukkelijk als de Vlaamse tegenhanger van ‘sop’. Ik veronderstel dat ‘Vlaams’ daar wel duidt op historisch Vlaanderen (en niet Brabant of Loon), hoewel er toch ook een specifiek Brabantse voorbeeldzin met ‘zoope’ staat.
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=53489
Tiens, volgens de WNT is ‘vladen’ een jongere vorm van ‘vlaan’:
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=66469
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=66479
Dat is speciaal: ‘vlaan’ was dus een werkwoord van de categorie ‘zijn’, ‘doen’, ‘gaan’, enz., maar is dan naar analogie met werkwoorden op aden (bv. ‘raden’) omgevormd tot ‘vladen’, waarschijnlijk omdat van die werkwoorden in West en Oost-Vlaanderen de ‘d’ in de uitspraak volledig wegvalt: ‘raden’ klinkt als ‘raan’, en dus wierd ‘vlaan’ gehypercorrigeerd tot ‘vladen’ – het wordt praktisch hetzelfde uitgesproken, maar anders vervoegd.
Anderzijds geeft de WNT aan dat de OVT ‘vloeg’ (vgl. slaan – sloeg) niet voorkomt, en geven ze geen enkele voorbeeldzin met een andere OVT van ‘vlaan’, dus is het voltooid deelwoord ‘gevlagen/gevlogen/gevlegen’ eigenlijk de enige indicatie dat het oorspronkelijk ‘vlaan’ en niet ‘vladen’ was.
Correctie: de West- en Oost-Vlaamse uitspraak van “den hemel” is niet “(d)nemel”, maar “(d)neeml”. Doffe e’s zijn hier een rariteit.
Ja, maar het is natuurlijk niet omdat mensen het zo opschrijven omdat ze de taal nooit echt leren schrijven hebben, dat het ook echt een woord is. Er staan in die lijst op mijnwoordenboek.nl zeer veel dubbels, allemaal met lichtjes andere spellingen, terwijl ze die klanken allemaal op krak dezelfste manier uitspreken – iedereen spelt er gewoon maar wat op los omdat ze enerzijds geen Vlaams leren spellen hebben en anderzijds geleerd hebben dat een spelling fonetisch is (ipv fonemisch), en dat bijvoorbeeld een ‘aa’ overeenkomt met de Hollandse uitspraak daarvan. De mannelijke verbuiging leert men niet schrijven, en dus denkt men – zeker in West-Vlaanderen – verkeerdelijk dat die n bij het volgende woord hoort. Ze zouden hetzelfde kunnen doen voor “’t”, dus “tswien” (‘t zwijn), maar dat gebeurt niet omdat ze weten dat "’t" een apart woord is, want dat is iets dat wel wordt aangeleerd. (In chattaal en middeleeuwse teksten gebeurt het interessant genoeg dan weer wel: “khebt” = “’k heb ’t”.)
In West- en Oost-Vlaanderen klinkt “den hemel en de hel(le)” als “(d)nemel en del(le)”, maar ‘nemel’ en ‘del’ zijn daarmee nog geen bestaande woorden. Het is verkeerdelijk toegepaste metanalyse: ze schrijven het op alsof de ‘n’ van het ene woord naar het andere is verhuisd, maar dat is niet echt het geval.
Hetzelfde probleem vindt ge bijvoorbeeld bij nantoek of nilft, geen van beide woorden bestaat in het echt.
Die ‘uzne noane’ moet ge lezen als ‘uznen oane’, ‘onznen haan’ dus. De voorbeeldzin is hoe dan ook al inconsistent, want de ‘oa’ in ‘noane’ is een gewone lange a, terwijl de ‘oa’ in ‘doadzoende’ een scherplange o moet voorstellen.
Een aantal voorbeelden:
nen onkel ? ne nonkel ? nonkel Bob verjaart vandaag ? correct
ne nadder ? nen adder ? adder Bob verjaart vandaag ? correct
nen hane ? ne nane ? nane Bob verjaart vandaag ? kan niet
… ? hane Bob verjaart vandaag ? correct
nen handdoek ? ne nanddoek ? nanddoek Bob verjaart vandaag ? kan niet (en niet alleen omdat handdoeken geen levende wezens zijn)
… ? handdoek Bob verjaart vandaag ? correct
Op de West-Vlaamse Wikipedia hebben ze “Den Haan” ook gewoon als “D’n Oane” gespeld: https://vls.wikipedia.org/wiki/D%27n_Oane
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.