Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #591 06 February 2024: motocyclette

    motocyclette
    (de ~, ~n, man. zelfst. nw.)

    motorfiets, brommer
    zie ook motseklet

    vnw: lichte motorfiets

    uitspraak: /’mo too si ’klèt/ zeer veel uitspraakvarianten,
    Antw.: motsiklèt
    Kempen: motsjeklèt

    < Belgisch-Frans “motocyclette”; in Frankrijk beschouwd als verouderd administratief taalgebruik; betekent letterlijk “motorrijwiel”

    zie ook wegcode

    Garelli Europed 40

    Mijn motocyclette gaat niet sneller dan 25 per uur.

    “‘Die fabrikantenzoon met z’n motocyclette… ge weet wel wie ik bedoel.’” (“Langs de Leie: twee variaties op een thema” Jan Fabricius)

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jan 2024 10:25)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Jan 2008
    Dit woord was woord van de dag op 06 Feb 2024

    👍
    582

    #592 05 February 2024: pretpedagogie

    pretpedagogie
    (zn. v. meerv. niet gebruikelijk)

    Van Dale online: (in België) onderwijs dat niet gericht is op kennisoverdracht, maar op het welbevinden van de leerlingen

    < neologisme van B. De Wever

    vgl. pretpedagoog

    “Men heeft dat klassikaal leren losgelaten, die kennisoverdracht losgelaten. Het is allemaal verschoven naar de pretpedagogie: vaardigheden, het moet leuk zijn, het moet plezant zijn …” (B. De Wever in Terzake 1 april 2019)

    Leesplezier wordt onterecht geassocieerd met ‘pretpedagogie’. (iedereenleest.be)

    Uit internationaal onderzoek blijkt dat de kwaliteit van het Vlaams onderwijs daalt. Hoe is dat gekomen? Omdat er te weinig aandacht is voor kennisoverdracht en te veel voor het welzijn van de leerlingen? Is het een gevolg van de “pretpedagogie”? En, wat is de beste onderwijsvorm? (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 May 2024 12:23)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Feb 2024

    👍
    94

    #593 04 February 2024: den

    den
    (mannelijk bepaald lidwoord)

    mannelijk bepaald lidwoord

    Afkomstig van de accusatief in het oude naamvallenstelsel, dat er zo uitzag voor het mannelijk bepaald lidwoord:

    1. nominatief de
    2. genitief des
    3. datief den
    4. accusatief den

    Voorbeelden, dus:
    den sterken koning
    den groten boom
    den roden vis

    Voor het AN als standaardtaal werd geïmporteerd, pleitten sommige Vlaamse grammatici ervoor “nen” en “den” als mannelijke lidwoorden in te voeren in de ortografie ook in de nominatief – Zoals hierboven voorbeelden voor gegeven werden. De neiging om accusatieven te gebruiken in plaats van nominatieven noemt (men) “accusativisme”.

    De mettertijd steeds toegenomen assimilatie verklaart waarom “de” weer ook gebruikt wordt bij mannelijke naamwoorden. Voor details over die assimilatie, zie: nen.

    Den blijen man heeft een’ schoon’ vrouw.
    → Den blije man heeft een schoon vrouw.

    De roofvogel komt al enkele jaren overwinteren in Malderen en staat om zijn bleke kleur bekend als “den witte buizerd”. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Grytolle en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Jan 2024 09:47)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Feb 2024

    👍
    478

    #594 03 February 2024: mossel

    mossel
    (zn. m., ~s)

    scheldwoord vooral om iemand te typeren als dom handelend, flaterend, zwakkeling, slap persoon, stommerik

    Maar ook meer algemeen als onnozelaar (meestal in het geval van een vrouw)

    vnw: slappeling, lamzak: een mossel van een vent

    Van Dale 2015 online : Belgisch-Nederlands, spreektaal: lammeling

    woorden-boek.nl: Z-NL

    Gij se mossel, moet ge dat nu laten vallen?

    Gij se mossel, dat is geen spaghettisaus die ge ontvroren hebt, dat is tomatensoep. Dat gaat lekkere spaghetti worden…

    Die vriendin van Gerda van de Jean, wat voor een mossel is dat? Amai, zijt daar mee getrouwd…

    Dat is toch gene coureur? Dat is een mossel. Ziet die ne keer op zijn fiets zitten, seffens valt em eraf.

