Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
tot moes, pap, brij
maar ook eventueel: in vele kleine stukken (in frennen vaneen)
NL: tot gort, in barrels
Er lag vanmorgen, ocharme, een hond in spijs vaneen gereden door een auto, voor ons deur.
Hij leunde over de reling van het balkon en liet zijn gsm vallen. Vanop ’t tweede tegen de straatstenen. In spijs vaneen natuurlijk. Gedaan met spelen.
Tom Pidcock – zijn grote concurrent bij de beloften – had hij in spijs vaneen gereden. (nieuwsblad.be)
blokkering, versperring, verstopping, blokkade of: systeem om iets vast te zetten bvb voorwiel van renfiets
< Frans blocage
’Federaal staan we eigenlijk nog nergens. Ik vrees daar een heel grote blokkage. Het wordt stilaan tijd dat een aantal mensen gaan bewegen. Bron: Knack, De la Notte.
Omdat ik last heb van een blokkage heb ik mijn haar al keilang nimeer gewassen omwille van mijn nek. (forum)
Hulp gevraagd bij blokkage: het toestel stelt nog scherp en de sluiter blokkeert.(forum)
U zal het wel begrepen hebben meneer Van Eetvelt, ik heb het helemaal gehad met u, die zijn verbazing steeds weer wil, én mag, tentoonspreiden bij een volgende blokkage in één of ander maatschappelijk debat. (Blog)
Veel patiënten vertellen tijdens consultaties problemen te hebben met blokkages. Neurologen noemen dit fenomeen ‘freezing’. Dit gaat meestal samen met het stappen en de patiënt heeft het gevoel dat zijn voeten aan de grond gekleefd zijn. (UZ Gent)
niet de slimste van de hoop, niet de scherpste geest, niet het grootste licht
variant: het scherpste mes in de schuif
Eng.: not the sharpest knife in the drawer
NL: niet het scherpste mes in de lade
Weer eens blijkt dat het (gelukkig) niet de scherpste messen uit de schuif zijn die die aanslagen plegen, want anders waren er meer slachtoffers geweest. (happymama.be )
Hij is niet het scherpste mes uit de schuif (hoewel hij het beter deed dan ik verwacht had en ook gewoon had kunnen winnen) maar pretendeert dat ook niet en is van het principe “doe maar gewoon normaal, das al moeilijk genoeg”. (blauwwit.be )
Werknemer belt intern naar de interim-receptioniste: “Goeiemorgen, het was om te vragen of de Berlingo deze namiddag beschikbaar is om naar een klant te gaan.” Niet-het-scherpste-mes-in-de-schuif: “Oei, ik denk niet dat die hier werkt, maar ik zal het eens opzoeken voor u.” (saskaya.wordpress.com)
De genaamde Luis Enrique Rodriguez is duidelijk niet meteen het scherpste mes in de schuif, zoals dat in het Engels zo mooi wordt gezegd. (gva.be)
doorstoken kaart, bewust gepland
vnw: opgezet spel, doorgestoken kaart, afgesproken werk
standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Heel die affaire met het zogezegd per ongeluk afgeluisterde gesprek tussen Martin en Lejeune is volgens mij allemaal opgezet spel.
speels kind, man, vrouw, eventueel een dier;
grappenmaker, pretmaker
vnw: speels kind
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Woordenboek der Nederlandsche Taal: speelvogel: In Noord-Nederland niet meer bekend.
- Grappenmaker; pretmaker; speelsch kind.
bij Kiliaan: spêl-voghel
Op het oudercontact heeft de meester wel gezegd dat Bertje een speelvogel is. Hij zou moeten leren meer opletten.
1) ouderwetse stijl
2) de stijl van de bomma, niet per se ouderwets
zie ook bomma-
1) ‘Het appartement was echt lelijk en donker, volledig in bommastijl ingericht.’ (sophieallegaert.be)
2) Snuisteren in de kleerkast van oma: de bommastijl is trendy tijdens de modeweken op Instagram (vrt.be)
voorlopige versie van een (nog te bespreken) tekst
vnw: voorlopig ontwerp van een tekst
Van Dale 2017 online: BE
Frans texte martyr (ook een belgicisme)
vgl. sneuvelnota
Daaromtrent werd door de toenmalige minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid een “sneuveltekst” voorgelegd, die als basis heeft gediend voor de verdere bespreking. (Belg. Staatsblad)
De vier Belgische voorstellen tot aanpassing van de sneuveltekst werden op een drafje goedgekeurd (vrt.be)
Nu wordt dat document al omschreven als een ‘sneuveltekst’. “We zullen moeten onderhandelen met de oppositie”, zegt CD&V-Kamerlid Raf Terwingen. (demorgen.be)
clandestiene pers
vnw: clandestiene pers tijdens de bezetting
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, historisch
zie ook sluik-
Inventaris van de sluikpers (1940-1944) in België bewaard, is een boek van 195 paginaes geschreven door Dujardin, Jean, Lucia Rymenans en José Gotovitch.
Nergens was er zoveel sluikpers als in België tijdens WOII.
deugniet
vnw: deugniet, vlegel
zie ook goeie sloeber
Die kleine is een echte sloeber.
een vloeistof afvoeren, verwerken of indammen
vnw: in België ook: water afvoeren, verwerken
-het water niet meer kunnen slikken: het water niet meer kunnen afvoeren, verwerken
Van Dale 2018 online bij slikken:
BE; van een gracht, een kanaal enz. (het water) afvoeren, verzwelgen, verwerken
De riool kon het niet slikken en heel de straat stond onder water.
