Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
ronde sandwich met een gat erin
vnw: rond plat broodje met een kuiltje in het midden, bestaande uit tarwemeel met anijs
uitspraak: nadruk op laatste lettergreep
< Ontleend aan Oudfrans wastel, een bijvorm van gastel, nu gâteau
Van Dale online: gewestelijk, bestel: variant van mastel:
hardgebakken gekruid masteluinbroodje, vroeger m.n. gebruikt om er pap voor kraamvrouwen van te koken
zie ook gestreken mastel; gewijde mastel
Mastellen met kaas en warme chocomelk zijn super lekker.
Gentenaars roepen van hun belfort dat mastellen een typisch Gents gebak zijn. Zij dwalen. Even rondvragen en ik hoor dat ze nog gebakken worden in Ninove, in Aalst en in Sint-Niklaas. (bruzz.be)
Alles op de kaart is huisgemaakt: koeken met kaneel, pistache of pecan, een mastel met zalm of pastrami, shrimps with dips, salades,… (hipsteadresjes.gent)
pompbediende aan een naftstation
iemand die een pomp bedient
vnw: pompbediende, (benzine)pomphouder
,,Al sinds jaren horen wij dat Pakistaanse pompisten voor 100 frank per dag voor de kopstukken moeten werken’’, zegt de Aalsterse brandstofhandelaar André De Kegel. (standaard.be)
Op 23 januari 1968 werd bij het tankstation een ‘pompist’ gezocht en Leon meldde zich. (hln.be)
Onze klant is op zoek naar een pompist.Je staat in voor het verpompen van de beton, het reinigen en het onderhoud van de pompen. (vdab.be)
In Meetkerke maakt Arnout kennis met Amedé die heel zijn leven pompist was. Amedé pompte het water uit de polders om het land te winnen op de zee. (demorgen.be)
alstublieft; graag (als bevestigend antwoord)
zie ook: as, a, aub, als ge zoudt willen
- Wa zal ’t zijn voor madam?
- Vijfhonderd gram gekapt, als ge wilt. (alstublieft)
- Mag ’t ewa meer zijn?
- Awel ja, als ge wilt. (graag)
vnw: wortel, peen
In het voorbijrijden van een camping krijgen we nog goeie raad nageroepen: “Hang een carotte voor zijn snuit, dan raakt ge rapper vooruit!!”. (janhertoghs.be)
De soep " inspiratie " van de dag was een carotte soep. (tripadvisor.be)
Tijdens het zwemmen zorgde opa Yves voor het klaarmaken van de carotjes & boontjes (idobbelaere.be)
de scheidsrechters, de officials
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen: de officiëlen: officials: (niet algemeen) officieel persoon
opm: Het staat in Van Dale enkel in de meervoudsvorm en ik vind op googel ook niet direct toepassingen van een enkelvoud
Beslissingen van de officiëlen zijn niet voor discussie vatbaar en openlijke kritiek wordt niet geduld (kbgoduvafruit.be)
De technische controle zal uitgevoerd worden door de officiëlen en zal plaatsvinden op het middenterrein. (vrcb-autorodeo.be)
De officiëlen kwamen en keurden. Er werden foto’s voor de kranten genomen van de kinderen in hun fort met de glimlachende ouders erachter. (De hondsdagen – Hugo Claus)
als iets dat niet klopt, dat ongerijmd is
Het is me niet duidelijk of het gelijknamige lied van Bobbejaan Schoepen aan de oorsprong van deze uitdrukking ligt
Wordt ook in NL wel gebruikt, maar verhoudingsgewijs veel minder dan in VL en dikwijls met expliciete verwijzing naar het lied van Bobbejaan Schoepen
Heel ‘t huis lag in as en er riep een pompier
Da’s nog niet zo erg als een café zonder bier (uit: Café zonder bier – Bobbejaan Schoepen)
Deschachts hart bloedt: “Anderlecht niet in Europa is als een café zonder bier” (vrt.be)
Een bedrijf zonder Excel is als een café zonder bier. (kwinta.be)
Een boer zonder bijen (is als een café zonder bier) – De Standaard
Omdat ze verkouden is, beschikt ze niet ten volle over haar smaakpapillen, en een “kok zonder smaak is als een café zonder bier” vindt ze.(frontview-magazine.be)
kalme vastberadenheid, geruststellende zekerheid
Door Herman Van Rompuy in 2009 gelanceerd in zijn beleidsverklaring; inmiddels veralgemeend in het Vlaams (politiek) taalgebruik
De Belg Van Rompuy stond bekend om zijn ‘rustige vastheid’, een voorzichtig manoeuvrerende rasdiplomaat. (NRC-Handelsblad)
Voor de rest is de justitieminister de rustige vastheid in een poel van polarisering. Zelfs toen cipiersbonden zijn kabinet sloopten, bleef Geens open voor overleg. (DDW)
MET RUSTIGE VASTHEID. Bij de juryleden in het witblauwras was er slechts éénmaal lichte twijfel. (veeteeltvlees)
Tussen alle troeblerende politieke tumult, zowel buiten als binnen onze grenzen, kunnen we ons dan toch nog vastklampen aan één rustige vastheid: Filip Dewinter als lijsttrekker bij de Antwerpse verkiezingen. (demorgen.be)
notitieschriftje, ook notaboekske
meestal klein zakformaat (vroeger stijl zakagenda, tegenwoordig vaak atomaschriftjes)
vnw: aantekenboekje, notitieboekje
Van Dale 2017 online: BE
zie ook nota
De journalist gebruikte tijdens het interview een atomaschriftje als notaboekje.
