Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
een mix van fruit met een betterfoodkoek voor babies
vgl. groentepap
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Noord-Nederland: fruithapje
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Ons Woutje heeft vandaag heel gulzig zijn fruitpap opgeten.
Ook de kinderkoek in de fruitpap blijkt een hardnekkige en slechte gewoonte. (vrt.be)
1) een vak, plaats in de ijskast
2) het (diep)vriesvak in een ijskast of de diepvries in bv. een supermarkt
zie ook frigo
1) Snij rond 8 oktober de enten af boven het vierde oog* en berg ze tot april op in het frigovak dat bestemd is voor de bewaring van groenten. (nieuwsblad.be)
2) Zo bestaan er bijvoorbeeld flessenomhulsels die u in het frigovak bewaart en die u dan eenvoudig rond de fles kan draperen. De fles zit dan in een soort koud anorakje. (vtm.be)
2) Ideaal voor verse frietjes of voor verse frietjes uit het frigovak van de supermarkt ! (bol.com)
SN-NL: kroonluchter
contaminatie van kroonluchter met luster
Deze intieme feestzaal heeft een klassevolle inrichting met een schitterende kroonluster als ‘eyecatcher’. (dekroon-brasschaat.be)
Maak er een voederbakje voor vogels van, een leuke pennenhouder voor jouw bureau of wat denk je van een mooie kroonluster? (lunchgarden.be)
Achtarmige kroonluster in kristal. Marie-Térèsemodel. Alle belletjes zijn aanwezig. (uwkringding.be)
eten
vnw: eten, vreten, voedsel
Antwerpen en Antwerpse Kempen: freit
Als ge nou nie ou huiswerk maakt, krijgde vanavond gene fret.
Wat is dat voor kwet, die fret is niet te freiten!
remmen
ook: freineren
zie ook frein
Ik heb net op tijd kunnen freinen om niet tegen mijn voorligger te zitten.
Voor ’t kruispunt moete freinen. Voor het kruispunt moet je remmen.
Ondernemen… Dat is stoempen en freinen. Afzien en genieten. Af en toe omkijken, maar vooral intens vooruit. … En dat verdient respect. (unizo.be)
zonder schaamte, vrijpostig, ongemanierd, grof, brutaal
vnw: brutaal, vrijpostig, onbeschoft
Van Dale 2018:
BE; niet algemeen vrijpostig, brutaal
vormvariant vrank
Is me die frank, hij zegt het je vlakaf in je gezicht.
demorgen: ‘Het woord dekt bovendien vormelijk de inhoudelijke lading wonderwel, want betekent ’frank’ in het Belgisch Nederlands ook niet ‘vrijpostig’ en ‘brutaal’? (Ann De Craemer)
Met zijne franken teut!
Daar staat een franke smoel op hè…
Kunt ge niks plezanter kneden, ouwe? Weet gij het dan beter, vraagt ge aan die snotneus. Ge moogt gerust zijn, antwoordt die franke kleine (Jeroen Olyslaegers in demorgen.be)
> andere betekenis van frank
plots begrijpen, snappen, doorhebben
vnw: zijn frank is (nog niet) gevallen: hij snapt het (nog niet), hij heeft de geestigheid, de pointe (nog niet) beet
in Nederland: het kwartje valt, is het kwartje gevallen?
zie ook: briefke, het zal een ~ geweest zijn
Is uwe frank gevallen?
Plots valt uwe frank en dan snapt ge het.
Tegenwoordig worden in Vlaamse dorpen steeds meer appartementsgebouwen gebouwd. In dorpskernen waar vroeger alleen maar laagbouw voorkwam, verrijzen nu bouwsels die boven alles uittorenen. Dat fenomeen wordt de appartementisering of verappartementisering van het platteland genoemd. (taaltelefoon.be)
zie ook appartementiseren
Hoe ruimtelijk en beleidsmatig omgaan met appartementisering in Vlaanderen? (ugent.be)
Bij sommigen bestaat de vrees dat de ‘appartementisering’ de landelijke gebieden en kernen zou aantasten. (forumadvocaten.be/)
“Alleen al op de luchtbeelden van de wielerkoers op tv zie je die appartementisering perfect”, zegt Allaert. (demorgen.be)
Zie jij ook steeds meer appartementen bij jou in de buurt? Bekijk hier de “appartementisering” in jouw gemeente (vrt.be)
Typisch Vlaams: kanjer, uitschieter: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 5
vnw:
•kei, uitblinker, knappe kerel, die veel kan of presteert
•kanjer (van personen en van voorwerpen)
groot exemplaar: “klepper van formaat”
< overgewaaid van Vlaanderen naar Nederland, waarschijnlijk via de sport
Woordenboek der Nederlandsche Taal: klepper
znw. m. Naam voor iemand (of iets) bijzonders, buitengewoons in zijn soort. Alleen in Vlaamsch België.
