Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
vechten, fysiek en/of verbaal
zie ook batteren
< Fr.: battre
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Gewest., m.n. in Vl.-België en in het Bargoensch. Ook in den vorm badderen (Aarschot)
Het gaat er badderen!
“Wanneer vuistenjeukend en schuimbekkend extreem rechts (hooligans, neo-nazi’s,…) wil badderen met conservatief extreem rechts omdat ze het niet eens zijn over de juiste ideologie en aanpak van extreem rechts.” (HLN310316)
SN: gemakshalve
standaardtaal in België
VD2013 online: Belgisch-Nederlands
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Aanvulling bij gemakkelijkheid
Afl. Gemakkelijkheidshalve, voor het gemak, om het zich gemakkelijk te maken.
“Dewyl deeze eigenschap aan Vloed en Ebbe beiden gemeen is, zullen we, gemaklykheids-halven, alléén den Vloed in aanmerking neemen” Verh. Holl. Maatsch. (1787).
Gemakkelijkheidshalve zet ik hier een voorbeeld uit het WNT:
“De moderne schuurmachines zijn staaltjes van het kunnen van de moderne techniek. Ze werken in de regel met drie schuurrollen, waarvan het schuurpapier gemakkelijkheidshalve maar als grof, middelfijn en fijn wordt aangeduid”. Hout in alle T. (1955).
“Hier geven we je gemakkelijkheidshalve ook de sluitingsdagen en het telefoonnummer. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Jezus
(Hageland) Zjuzzeke, Jezeke
zie ook Dezekestijd onder het lemma zjuzzekestijd
zie ook zjuzzekeszalf, Jezeke, danke Dezeke, Dezeke kijft
Woordenboek der Nederlandsche Taal: jezus:
In de zegsw. ‘Deezeken de oogen uitsteken, het te bont, te bar maken.
’Dat gaat over zijn hout. Menschen, houdt op, want waarlijk ge steekt Deezeken zijne oogen uit!’ De Mont en De Cock, Vl. Vert. 227 (1898).
smoort, smoort, smoort ’n sigaret
doe voort, voort, voort en smoort zo lank a ge nog asem hèt
vraagt on Deezeke, lieve God
dat ’m boven al e pleutske lot
mor da g’ eerst nog moet trekke on oe sigaret
(naar de Strangers)
Ge meugt Diezeke zijn ogen niet uitsteken!
kortademig, onmachtig (meest in figuurlijke zin)
NL: kent alleen de overdrachtelijke betekenis: krampachtig, vertwijfeld. Een overdreven plechtige houding aannemend (Kijk haar gaan, het amechtig schaap)
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
‘A’ op zich is een verouderd voorvoegsel, thans alleen nog over in het bnw. amechtig en oubollig, verbastering van abolgig
In het Mnl. Behalve in abolge, gramschap, waarin a- de intensieve kracht heeft, kende het Mnl. het voorvoegsel alleen nog maar in ontkennenden zin, in amachtech of amechtech, onmachtig, machteloos, asage, onpraat, beuzelpraat.
Thans, nu a- bijna geheel in onbruik geraakt is en er slechts twee woorden zijn waarin het verscholen ligt, amechtig en het schier onkenbaar verbasterde oubollig (abolgig), is de miskenning van dit voorvoegsel volkomen geworden. Amechtig of amachtig werd in het volksbewustzijn als aâmechtig, ademechtig opgevat en voor eene samenstelling met adem gehouden, terwijl men het tweede lid op verschillende wijzen verklaarde.
VD2016 online: BE, niet algemeen
Ik was veel te snel vertrokken: al na twee minuten liep ik te puffen als een amechtig hangbuikvarken.
Hun gesprekken tonen aan dat hun eigen, verschillende spirituele tradities en geloofsovertuigingen het samenleven niet bemoeilijken maar dat ze juist het antwoord bieden om het spirituele vacuüm van een amechtig Europa opnieuw met zin te vervullen. (en nu gij!)
uitgeholde vliertak om vlierbessen of wat anders al blazend mee weg te schieten (blaaspijp)
Brussel: flokkebus
Haspengouw: krakkebuis
Kempen: flopbuis
Woordenboek der Nederlandsche Taal: klak: Naam voor de klakkebus (De Bo (1873); De Cock en Teirl., Kindersp. (1905)).
Toen we nog jong waren was het maken van en spelen met klakkebuizen een zeer geliefd tijdverdrijf.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
