Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #221 11 February 2025: pront

    pront
    (bn.)

    goed gebouwd, knap van figuur

    vnw: mooi, knap

    Van Dale: gewestelijk in deze betekenis

    Ne pronte vent en een pront wijf. Die zullen het nog maken in het leven.

    Van mijn moeder, tiens, die daar in de tijd als negentienjarige pronte boerendochter de glazen vulde en rondbracht en de hoofden op hol bracht.(vrt.be)

    Ze presenteert pronte zwangere vrouwen en krachtige figuren die niet altijd de geijkte paden volgen. (demorgen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 Jan 2025 13:58)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Feb 2025

    👍
    345

    #222 10 February 2025: profijtig

    profijtig
    (bn.)

    zuinig; goedkoop

    vnw:
    •zuinig, gierig
    •goedkoop, voordelig

    in provincie Antwerpen: profijtelijk

    Ik leef van mijn intresten. Maar gelukkig ben ik een profijtig mens.

    De hele avond op café geweest en niet ene keer moeten trakteren! ’t Is een profijtige avond geweest.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Dec 2024 18:10)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Feb 2025

    👍
    326

    #223 09 February 2025: privésector

    privésector
    (zn. m.)

    de privaat sector (vs. de overheid)

    vnw: de particuliere sector, het bedrijfsleven

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 4; In België ook vaak ‘de privé’ genoemd (spreektaal).

    zie ook privé

    Zowel de universiteit als de privésector bieden studentenkoten aan.

    Maar de drie vakbonden vragen alvast een lineaire loonsverhoging voor al het onderwijspersoneel, zegt Raf Deweerdt van ACOD-onderwijs, die naar het interprofessioneel akkoord voor de privesector verwijst: “Daar is een verhoging van de koopkracht van 1,1 procent afgesproken.” (vrt.be)

    Vanaf mei 2023 fietsvergoeding voor elke werknemer in privésector (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Dec 2024 18:27)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Feb 2025

    👍
    279

    #224 08 February 2025: princiepskwestie

    princiepskwestie
    (de ~ (v.), ~s)

    principiële zaak

    vnw: principekwestie

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    zie princiep

    De splitsing van BHV is een princiepskwestie.

    Alhoewel ze voor niemand in de weg stond, maakte hij er een princiepskwestie van en moest en zou die doos binnen het uur uit de gang zijn.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door ezz (15 May 2025 16:46)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Feb 2025

    👍
    282

    #225 07 February 2025: primordiaal

    primordiaal
    (bn.)

    essentieel, levensbelangrijk, voornaamste

    vnw: in België ook: cruciaal, doorslaggevend, essentieel

    Van Dale 1995: …3. (Belg.) voornaamste
    volgens vrttaal.net mag het enkel in betekenis van ‘in oorsprong’

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7

    Wederzijds vertrouwen is primordiaal in de politieke onderhandelingen voor een regeringsvorming.

    De primordiale oorzaak van het accident was te rap rijden, maar dat de weg er glad bij lag zal ook wel een rol gespeeld hebben.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (25 Dec 2024 16:10)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Feb 2025

    👍
    338

    #226 06 February 2025: primeren

    primeren
    (ww, ~de ~d)

    stellen boven, laten gaan voor, op de eerste plaats komen

    vnw: voorrang hebben, voorgaan, voorop staan

    DS2015 standaardtaal

    <fr. primer

    NL: prevaleren

    …zo zijn de media zichzelf aan het verwoesten door cijfers te laten primeren op relevantie.
    PEN Vlaanderen, NRC Handelsblad

    WK 2034 in Saudi-Arabië: primeert geld op mensenrechten? (vrt.be)

    “Hij heeft economische belangen dus laten primeren op het belang van de volksgezondheid”, luidt de zware beschuldiging. (demorgen.be)

    Volgens Cassatie primeerde het internationale recht. (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (25 Dec 2024 16:09)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Feb 2025

    👍
    265

    #227 05 February 2025: kosten, ten alle ~

    kosten, ten alle ~

    zie ten alle kosten

    “Wereldwijd blijken vrouwen bezorgd over het toenemend gewicht en willen ze ten alle kosten striemen vermijden.” (hln.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (03 Aug 2021 12:58)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Feb 2025

    👍
    245

    #228 04 February 2025: ga(at) daarmee naar de(n) oorlog

    ga(at) daarmee naar de(n) oorlog
    (uitdr.)

