Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
met veel kabaal iets aankondigen zodat het resultaat niets is
Wordt toegeschreven aan wijlen Steve Stevaert: “Ik wil niet de jager zijn die met de fanfare op kop het bos intrekt, want dan vang je niets.”
Sindsdien in alerlei contexten in het taalgebruik binnengesmokkeld
ook verkort: met de fanfare op kop = met veel kabaal iets aankondigen
newsmonkey.be: CD&V trekt met de fanfare op kop het bos in: iedereen weet open en bloot wat hun standpunt is.
knack.be: ‘Johan Van Overtveldt moet niet met de fanfare op kop het bos in trekken: Belfius in de etalage zetten is dom’, dixit Meyrem Almaci van Groen.
standaard.be: ‘Op pedofielenjacht met de fanfare op kop’
wouterbeke.be: Ik ga nu niet onbekiaans doen of met de fanfare op kop daarover voorstellen lanceren.
hbvl.be: Ondertussen blijven de socialistische vakbondsleiders met de fanfare op kop de straat op trekken, ook al leidt dit niet tot resultaten
dierenhok
Van Dale 2013: kot (het; meervoud: kotten; in België: koten)
Kempen: mv: koters, kotes
zie ook verzamellemma koterij
De konijnenkoten moeten eens uitgekuist (uitkuisen) worden, ze stinken.
De school dat is een apekot, parlez-vous
De apen zitten twee aan twee, parlez-vous
De grootsten aap die zit van voor
En doet de zotste kuren voor, inke pinke parlez-vous
(Vuile Mong en zijn vieze gasten)
> andere betekenissen van kot
pinkstermaandag, tweede pinksterdag, tweede sinksendag
zie ook Sinksen
Het is verlengd weekend want morgen is het sinksenmaandag.
uitdeuken
vnw: uitdeuken
Van Dale 2012 online Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ze gaan de gardeboe uitblutsen en herspuiten.
iemand die door hard werken zijn kost verdient
zie ook werkmens, gewone ~
ook dikwijls “werkende mens”
Van Dale 1995 vermeldt enkel mv. werkmensen = arbeidersklasse
weinig googlementen in NL (verwijzen bijna allemaal naar het liedje van Yvan Heylen: De werkmens)
Welke politieke partij komt nog op voor de werkmens?
Het refrein van De Werkmens van Yvan Heylen gaat als volgt:
Hier zit ne werkmens, ne werkmens, ne werkmens
A zet a hier
Maar de lochting maakt toch vele goe
Patatten en tomatten op een roe
Hier zit ne werkmens, ne werkmens, ne werkmens
A zet a hier
1 mei, Dag van de Arbeid, is een internationale feestdag voor de werkmens.
koppelen in auto (maar meestal wordt met embrayeren ontkoppelen bedoeld)
vnw: koppelen bij het schakelen tussen versnellingen
uitspraak: klik op het pijltje om het woord te beluisteren
Van Dale: embrayeren
Frans: embrayer
de koppeling aanzetten
= koppelen
<> debrayeren, ontkoppelen
andere spelling: embrailleren, ambrieren
zie ook: embrayage
Ge moet embrayeren, als ge wilt schakelen.
Om te kunnen vertrekken, moet je nu eerst debrayer, de versnellingspook in de juiste stand zetten en embrayer (koppelen). Ge embrayeert door het koppelingspedaal zachtjes los te laten en de koppeling tot stand te brengen. Om naar een hogere versnelling te gaan, moet je eerst debrayeren (loskoppelen) door het koppelingspedaal in te trappen, de pook uit de lagere versnelling halen, in de hogere versnelling plaatsen voor ge weer kunt koppelen (embrayer), wat ge weer doet door het koppelingspedaal zachtjes loslaten. (haloewie “Franse rijles”)
Op de terugweg is de kabel natuurlijk overgegaan en ben ik naar huis gereden zonder te embrayeren (schoon vlaams). (vespaforum.be)
Bwa, toch al een tijdje hoop ik: eentje voor de gas, eentje om te embrayeren en ne frein. (gentblogt)
zie ook verzamellemma Vlaamse TV
“Pascalleke, voor mij een dagschotel!” (oneliner uit de televisiereeks F.C. De Kampioenen)
Hij mag voortaan zoveel dagschotels drinken als hij wil. (Rik Van Cauwelaert is met vakantie). door Karl van den Broeck. (knack.be)
Dagschotel drinken na potje padel in Mijn Gedacht. Brasserie Mijn Gedacht in Emblem is volop bezig met de aanleg van vier padelterreinen. (gva.be)
Die avond werden er nog veel “dagschotels” gedronken met alle gevolgen van dien, zondag in Beerzel zullen we op alcohol fietsen ipv spaghetti! (blogspot.com)
decoupeerzaag
Van Dale 2014 online: toegevoegd in 2007
Om in bochten te zagen, heeft men een wipzaag nodig.
gele narcis, paaslelie
Van Dale 2005: paasbloem
volksnaam voor verschillende planten die rond Pasen bloeien, bv. het madeliefje, de gele narcis en de sleutelbloemen
niet te verwarren met de pisbloem
De voortuin staat in maart vol met paasbloemen.