?1. Eigenlijk. Persoonsnaam. Iemand (man of jongen) die meer doet, of kan, durft, waagt, dan een ander, dan (de) anderen: een baas, bol, kerel, in goeden en in afkeurenden zin. Met een gebruikelijke versterking: een felle klepper.
Klepper, … kerel of een die groot is in zijne soort, Schuermans (1865-1870).
Bilderdijk en Vondel zijn felle kleppers van poëten, Schuermans (1865-1870)
Klepper. … Buitengewone jongen, iemand die zich onderscheidt door geleerdheid, verstand, bekwaamheid, stoutmoedigheid, deugnietenstreken, enz., Cornelissen-Vervliet.
Klepper, een die er dwars doorgaat, die stoute stukken waagt en ze moedig uitvoert, Loquela (Wdb.) (1907).
De heer D. … moet een felle en onbeschaamde klepper zijn, om zoo iets te durven eischen, Het Volksbelang v. 8 Juli 1899.
?2. In toepassing op zaken. Iets dat groot is in zijn soort: een bom, bommel, bommerd, bonkerd, kokkerd.
Da’ zijn kleppers van pataten! Ziet is wa’ klepper van ’nen appel! Cornelissen-Vervliet.
Artikel gepubliceerd in 1933.
Van Dale 2016
iem. die of iets dat buitengewoon is in zijn soort
= kanjer
• dat zijn kleppers van appelen, van peren
• een klepper van formaat
Die klepper van 600 bladzijden krijg ik tegen morgen echt niet meer uitgelezen.
> andere betekenis van klepper
gebakje van 10 cm diameter met amandelsmaak en abrikozenbereiding en afgewerkt met suikerglazuur
vnw: gebak met amandelspijs, amandelbroodje, amandeltaart
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4
De diminutief wordt veel gebruikt en de uitspraak is dikwijls ‘franchipane’ (fransjipan)
zie ook andere betekenis van frangipane
Tussendoor was er ook meer dan tijd genoeg voor een franchipanneke en wat chocomelk. (vvs.be 15 jul. 2012)
GRATIS FRANGIPANEKE Vrijdag, zaterdag & zondag krijgt iedere klant vanaf €20 een gratis frangipaneke! ? (facebook.com 11 sept. 2019)
Nick Trachet eet een ‘frangipanneke’. Een ‘echt Belgisch taartje’ met een eigen familiegeschiedenis. (Foodlogwww.foodlog.nl 11 mei 2016)
van gedacht, van gezindheid of van partij veranderen
ook: kazak zijn ~ draaien (zie voorbeelden)
vnw: zijn kazak draaien/keren: de huik naar de wind hangen, met alle winden meedraaien
zie ook: kazakkendraaier
SN: een andere pet opzetten of van stuivertje wisselen.
ANW: vooral in België
vgl. frak, zijn ~ draaien of keren
Eerst dachten ze dat ik het expres gedaan had, omdat het mijn trekvingers zijn, dat ik ze expres had laten bevriezen. Ik kom van Wachteren. Daar hebben ze allemaal hun kazak gekeerd. Ik kan het hun wel uitleggen maar ze willen het niet verstaan, zij wachten op de regering van Londen die terugkomt, zeggen ze. Ik zeg: “Maar mensen, wat hebt ge ooit van de Belgische Staat gekregen?” (Het verdriet van België, Hugo Claus, 1983)
“Het lijkt of de CVP haar kazak gedraaid heeft”, klinkt het in SP-kringen. (standaard.be)
vnw: zonder fout: in ieder geval, zonder mankeren
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
overgenomen uit het Frans: sans faute
Vanaf morgen ga ik zonder fout stoppen met snoepen.
Ook nu nog is “Live and let die” steevast de finale op McCartney-concerten en zonder fout gaat het publiek dan respectvol uit z’n dak. (vrt.be)
Reikhalzend kijk ik uit naar het vervolg op Eigen kweek en tot het zover is, zien we elkaar zonder fout elke woensdag in Bevergem. (demorgen.be)
zie forsbal
vnw: forsbollen, forsballen: spierballen
ook: forse(n)bol
zie ook forsbollengerol
“Nochtans heb ik behoorlijk wat forsbollen. Popeye zou er jaloers op kunnen zijn.” (uit een forum)
Deze mastodont staat met zijn forsebollen te rollen op het marktplein tussen de wekelijkse markt. (kapellen)
in vorm zijn, in goede conditie (bv. in de sport);
goed op dreef zijn met feesten, vertellen, moppen tappen, pintelieren, enz., er ne lap op geven of daar goesting voor hebben
vnw: in form zijn: in vorm zijn, in conditie zijn
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Als ons coureurs maar in form zijn voor De Ronde!
Ons mannen waren zaterdag weer in form zenne! Ze emmen gedanst tot ’s morgens!