    Smalend gezegd over iets of iemand die bv. van iets niet veel terecht brengt, sukkelt, …

    Typisch Vlaams: ga daarmee naar de oorlog!: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    niet in Van Dale 2014 online
    google2014:
    ‘ga daarmee naar de oorlog’ .BE (>460) ; .NL (36)
    ‘ga daarmee naar den oorlog’ .BE (>710) ; .NL (1)
    ‘gaat daarmee naar den oorlog’ .BE (>1.140) ; .NL (7)

    ook: mannen, ga met zo’n ~ naar de oorlog

    old.walfoot.be: Ga daarmee naar de oorlog,met alle simpatie voor lokeren. Geen geschikt stadion,een handvol fans,en de rest zijn gazettefans,die wakker schieten als ze de finale spelen,dan hebben ze opeens 15.000fans.

    standaard.be: Als je zo iemand ziet, denk je: ga daarmee naar de oorlog .

    Jongens, jongens toch. Ziet du nu eens bezig. Dat is al de vijfde keer dat em een pint laat vallen. Gaat daarmee naar den oorlog.

    paarnatuurlijk.nl: >>> eddy DRUPPEL schreef op maandag 15 maart 2010, 22:51:
    >>>> Frans is je beste kant niet .
    >>> Dat klopt Eddy, ik spreek zo goed als geen woord Frans. Precies daarom
    >>> wilde ik opzoeken wat “Tiens?” betekent. Toen ik het niet vond vroeg ik
    >>> het op mijn manier aan jou (of iemand anders die wil antwoorden), wat dat betekent.
    >>> grt,
    >>> Karen
    >>
    >> Laat mij je helpen : tiens? = zoals?
    > Dan heb je nog “tiens,tiens” vlaamse vertaling van “wat hangt er nu aan
    > mijne frack” of nog onlangs gepasseerd “gaat daarmee naar den oorlog”

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Dec 2024 14:31)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Feb 2025

    👍
    334

    #229 03 February 2025: praline

    praline
    (de ~ (v.), ~n, ~s)

    chocolade bonbon

    Godiva-jp-giftbox-GV-50

    < Belgisch-Frans: praline

    vnw: chocoladebonbon

    anw: praline
    ((vooral) in België)
    lekkernij die bestaat uit een omhulsel van chocolade gevuld met suikerwerk, likeur of crème in diverse smaken

    standaardtaal in België (VRT-Taalnet)

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    zie ook ijspraline; likeurpraline; paaspraline; vlaaipraline; pranil

    vgl. pralinetop

    De Belgische pralines zijn de beste van de hele wereld!

    “Jean Neuhaus gaf aan zijn chocoladebonbon de naam ‘praline’, een verwijzing naar de zeventiende-eeuwse Franse edelman César de Choiseul, graaf van Plessis-Praslin. Volgens een overlevering zou de brave man aan het einde van zijn leven ernstige spijsverteringsklachten hebben gehad die hij bestreed met een soort bonbon van medicijnen, suiker, amandelen en chocolade. Het verhaal spoorde blijkbaar Neuhaus aan om zijn chocoladebonbon naar Plessis-Praslin te vernoemen.” (https://historiek.net/j)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door de Bon (30 May 2025 12:02)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Feb 2025

    👍
    390

    #230 02 February 2025: poussette

    poussette
    (zn. v., ~n)

    kinderwandelwagen, duwwagentje voor kindjes
    zie ook charrette

    < Frans: poussette < pousser < Latijn pulsare

    vnw: wandelwagen, kinderwagen, buggy

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    Met de kleine in de poussette in het park gaan wandelen is het liefste wat ze doet.

    Fietsen in drie lagen tegen gevels op het voetpad zodat niemand meer kan passeren en je vrouw met de pousette op straat moeten lopen. (mensbrugghe.be)

    Ze begon te werken in een naaiatelier en aanvaardde baantjes als promeneuse, waarbij ze met de poussette Joodse kinderen rondreed. (demorgen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Dec 2024 19:50)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Feb 2025
    Dit woord was woord van de dag op 02 Feb 2025

    👍
    297

    #231 01 February 2025: poussette

    poussette
    (zn. v., ~n)

    kinderwandelwagen, duwwagentje voor kindjes
    zie ook charrette

    < Frans: poussette < pousser < Latijn pulsare

    vnw: wandelwagen, kinderwagen, buggy

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    Met de kleine in de poussette in het park gaan wandelen is het liefste wat ze doet.

    Fietsen in drie lagen tegen gevels op het voetpad zodat niemand meer kan passeren en je vrouw met de pousette op straat moeten lopen. (mensbrugghe.be)

    Ze begon te werken in een naaiatelier en aanvaardde baantjes als promeneuse, waarbij ze met de poussette Joodse kinderen rondreed. (demorgen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Dec 2024 19:50)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Feb 2025
    Dit woord was woord van de dag op 02 Feb 2025

    👍
    297

    #232 31 January 2025: poulain

    poulain
    (zn. m. -s)

    veelbelovend iemand die wordt voorgedragen, aangespoord, geholpen, eventueel opgeleid door een ervaren persoon, in de politiek, sportwereld, showbusiness, enz.