“Mooie Anne Geddes narcis (Paasbloem) …” (2dehands.be)
De narcis bloeit meestal rond de paasperiode en daarom wordt ze de paasbloem genoemd.
stijfkop, koppigaard, dweizerik, steenezel
vnw: zeer koppig persoon, stijfkop
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
vgl. kop, een harde ~
Hij wil niet toegeven dat hij fout was, de keikop.
De keikop van de Wetstraat – De Standaard Mobile
In een zeldzaam moment liet Marijnen, de doorduwer en keikop, zich op een kwetsbaar moment betrappen. (standaard.be)
Van Lierde is een werkpaard zonder grote bek, maar ook een keikop. (standaard.be)
plots afslagen van apparaten, toestellen, …
zie ook uitspringen, aanspringen, opspringen
Van een forum voor sitemasters: ‘Maar toen deze moest beginnen is volgens mijn moeder en mijn zus op dat uur mijn pc opeens afgesprongen, tv afgesprongen en modem etc ook… Alles in feite waarmee mijn pc in verbinding stond..’
De ijskast is afgesprongen. Binnen enkele minuten springt die terug op.
zie ook verzamellemma Vlaamse TV
“Pascalleke, voor mij een dagschotel!” (oneliner uit de televisiereeks F.C. De Kampioenen)
Hij mag voortaan zoveel dagschotels drinken als hij wil. (Rik Van Cauwelaert is met vakantie). door Karl van den Broeck. (knack.be)
Dagschotel drinken na potje padel in Mijn Gedacht. Brasserie Mijn Gedacht in Emblem is volop bezig met de aanleg van vier padelterreinen. (gva.be)
Die avond werden er nog veel “dagschotels” gedronken met alle gevolgen van dien, zondag in Beerzel zullen we op alcohol fietsen ipv spaghetti! (blogspot.com)
de term verwijst naar de houding van de baby tijdens de geboorte. Het hoofdje ligt wel in de juiste richting, maar de baby kijkt, bij wijze van spreken, naar de hemel in plaats van naar de grond.
Bij een sterrenkijker kan de bevalling wat moeilijker zijn.
afdeling van het ziekenhuis
afkorting van spoedgevallen
vnw: eerste hulp in een ziekenhuis
Van Dale: spoed: BE, informeel spoedafdeling
zie ook spoedgevallen, dienst spoedgevallen, spoeddienst, spoedarts, spoedverpleegkundige, urgentiearts; verzamellemma geneeskunde
“Wanneer komt u naar Spoed? De dienst spoedgevallen is in de eerste plaats een reanimatiedienst voorzien voor kritiek zieke patiënten en ernstige traumata.” (azklina.be)
“Patiënten gaan niet alleen vaker naar de spoed, ze doen dat ook meer en meer ’s nachts en in het weekend.” (partena.be)
hln.be: Het kind van amper 13 maanden oud werd daar ernstig ziek en werd naar de spoed gebracht.
aanspreking: om te omzeilen dat men het meer intieme ’mijn schat(je) zou moeten zeggen"; om te benadrukken dat iemand zijn/haar schat niet (meer) is
“Schat van een ander
Schat van een ander
Waar is de tijd gebleven?
Dat wij elkander trouw beloofden voor het leven
Schat van een ander
Schat van een ander
Ik wil maar kan het niet vergeten
Die mooie uren met jou
Maar nu ben jij, de schat van een ander”
(Schat van een ander – Bobby Prins)
dievel.be: “Schat van een ander, mag ik deze dans van u? En van à één à twee, van links en rechts. Dansez, maintenant!…”
kleurverloop, gradatie
vgl: ombre
< Frans: dégradé
Het logo bestond uit een dégradé van zwart naar wit.
kleurverloop, gradatie
vgl: ombre
< Frans: dégradé
Het logo bestond uit een dégradé van zwart naar wit.
rustperiode als compensatie voor arbeid gepresteerd buiten de gewone werktijd
Een werknemer die op zondag gewerkt heeft, heeft recht op onbetaalde inhaalrust, die in principe binnen zes dagen na de betreffende zondag gegeven moet worden. De inhaalrust bedraagt een volle dag wanneer het werk op zondag ten minste vier uur of meer duurde, en een halve dag wanneer het werk minder dan vier uur duurde. (bron: Randstad)
veel te zat
vnw: zo zat als een patat: stomdronken
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Zoo zat als een patat, ten volle dronken, Joos (1900-1904) (vandaar ook: patat zijn, dronken zijn, De Bo (1873)).
vergelijk honderdduizend, zo zat als ~ man
varianten bij pottoe
“Ge moet weten: van de stress had ik al een hele dag pinten gedronken en ik was zo zat als een patat.”(Sergio Quisquater, hln.be 25-04-2025)
Ik ben zo zat als een patat! Die 5 laatste trappisten waren er te veel aan!
Drie uur na datum kwam em binnen, zo zat als ne patat!
zadel van een fiets, brommer, …
Van Dale 2016 online: verouderd
zie ook verzamellemma wegcode
zie ook fietszaal
Mijn zaal staat te hoog.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.