“Ik ben er niet zo freaky mee bezig, maar als ik in form geraak, check ik die gegevens toch wat grondiger”, zegt muzikant Frederik Sioen. (demorgen.be)
Hier verzamelen we de leukste van de avond. Veel plezier ermee, en als u in form bent vanavond, haalt uw tweet misschien wel deze hall of fame. (standaard.be)
een onderdeel van een organisatie die zich in sommige opzichten tot een lokaal machtsbastion ontwikkeld heeft waar men zich weinig of niets meer aantrekt van de centrale leiding
In België worden de gemeenten van Brussel vaak baronieën genoemd, maar ook in administraties, bedrijven en zelfs sportverenigingen bestaat het verschijnsel.
De term is afgeleid van “baronie” in de zin van “vrije heerlijkheid van een baron” (VD).
zie ook Brusselse baronieën
Vakbondsman wil eigen baronieën doorbreken (titel)
Rob Urbain, provinciaal secretaris van de Algemene Centrale van het ABVV, wil het aantal centrales van zijn vakbond terugbrengen van zes naar drie: een centrale voor productiebedrijven, een centrale voor de dienstensectoren en een centrale voor de openbare diensten. (131113 Made in Limburg)
Veel is al gezegd over de zotternij van zes als baronieën beheerde politiezones. (demorgen.be)
Verbazingwekkend dat niemand die baronie van de Nationale Loterij durft aan te pakken en de juiste vragen stelt. (Hans vandeweghe – demorgen.be)
proteststem
Van Dale 2014: Belgisch-Nederlands, informeel
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5
nrc.nl: (onder de titel: België is het populisme juist voorbij): Het politieke landschap is versnipperd, de traditionele partijen hangen in de touwen, burgers hebben geen vertrouwen meer in de instellingen en brengen dus een ‘foertstem’ uit (‘ze zoeken het maar uit’).
sjoemelaar, bedrieger
vnw: sjacheraar, sjoemelaar
v.: foefelaarster
niet in Van Dale 2015 online
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Blijkbaar verwant met Foef. In Zuid-Nederland.
Bedriegelijk te werk gaan, vooral bij het spel.
zie ook foefelen
“Ik had dan een kaart waar je elke dag een glas melk moest op tekenen. En ook een glas melk drinken natuurlijk. Indien je dat een bepaalde tijd deed werd je lid van de melkbrigade en kreeg je een lidkaart. Ik was een foefelaar want ik lustte geen melk!” (happymama.be)
“Ik ken vzw‘s maar al te goed en ik weet dat in elke vzw er minstens één foefelaar zit die door gebrek aan controle af en toe enkele duizenden euro’s kan doen verdwijnen.” (uit een forum)
“Mijn vriendin heeft geen weet van een buitenlandse rekening, haar ex-man was/is een grote “foefelaar” als het op geldzaken aankwam/komt." (juridisch forum)
> andere betekenis van foefelaar
zich laten voelen
ook: zijn eigen laten gevoelen
De crisis liet zich vooral gevoelen in de portemonnee van de modale burger.
Zijn opvliegendheid, dat laat zijn eigen vooral gevoelen in de manier waarop hij de vergaderingen leidt.
juridischforum.be: De impact van het statuut van de vastgoedmakelaar (KB van 2006) heeft zich laten gevoelen in de wet van 2010
fluorescerend vestje, fluovestje, zonder mouwen
vooral gedragen door fietsers, automobilisten met pech, wandelaars, werkmannen (en vrouwen), … om goed zichtbaar te zijn
ANW: (vooral) in België, neologisme
zie ook fluo~, gele hesjes
Een fluohesje maakt dat ze beter en van op een grotere afstand zichtbaar zijn. (hln.be)
All-round fluohesje met led. Dit lichtgewicht fluohesje met led is geschikt voor elke buitensporter (fluoshop.be)
Kinderen hebben vaak geen zin om een fluohesje te dragen. (ketnet.be)
Veiligheid boven alles! Ik zen geiren gezien en dus draag ik op mijn véloke een fluoheske. Moar gin gewoon, eentje van Ciskelots Design Vanongs natuurlijk! (facebook)
“Helm op, fluo top”: verkeersactie beloont jonge fietsers die helm en fluohesje dragen (vrt.be)
van de weg af rijden
vooral veel gebruikt in de koers
google2021:
‘in het decor beland’: .NL (7)
‘belandde in het decor’: .NL (0)
‘belandt in het decor’: .NL (1)
zie ook decor
In de afdaling wou ik op kop gaan rijden, maar ik had de bochten niet goed ingeschat en ben zo drie maal in het decor beland. (nieuwsblad.be)
Sommigen zijn verrast, geven een ferme ruk aan het stuur, belanden in het decor of knallen tegen onze geparkeerde auto. (standaard.be)
De bewuste commentaren dateren van eind oktober, toen na een achtervolging in Verviers twee politievoertuigen in het decor beland waren. (hbvl.be)
Iemand die altijd zo snel mogelijk de bochten neemt, belandt in het decor de dag dat er wat zand van een vrachtwagen gevallen is in die bocht. (gratisrijbewijsonline-forum.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.