    Leerling in betrekking tot zijn trainer

    vnw:
    •sportleerling
    •beschermeling, lieveling

    De poulain van de ex-premier werd door de kiezer genadeloos wandelen gestuurd (wandelen sturen).

    Bru, die naar eigen zeggen ziet dat zijn poulain heel veel dingen heeft opgepikt om in zijn eigen restaurant te gebruiken, had nog een speciale verrassing in petto voor de jongeman. (het nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Dec 2024 19:46)
    Dit woord was woord van de dag op 31 Jan 2025

    👍
    280

    #233 30 January 2025: potpolder

    potpolder
    (zn. m.; ~s)

    overstromingsgebied van een rivier in een polder

    vnw: polder waarin water wordt opgevangen bij hoge waterstand

    anw: (vooral) in België
    Van Dale 2016 online: BE

    De potpolder van Lillo ligt net stroomopwaarts fort Lillo langs de Schelde. (sigmaplan.be)

    Een wandeling van 7 km langs de oevers van de Schelde, de Barbierbeek en de rustige potpolder. (wandelwiki.be)

    De 700 hectare grote potpolder lijkt in trek bij heel wat diersoorten, want reeën zwemmen zelfs de Schelde over om daar rust te vinden. (hln.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Dec 2024 09:18)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Jan 2025

    👍
    243

    #234 29 January 2025: potten, met de gebroken ~zitten

    potten, met de gebroken ~zitten
    (uitdr.)

    voor de nadelige gevolgen van iets instaan, gelag moeten betalen, voor de straf of voor de kosten (al dan niet van een ander) opdraaien

    vnw: met de narigheid, de problemen zitten

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    vgl. potten, de gebroken ~ betalen

    Echt gebeurd: Ivo en het koppel Eddy en Denise zaten met zijn 3 op café. Ivo trakeerde en ze dronken alle 3 hun pint leeg.
    Ivo ging naar ’t wc, zei em, maar de lepe kwam niet meer terug. Het paar bleef met de gebroken potten zitten.

    “De sjoemelende notaris blijkt achteraf meestal insolvabel, zodat wij met de gebroken potten blijven zitten.” (vrt.be)

    Als Merksem straks opnieuw geniet van droge straten, zit in het Lobroekdok de historische Tug Miki met de gebroken potten. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Dec 2024 16:04)
    Dit woord was woord van de dag op 29 Jan 2025

    👍
    258

    #235 28 January 2025: postuleren

    postuleren
    (ww. postuleerde; gepostuleerd)

    anw: (vooral) in België, formeel: solliciteren, inzonderheid naar een ambtelijke functie

    vnw: solliciteren, dingen naar een ambt, een betrekking enz.

    Ik vermoed dat die blogster gewoon op een originele manier postuleerde naar een baantje bij Dag Allemaal. (blogspot.com)

    “Maar dan ben ik toch even gaan luisteren naar de toespraak van de voorzitter: Ik heb gepostuleerd naar de functie van barkeerper." (hbvl.be)

    Bent u magistraat of geslaagd voor een magistratenexamen en voldoet u aan alle wettelijke benoemingsvoorwaarden, dan kan u postuleren voor een vacant ambt van magistraat. (csj.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Dec 2024 12:23)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Jan 2025

    👍
    28

    #236 27 January 2025: Keizer van Herentals

    Keizer van Herentals
    (vaste woordverbinding)

    Rik Van Looy Rik Van Looy (1962)

    zie Belgische bijnamen

    Henri (Rik) Van Looy (Grobbendonk, 20 december 1933), ook de keizer van Herentals genoemd, is een Belgisch oud-wielrenner. Hij won 493 wedstrijden. (Wikipedia)
    Hij werd twee keer wereldkampioen (in 1960 en 1961), won als enig alle wielerklassiekers en op de rangschikking der beste renners aller tijden is Van Looy nog steeds elfde. (belgium.be…gemeenten/herentals)

    De Keizer van Herentals kon niet tegen zijn verlies. Als hij niet kon winnen, gebruikte hij zijn ellebogen om de concurrent in de gracht te duwen.