de sterkte van iemand bepalen
< Frans: prendre la mesure
vnw: van iemand de maat nemen: iemand taxeren, testen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Dat is typisch een cowboyfilm: Ze staan op een afstand tegenover elkaar, de ene neemt met gespleten ogen de maat van de andere en dan ineens … een beweging … een schot…
de mate waarin iets Vlaams is
Julius Callewaert: Vlaamsheid en welsprekendheid
Zij hebben een monopolie genomen op ‘Vlaamsheid’. (vlaamsevlag.be)
Bourgeois verdedigde er al even traditioneel de Vlaamsheid van zijn beleid. (kifkif.be)
Deze “Vlaamsheid” is niets anders dan ironie, in de zin dat De Meutter een bekrompen Vlaamsheid op de spits wil drijven. (.timvanlaeregallery.com)
Maar hier ben je misschien wel te karig te werk gegaan, het is helemaal een ‘Nederlands’ boek geworden, zonder die wulpse Vlaamsheden. (demorgen.be)
De Vlaamse Vlaamsheid is de Vlaamste van alle Vlaamsheden. (forum.politics.be)
> andere betekenis van Vlaamsheid
kinderen van lage leeftijd (kleuters en peuters);
kinderen in het algemeen
vnw: de klein mannen: de kinderen
Zolang ze in de klein manne zitten, gaan ze geen verre reizen maken.
“En de klein mannen? Hoe is ’t daar mee? Zijn ze naar ’t school vandaag? Dat is maar best, ja. Daar kunnen ze hun eigen toch wat verzetten.” (Leo Pleysier, Wit is altijd schoon (1989)
“Want normaal gezien had ze altijd een rosbief in de koelkast liggen maar die was er gisteren aan gegaan omdat tante en nonkel met hun zeven klein mannen waren langsgekomen …” (Guillaume Van der Stighelen, Echt)
“Straks wonen we met drie in mijn appartement en laat Kalinka ineens nog een stuk of drie klein mannen met pelsen frakken overkomen uit Leningrad!” (Lynn Fontaine, Gebroken wit)
“Urbanus vindt wel dat hij voor kinderen meer zijn best moet doen. “Die klein mannen lachen niet uit beleefdheid…” (deredactie.be)
“Ik heb geleerd dat ik geen vent of klein mannen moet hebben…” (Natalia, clint.be)
“Een onmiddellijke inning is een boete voorgesteld door de politie naar aanleiding van een verkeersinbreuk die door de politie is vastgesteld. Als u op tijd betaalt met vermelding van de juiste gestructureerde mededeling is de zaak daarmee definitief afgehandeld.” (advocaat.be)
wanneer een onmiddellijke inning niet betaald wordt, gaat men over tot een minnelijke schikking
zie ook verzamellemma wegcode
Afhankelijk van de overtreding, kan je een voorstel tot onmiddellijke inning krijgen. In opdracht van het parket stelt de politie je voor om de overtreding af te handelen door de boete te betalen. (veiligverkeer.be)
De graad van overtreding telt niet mee bij het bepalen van die administratieve kosten. Voor een onmiddellijke inning of een minnelijke schikking komt er vanaf nu 8,84 euro bij. Ongeacht of het om een lichte of zwaardere boete gaat. (standaard.be)
appelsienvel, cellulite, cellulitis
ook: appelsienenhuid
SN/NL: sinaasappelhuid, peau d’orange
‘appelsienhuid’ in de ANW: (vooral) in België
zie ook appelsien; verzamellemma geneeskunde
wordt ook gebruikt voor oneffen geschilderde oppervlakken
Maar liefst 90 procent van de vrouwen krijgt na de puberteit te maken met die gevreesde appelsienhuid. (hln.be)
“Als je wil verven is er veel minder vulstof nodig anders wordt de coating te dik en krijg je appelsienhuid bij het aanbrengen.” (livios.be)
Flair – Vaarwel, appelsienenhuid. | Facebook
Maar als het in de familie zit, heb je ook die typische appelsienenhuid, ook al ben je niet dik. (radio2.be)
stamp met de voet
SN/NL: trap, schop
De Brusselse agenten die de betogers aan wilden houden kregen slagen en voetstampen te verduren. (Nieuws)
De voetstamp moet worden opvangen met gekruiste voorarmen (rechterarm boven). Bron: Jiu-jitsuclub Tora Glabbeek
Den 16 dito komende van Gend ben ik ‘s avonds omtrent 8 ueren gearriveert tot Koekelberg by Brussel ende gaf haar een onmenschelyken voetstamp. (uit een tekst van 1791)
verankeren, wettelijk vastleggen
NL: alleen in technische zin gebruikt, wel wordt er gesproken van: ‘in beton gegoten voorwaarden’.