    > andere betekenis van mossel

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Jan 2024 08:43)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Feb 2024

    👍
    357

    #595 02 February 2024: stielbederver

    stielbederver
    (zn. m. -s)

    oorspronkelijk iemand die onder de gangbare prijs werkte;
    ook iemand die volgens zijn medewerkers te snel, te hard, te goed werkt

    google 2024: slechts 4 hits in .NL

    zie ook stielbederf; stiel

    De enthousiaste jonge ambtenaar werd al rap door zijn collega’s bestempeld als stielbederver.

    Ik ben de stielbederver van de nieuwsredactie: ik doe veel meer dan van me gevraagd wordt. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Apr 2025 12:32)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Feb 2024

    👍
    311

    #596 01 February 2024: verrottingsstrategie

    verrottingsstrategie
    (de ~, ~en vrouw. zelfst. nw.)

    (politiek) strategie waarbij men steeds nieuwe eisen stelt om de onderhandelingen op de lange baan te schuiven, of een slechte situatie laat bestaan of zelfs erger maakt om een bepaald doel te bereiken

    Google 2024: slecht 1 hit in .NL

    Verrottingsstrategie, politieke spelletjes en zwarte pieten doorspelen zijn nu al een hele tijd de topwoorden van het wetstratees.

    “In 2019 is het te laat, en dat is De Wever zijn bedoeling”, zegt Almaci daarover in “De ochtend” op Radio 1. “Dit is een verrottingsstrategie.” (vrt.be)

    Ik hoed mij voor intentieprocessen als ‘verrottingstrategie’, maar áls men De Lijn in de vernieling wou rijden, had men het niet anders moeten aanpakken. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Bremel (14 May 2024 18:49)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Feb 2024

    👍
    366

    #597 31 January 2024: zie hem doen

    zie hem doen
    (uitdr.)

    zie hem bezig

    ook: zie haar doen, zie mij doen, zie ons doen, …

    vgl. ook ziet em gaan, ziet em gaan

    Ik denk niet dat het voor mij weggelegd is, maar dat dacht Koen De Bouw misschien ook, en zie hem doen op zijn leeftijd. (showbizzsite.be)

    Zie ons doen, zie ons doen – Ontdek het verhaal van Het Schrijfhok (.schrijfhok.be)

    ‘Zie mij doen’ is de mooie documentaire van Klara Van Es over mensen met een verstandelijke beperking. (canvas.be)

    ‘Ziet em duun’ is een monsterhit van 2 kempense zangers genaamd Van Echelpoel.

    Tijdens de live-uitzending ‘Zie ons doen’, een event in Mechelen om het Belgische EU-voorzitterschap te openen, stond zangeres Laura Tesoro (27) plots te zingen met een Palestijnse vlag in de hand. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 Jan 2024 21:07)
    Dit woord was woord van de dag op 31 Jan 2024

    👍
    91

    #598 30 January 2024: procedure ten gronde

    procedure ten gronde
    (begrip)

    juridisch: een juridische procedure (rechtzaak) die over de kern (de grond) van de zaak gaat (in tegenstelling tot nevenprocedures, verzoeningsprocedures, …), de eigenlijke rechtsgang.

    NL: bodemprocedure

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    Eerst waren er allerlei procedures over de toerekeningsvatbaarheid van Kim De Gelder, maar nu wordt de procedure ten gronde gevoerd.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door fansy (28 Jul 2021 08:21)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Jan 2024

    👍
    304

    #599 29 January 2024: gronde, ten ~

    gronde, ten ~
    (term)

    grondig, tot op de grond van de zaak, in de kern van de zaak, fundamenteel, …

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    vgl. ook procedure ten gronde

    Veel militanten kwamen om te vernemen wat de partij nu eigenlijk bedoelt met confederalisme. “Ik wil daar meer uitleg over hebben, ten gronde”, zei iemand.

    We hebben een gesprek ten gronde gehad over wat er nu precies verkeerd loopt.

    Ten gronde gaat politiek altijd over macht.

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 Jan 2024 07:39)
    Dit woord was woord van de dag op 29 Jan 2024

    👍
    288

    #600 28 January 2024: stenen uit de grond vriezen

    stenen uit de grond vriezen
    (uitdr.)

    heel hard vriezen

    Van Dale 2012 online: Belgisch-Nederlands

    ook ‘de stenen uit de grond vriezen
    zie ook vervriezen

    ’t Is putteke winter en bijna nieuwjaar, maar ge kunt moeilijk zeggen dat de stenen uit de grond vriezen bij meer dan 10 graden buiten.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (24 Jul 2021 08:15)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Jan 2024

    👍
    306

    #601 27 January 2024: moordstrook

    moordstrook
    (de ~, (v.), ~stroken)

    (mobiliteit) aanliggend gelijkgronds, moordend gevaarlijk fietspad,
    dikwijls ook “moordstrookje” (deze stroken zijn zeer smal) genoemd

    Zie ook zelfmoordstrook

    Moordstrookje is woord van het jaar 2018 in Vlaanderen.