    België is met Rik Van Looy (90) een van zijn wielericonen verloren. De “Keizer van Herentals” won maar liefst 8 monumenten en werd daarnaast ook 2 keer wereldkampioen. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Dec 2024 10:25)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Jan 2025

    👍
    283

    #237 26 January 2025: postmeester

    postmeester
    (zn. m.; ~s)

    hoofd van een postkantoor; postontvanger

    vnw: (bnl.) postdirecteur

    VD online: BE

    NL: postdirecteur

    Postmeester staat terecht voor diefstal van 20.000 euro (nieuwsblad.be)

    Postmeester Emiel Van Etten heeft de fakkel doorgegeven aan een vrouw: Jill Horions. Van Etten stond al een hele poos aan het hoofd van het postkantoor aan de Paalstraat 68. (gva.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Dec 2024 08:59)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Jan 2025

    👍
    172

    #238 25 January 2025: aantrekken, zich niet van ~

    aantrekken, zich niet van ~
    (vaste woordverbinding)

    zich iets niet aantrekken, er geen rekening mee houden

    Ook: zich niets van aantrekken, u dat niet aantrekken

    Je niet van aantrekken van je schoonfamilie, ze zijn gewoon jaloers. (mamaforum.libelle.be )

    Dat is hun probleem, moet jij je niet van aantrekken in principe. (9maand.be)

    Daar moet je je niet van aantrekken. Het KB van de technische eisen voor bromfietsen is pas verschenen in 1974. (forum.bmw-mc-vl.be)

    in vak 59 vult u al de aftrekbare btw in, dus de btw die op de Belgische fakturen staan + de btw van de Nederlandse die je zelf moet berekenen 21% (de 19% van Nederland moet ge u niet van aantrekken want die mocht je eigenlijk niet betaald hebben) (juridischforum.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jul 2021 16:58)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Jan 2025

    👍
    168

    #239 24 January 2025: wat we zelf doen, doen we beter

    wat we zelf doen, doen we beter
    (uitdr.)

    Uitspraak die in een politieke context gebruikt wordt naargelang het standpunt voor of tegen meer autonomie voor Vlaanderen.

    Het eerste gebruik van de slogan wordt aan Gaston Geens toegeschreven in de jaren tachtig.

    google: .BE (<40.000) ; .NL (<2.000)

    Woordenboek van Populair Taalgebruik (Marc De Coster, 2020-2024): (1980+) (Vlaanderen) motto van de Belgische politicus Gaston Geens (1931-2002), die de eerste Vlaamse regering of beter gezegd de Vlaamse executieve (1981-1991) leidde. Deze kreet is ondertussen symbool geworden voor de zelfgenoegzaamheid van Vlaanderen. Zijn uitspraak werd echter verkeerd geciteerd. Wat hij oorspronkelijk zei: “Wij zullen moeten bewijzen dat wij wat we zelf doen, beter doen.”

    Sommigen zeggen dat na 6 staatshervormingen de slogan ‘wat we zelf doen, doen we beter’ helemaal niet bewezen wordt. Anderen grijpen dit aan om te zeggen dat er precies nog meer autonomie moet komen. Het vervolg lezen uw achterkleinkinderen in de geschiedenisboeken van binnen honderd jaar.

    klasse.be: «Wat we zelf doen, doen we beter !» Het zijn modewoorden in het onderwijs: meer autonomie en minder regels.

    We gaan hier niet cynisch doen over ‘wat we zelf doen, doen we beter’. Er zit intussen zoveel schimmel op die slogan dat zelfs de grootste regionalist hem niet meer zonder schaamrood durft te gebruiken. (demorgen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Dec 2024 17:30)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Jan 2025

    👍
    225

    #240 23 January 2025: maar allez toch

    maar allez toch
    (uitroep)

    verbazing, verontwaardiging: maar kom nou toch, asjeblief zeg
    empathisch/medevoelend: wat is dat toch allemaal

    zie ook allez, allee

    Maar allez toch, hoe stom kan men zijn! Men moet NIET zelfs met de hand/vingers aankomen aan het glas, alles staat er duidelijk op. (slagerij Schepers)

    Maar allez toch!’ De man was van zijn melk. ‘Om zo van die bestuurder weer een slachtoffer te maken,’ gruwt Peter, de wenkbrauwen diep gefronst. (shocktherapie)

    Maar allee toch, u pf is SUUPER mooi! Omda jij daar bij al die mooie meisjes staat! (Dus jij bent ook mooi he)! (ask.fm 14 jul. 2013)

    Maar allez toch! Seg, laat u toch zo niet doen, ge verdient beter.

    Maar allez toch, uw hondje moeten laten inslapen?

    11 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door koarebleumke en laatst gewijzigd door de Bon (22 Jul 2021 22:34)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Jan 2025

    👍
    120

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.