“Ook hier gaat het vooral over ondergelopen kelders en afvoerputten die het water niet kunnen slikken.” (nieuwsblad.be 30/05/2016)
“Volgebouwd Eindeken kan water niet slikken” (hln.be 05/12/2017)
een slag winnen, zijn zin krijgen
vnw: zijn slag thuishalen: winnen, binnenhalen, een voordelige zaak doen
DS2015 standaardtaal
Haar raadsman ijverde voor een voorwaardelijke celstraf gecombineerd met therapie en heeft uiteindelijk zijn slag thuisgehaald. (de redactie. be)
iemand vleien
synoniem: (Nederland) iem. stroop om de mond smeren
Leiestreek: smouten
zie ook zeem aan zijn baard strijken, siroop aan de baard smeren; siroop smeren
Ge moet mij gene siroop aan mijne mond komen smeren, ik weet wat ge nodig hebt. Ge weet, bij mij pakt dat niet.
Het is een Show, ze smeren hem siroop aan de mond. (facebook)
preek, uitvoerige verwijtende of belerende vermaning
vnw:
•preek, predikatie
•vermaning, preek
een sermoen geven, krijgen, …
We willen hier echter geen uitgebreid sermoen geven over wat deze chemische stoffen allemaal in ons lichaam kunnen aanrichten en welke aandoeningen deze kunnen veroorzaken. Iedereen kent de gevolgenvan het roken. (1001tips.be)
Dat weet ik al lang ! Hadt gij maar meer naar Elsje geluisterd. Doch ik zal u nu geen sermoen, geven. Ik heb wat beters. (idesetautres.be)
Groen krijgt sermoen (standaard.be)
Het is een sermoen tegen geweld, onverdraagzaamheid en hypocrisie, dat zijdelings ook het thema van vrouwelijke emancipatie bespeelt. (standaard.be)
Egyptische ministers krijgen geregeld een sermoen over de bescherming van intellectueel eigendom van de Amerikaanse vertegenwoordigers in hun land. (mo.be)
omheining in hout, beton, kunststof
vnw:
•schot, tussenschot
•kamerscherm
•schutting, omheining
znwb: Lichte, gewoonlijk losse of verplaatsbare wand: schut, (be)schot; ook: kamerscherm; – schutting, omheining.
gwnt: Zuidn.
Die schutsels van vroeger staan meestal allemaal scheef.
Als het echt nodig is, wordt de wind tegengehouden met lage, houten schutsels (demorgen.be)
“Er komen ook schutsels, diepere grachten en opvangbekkens om erosie tegen te gaan, want bij hevige regenval loopt de modder de woningen binnen.” (standaard.be)
Ook samen spelen was onmogelijk aangezien er in het midden een schutsel stond om de jongens uit elkaar te houden. (hln.be)
beschermende zone rondom een besmettingshaard
ook: schutskring
vnw: schut(s)kring: toezichtsgebied, bufferzone rond een besmettingshaard
Schutkring of schutskring is standaardtaal in België. (Team Taaladvies)
Rond het pluimveebedrijf, waar mogelijk de vogelpest is uitgebroken, is een schutkring van 10 kilometer ingesteld.
(in Nederland zegt men) in een goed/kwaad blaadje staan bij iemand
vnw: bij iemand op een goed blaadje staan: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Zorg dat ge op een goed blaadje staat bij de baas. Als hij of zij niet aan uw kant staat, kunt ge het wel vergeten.
Die pipo’s van de post staan tegenwoordig op een slecht blaadje bij mij.
België staat op een goed blaadje dankzij het testcentrum Anima Researchcenter in Alken, waar meer dan 1.000 proefpersonen getest werden. (vrt.be)
Allebei werden ze met de dood bedreigd door Iran. Maar helaas voor hen zijn ze ook op een slecht blaadje komen te staan bij Donald Trump. (vrt.be)
Bovendien kwam Brugge op een slecht blaadje te staan bij de heersende Habsburgers omdat het zich arrogant opstelde. (demorgen.be)
Wil je op een goed blaadje staan bij je baas, dan word je aangespoord om betere resultaten te halen dan je collega’s. (demorgen.be)
bang of angstig zijn, vrezen
vnw: schrik hebben (van): bang zijn (voor)
Ik heb schrik voor mijn rijexamen.
“De lafaards hebben schrik dat ze nog zwaarder gestraft zullen worden. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Wie vreest dat daarmee de doos van Pandora wordt geopend, houdt ofwel van dramatische spanning of heeft schrik van de waarheid. (standaard.be)
valsheid in geschrifte
DS2015 standaardtaalOmdat hij beschuldigd werd van schriftvervalsing werd hij op non actief gesteld.
Hilde Claes in verdenking van schriftvervalsing (deredactie.be)
schoonbroer en zwager zijn synoniemen en standaardtaal, “maar schoonbroer wordt hoofdzakelijk in België gebruikt, terwijl zwager vooral in Nederland gangbaar is.” (website taalunie)
vnw: zwager
uitspraak: klik op het pijltje
< naar het voorbeeld van Frans ‘beau-frère’; beau was een term van hoffelijkheid en affectie
zie ook verzamellemma mensen
Daarom vind ik dat “schoonbroer” een plaatsje verdient in dit woordenboek.
als je iets wil bereiken moet je rap handelen
Het leven is aan de rappen! Als je snel genoeg bent, stuurt onze ticketmanager een gratis ticket voor de persconferentie jouw richting uit! (filmfestival.be)
Koen was je te vlug af. Hij had de site al een dagje eerder meegedeeld. :-) Het leven is aan de rappen. ;-). Filip. (mechelenblogt.be)
Wij zijn aan de deur gaan staan om iedereen te melden dat het al verkocht was, jammer maar het leven is aan de rappen. (forum.zappy.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