    “Een aanliggend gelijkgronds fietspad, zo luidt de officiële term voor de strook waarop Noah en Maarten om het leven kwamen. Maar in de mobiliteitssector is al vele jaren een ander woord in omloop: ‘moordstrookje’.” (DS 290918)

    FIETSEN OVER MOORDSTROOK – Het Nieuwsblad (2011)

    In Vlaanderen resulteert dit in de welhaast klassieke profielen van de Gewestweg-met-moordstrook voor fietsers en de vrijwel stoeploze dorpsstraat. (Kris Peeters – 2000 – ?Automobiles)

    Vlaanderen: beter fietspad, minder ’moordstroken’ (trouw.nl)

    Opnieuw miljoenen extra fietsers geteld in provincie Antwerpen: “Alle overheden samen moeten moordstrookjes aanpakken” (vrt.be – 2024)

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door de Bon (13 Jul 2024 15:45)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Jan 2024

    👍
    127

    #602 26 January 2024: monteur

    monteur
    (zelfst. naamw. m. -s)

    persoon die de film monteert door uitgekozen fragmenten aan elkaar te plakken

    “Filmmontage is zowel kunst als techniek’, zegt Felix van Groeningen, ‘net zoals film zelf, eigenlijk. Mensen realiseren zich vast niet in hoeverre een monteur een film kan maken of kraken.’ (standaard.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door de Bon (06 Aug 2021 07:14)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Jan 2024

    👍
    257

    #603 25 January 2024: ambtenarenbal

    ambtenarenbal
    (zn. o.; ~s)

    jaarlijks bal van de ambtenaren op 2 januari (sinds 1968)

    In de Ancienne Belgique vindt dinsdagnamiddag en -avond al voor de 49ste maal het traditionele ambtenarenbal plaats. (nieuwsblad.be)

    #metoo op het Ambtenarenbal: “Als er een over mijn gat wrijft, zal hij het snel weten” (demorgen.be)

    Cartoon over de manier waarop ambtenaren het nieuwe jaar inzetten, met niets minder dan een stevig feest, het zogenaamde ambtenarenbal. (saltooo.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (20 Jul 2021 02:55)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Jan 2024

    👍
    127

    #604 24 January 2024: monkelen

    monkelen
    (ww. monkelde, gemonkeld)

    -glimlachen (met iets guitige uitdrukking)
    -grijnzen

    vnw:
    •glimlachen, lachen
    •grijnzen, gnuiven
    •mompelen, neuriën

    zie ook monkellach; monkellachen

    Jantje zag dat moeder het niet meende, ze monkelde toen ze zei dat hij niet naar de kermis mocht.

    “Spijtig dat jullie moeten rechtstaan, maar zo zou het eigenlijk alle weken moeten zijn”, monkelde hij dan. (nieuwsblad.be)

    Frank Vanhecke, toen nog voorzitter van het Vlaams Belang, monkelde dat zijn partij een “overwinningsnederlaag” had geleden. (vrt.be)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Kastanjeoog en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 Jan 2024 07:55)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Jan 2024

    👍
    329

    #605 23 January 2024: flessentrekker

    flessentrekker
    (zn. m., ~s)

    1) Iemand die op café/restaurant gaat en achteraf niet betaalt (Dit is ook de betekenis van het begrip in het Belgisch strafrecht)
    2) alg.: iemand die goederen/diensten bestelt en ontvangt zonder ze te betalen (Dit is de betekenis van het begrip in het NL strafrecht)

    bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Flessentrekkerij

    Van Dale kent betekenis 2, maar vermeldt de Zuid-Nederlandse oorsprong ‘op flessen trekken’

    zie ook toelichting bij lemma flessen, tafelschuimer

    vgl. ook: trekken, op flessen ~

    “Steeds meer klanten in de horeca stappen op zonder te betalen. Vorig jaar zijn 629 gevallen gemeld van zo’n ‘flessentrekkerij’ of ‘tafelschuimerij’ – 15 procent meer dan in 2011. Dat schrijft Het Laatste Nieuws vandaag op basis van cijfers van de federale politie.” (DeMorgen)