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 geen standaardtaal
De oppositie verweet de regering de voorstellen in de grondwet te willen betonneren.
De faciliteiten zijn gebetonneerd in de wet. (standaard.be)
Die doelstelling is niet vrijblijvend, ze wordt gebetonneerd in een klimaatwet. (standaard.be)
Een maand voor de verkiezingen: N-VA gebetonneerd boven dertig procent. (standaard.be)
Het meerderheidsbelang van de overheid in Proximus zit gebetonneerd in een wet uit 1991 op de overheidsbedrijven. (standaard.be)
Sociale zekerheid betonneren is gewaagd – De Standaard
De overheid wil volgens hem ‘tot in de klas’ alles betonneren via de vernieuwde eindtermen die het Vlaams Parlement zal vastleggen. (standaard.be)
batig saldo
vnw: batig saldo, overschot, winstaandeel
meervoudsvorm van bonus (zie ook reacties bij mali). Nochtans wordt het woord soms ook als enkelvoud gebruikt met een eigen meervoudvorm boni’s (zie voorbeelden). Ook het vnw beschouwt het als enkelvoud: boni (de, -’s).
tegengestelde van mali
It<
Dankzij het boni konden nieuwe investeringen gepland worden.
In de leden 7, 8, 9, 10 en 11 van dit artikel 196bis wordt het deel van de boni’s en de mali’s vastgesteld dat door de verzekeringsinstellingen in aanmerking wordt genomen in het kader van de DFV (vlaanderen.be)
De slagvelden van de eerste wereldoorlog, in het bijzonder in de Westhoek
Het begrip heeft wellicht mede gestalte gekregen door de vertaling van de titel van het gedicht In Flanders Fields van John Alexander McCrae
Google: het equivalent ‘Nederlandse velden’ verwijst in de eerste plaats naar voetbalvelden en in de tweede plaats naar gasvelden
fietsroute.org: 100 Jaar Groote Oorlog 1914-1918 – Ontdek de fietsroutes In Vlaamse Velden langs het front in de Westhoek.
users.telenet.be: De Britse, Canadese en Amerikaanse militairen, die in 1914 in Vlaanderen toekwamen, waren overweldigd door de pracht van de klaprozen in de Vlaamse velden.
Elk jaar graaft DOVO nog 200 ton niet ontplofte bommen en granaten op in de Vlaamse velden. zie dovo
zie wandelzoektocht, voetrally
“Wie wandelt ontdekt meer. Ga met ATV op ontdekkingstocht in het historisch centrum van Antwerpen. Volg de route op je eigen tempo en laat je onderweg verrassen door de bekende en minder bekende bezienswaardigheden.
Los de vragen op en les je dorst. Brouwerij De Koninck trakteert je op een bolleke de Koninck.
De hoofdprijs is een avondje uit met ATV.” (atv.be)
plannen
Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
zie ook planificatie
Planifiëren, organiseren en beheren van alle activiteiten door een team te animeren (vacatures.monster.be)
De speciale VS-eenheden moeten die aanval planifiëren. (knack.be)
West was kapitalistisch en demokratisch, Oost was geplanifieerd en links-totalitair. (tijd.be)
zeker van zijn zege
Van Dale 2017 online: BE
(Belgisch-Nederlands) zeker van de overwinning
zie ook zegedronken
De Anderlecht-supporters wachten met een bang hart de confrontatie met de sterren van PSG af. In Frankrijk zijn ze alvast zegezeker. (Nieuwsblad)
Ooit bedwong CD&V de VLD van premier Verhofstadt en voorzitter De Gucht, die zichzelf zegezeker tot nieuwe volkspartij bekroonden. (Carl Devos)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.