    ‘Flessentrekker laat zichzelf oppakken op restaurant’ (DeStandaard.be)

    Horecazaken in Eeklo zijn op hun hoede voor een tafelschuimer of een flessentrekker. De man bestelt eten of drinken, maar betaalt niet. (vrt.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (31 Dec 2023 15:02)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Jan 2024

    👍
    370

    #606 22 January 2024: Moniteur, de ~

    Moniteur, de ~
    (begrip)

    het Staatsblad

    vnw

    Klik op de afbeelding
    First page Moniteur belge - Belgisch Staatsblad

    zie staatsblad, Belgisch ~

    forum belclimb.net: “Ik had ook al heel efkes gekeken voor dat KB, maar er is idd nog niets in de Moniteur verschenen – denk ik.”

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (31 Dec 2023 09:41)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Jan 2024

    👍
    331

    #607 21 January 2024: Hollandse rekenkunde

    Hollandse rekenkunde
    (uitdr.)

    Hoe Willem I in 1815 aan Hollandse rekenkunde doet: “De Grondwetsherziening komt er alleen door, omdat bij de volksstemming in België de thuisblijvers bij de voorstanders zijn opgeteld. Ook Belgen die alleen vanwege de bepalingen over de godsdienst tegen waren, worden bij de voorstanders gerekend. ‘Hollandse rekenkunde’ wordt dit genoemd.” (www.heeleuropa.nl)
    Daarom is Hollandse rekenkunde of “Arithmétique hollandaise”: iets onorthodox bepalen, uitrekenen, naar je toe rekenen.
    NL: creatief boekhouden

    Niet in Van Dale 2014
    google2014: .BE10 keer meer dan in .NL

    demorgen.be: “Klopt niet”, reageert N-VA. “Dat is Hollandse rekenkunde. Misschien moeten ze bij sp.a de batterij van hun rekenmachine eens vervangen. Zij schrijven 3 miljard in voor fraudebestrijding om hun rekening te doen kloppen.”

    standaard.be: Dat de Nederlandse financiële gigant ING in een moeilijk economisch jaar goed geboerd heeft, is maar schijn, en het resultaat van Hollandse rekenkunde.

    tijd.be: Pinxten verwijt de VLD Hollandse rekenkunde en electorale demagogie.

    demorgen.be: “Op basis van Hollandse rekenkunde spelen jullie met de toekomst van de Vlamingen”, vulde Hermes Sanctorum (Groen) aan.

    Hij tovert de armoede gewoon weg met een staaltje Hollandse rekenkunde. (vrt.be)

    Van Dale past nog altijd Hollandse rekenkunde toe om een woord of uitdrukking tot algemeen of standaard Nederlands te verheffen: De zwijgende Vlaming wordt automatisch bij de voorstemmers gerekend, ook al gebruikt of kent hij het taalgebruik niet.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door fansy (29 Jul 2021 20:03)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Jan 2024

    👍
    299

    #608 20 January 2024: mondjesmaat, met ~

    mondjesmaat, met ~
    (uitdr.)

    met kleine beetjes, beetje bij beetje

    SN-NL: mondjesmaat

    vnw: in België meestal: met mondjesmaat

    taaladvies.net: standaardtaal in België
    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
    DS215 standaardtaal

    Met mondjesmaat wordt dit woordenboek dikker en dikker.

    Volgens Joke van Bommel gebeurt de aanpassing aan een veranderende arbeidsmarkt maar met mondjesmaat bij de HR-diensten (vrt.be)

    Maar de mysterieuze ziekte geeft zijn geheimen maar met mondjesmaat prijs. (demorgen.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Dec 2023 09:41)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Jan 2024

    👍
    331

    #609 19 January 2024: moment, voor het ~

    moment, voor het ~
    (uitdr.)

    voor het ogenblik
    SN: op dit moment

    vnw: voor het momentt: momenteel, op dit ogenblik

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    zie ook moment, voor de ~

    Voor het moment is alles ok, maar wat dat straks gaat geven weet ik niet.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Dec 2023 09:38)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Jan 2024

    👍
    345

    #610 18 January 2024: ijsstronk

    ijsstronk
    (znw. de ~ (m.), ~en)

    ijstaart in de stijl van een kerststronk of nieuwjaarsstronk

    Ijstaart in de vorm van een kerststronk

    syn. ijsbuche

    IJsstronk met hazelnoten en fruit (colruyt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door de Bon (13 Jul 2025 12:23)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Jan 2024

    👍
    3

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.