Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
krant, dagblad
< Van Dale
(1824) < Frans gazette <Italiaans gazzetta (een munt, de prijs van een krantje)·
(Belgisch-Nederlands, spreektaal) krant
DS2015 geen standaardtaal
vgl. gazettenman, gazettenronde, gazettenwinkel
Tijdens mijn ontbijt lees ik de gazet.
> andere betekenis van gazet
milieudag waarop de verwarming laag gedraaid wordt zodat de mensen het beste een dikke trui aandoen
anw: (vooral) in België; neologisme
NL: warmetruiendag
linak.nl: LINAK Benelux steunt Warme Truiendag (NL) en Dikketruiendag (BE) 2013
Frank Deboosere op het weerbericht: Morgen is het dikketruiendag…
nieuwsblad.be: Elk jaar op Dikketruiendag is er extra aandacht voor het klimaat. Het is dan de bedoeling om minder energie te verbruiken door bijvoorbeeld de verwarming een graadje lager te zetten of de lichten te doven. Heel wat scholen, bedrijven, organisaties en besturen nemen aan de actie deel.
Het is vandaag “Dikketruiendag”: 15e editie smeert de kuiten in voor het klimaat (vrt.be)
De Vlaamse Dikketruiendag en de Nederlandse Warmetruiendag zijn jaarlijkse campagnes van respectievelijk de Vlaamse overheid en Klimaatverbond Nederland om op een ludieke manier te sensibiliseren en activeren rond klimaatverandering en de urgentie van de klimaatcrisis te agenderen. (wikipedia)
ruimtewagen, is een auto waarmee maximaal zeven personen vervoerd kunnen worden, excl. de bestuurder
vnw: ruimtewagen, one volume car
NL: MPV: multiple purpose vehicle; spacewagon
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale 2017 online: BE
ook monovolumewagen
zie ook volumewagen, verzamellemma wegcode
De Renault Espace uit 1984 wordt door velen gezien als de eerste Europese Monovolume.
speels synoniem van klimaatspijbelaar
zie ook klimaatbrosser
Hoe ga je als schooldirecteur om met ‘bosbrossers’? (De Standaard, 11/01/2019)
De actievoerders worden sinds vorige week vrij prozaïsch klimaatspijbelaars genoemd, maar soms ook – veel poëtischer – bosbrossers. (taalbank.nl)
De jonge bosbrossers eisen bindende afspraken om de opwarming van de aarde onder de 1,5 graden te houden.
“Er is geen planeet B”, “brossen voor de bossen”, “make love not CO2” en “bla bla bla, act now”, zijn maar enkele van de slogans die vandaag getoond worden en door de straten van Brussel galmen. (msn.com/nl-be)
salaris, loon
vnw: loon, salaris
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
Woordenboek der Nederlandsche Taal:Modern lemma: pree
znw. vr. Uit frans prêt, dat oudtijds de beteekenis had van ”payement de solde que le roi faisait faire par avance aux soldats enz.” ( …)
- Ik heb mijne maandelijksche pree getrokken, Schuermans (1865-1870).
Van Dale: zelfstandig naamwoord • de v/m • g.mv.
< 1791 < Frans prêt (lening, soldij)
BE; spreektaal
1. verouderd soldij
2. werkloon
•zijn pree trekken
3. verouderd betaaldag
4. zakgeld
zie ook pré
vgl. vette pree
Mijn pree wordt op het einde van de maand uitbetaald.
“Die hele ploeg mag europees meer gaan betekenen, als ge hun prees vergelijkt met het gemiddelde in Belgie.” (9lives.be)
Je bent 100x gelukkiger als je iets doet wat je graag doet en wat minder verdient, dan dat je ne dikke pree krijgt, maar je dan met overdreven stress zit, tegen je zin gaat werken of andere toestanden. (9lives.be)
Kinderen die op oudjaar van deur tot deur rondgaan om voor een koek of snoep een nieuwjaarsliedje te zingen.
Hoorde het gisteren op het vrt nieuws vermelden als een traditie in Vlaams-Brabant. Maar zowat alles, inclusief de liedjes, kwamen overeen met het gebruik van nieuwjaarszingen (bv. ook in Antwerpen).
ook koeken zingen, zie voorbeelden
google2014: .BE (>8.000); .NL (>70)
karrewiet.BE: Op een aantal plaatsen gaan kinderen de laatste dag van het jaar zingend van deur tot deur. Een nieuwjaarswens in ruil voor koekjes en ander lekkers. Koekenzingen is een echte traditie.
haacht.be: Haacht – Koekenzingen 2012
gezinsbond-rijmenam.be: De gezinsbond van Rijmenam staat op 31 december 2014, naar aanleiding van het traditionele koekenzingen, op het stationsplein in Rijmenam met een stand …
schoolheikant: 30 dec. 2008 – Alle kinderen van het tweede leerjaar gaan dan koekenzingen. Na elke koek lezen jullie een boek. Nee, nee!
Met oudjaar trekken heel wat kinderen traditiegetrouw van deur tot deur voor het ‘Koeken Zingen’. (hln.be)
De gemeente Keerbergen legt dit jaar de focus bij het koeken zingen voor één keer vooral op geven in plaats van nemen. (nieuwsblad.be)
stropdas, plastron, cravat, kravat
Van Dale: kravat de (v.); -n
< Frans Cravate < Servokroatisch Hrvat (Kroaat), naar de das die door Kroatische huursoldaten in Frankrijk gedragen werd
Bij elk kostum hoort ook een cravatte.
Garnaal en specifieker grijze garnaal. Klein lakker schaaldier gebruikt in “croquette crevette” of “tomate crevette”.
> uitspraak in andere regio’s bij gernat
Zeg mensen, wat is da met de prijs van de gaarnot? In één jaar is die in prijs verdobbeld en als ge een tomat met gaarnot vraagt, kunde ze op één hand tellen.
vliegtuig
vnw: in België ook: vliegtuig
Van Dale 2016 online: BE, spreektaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 1
zie ook: vliegmachien; wegcode
Klik op de afbeelding
_landing_at_Brussels_Airport_(1).jpg)
Ons geburen zijn met de vlieger naar Rome.
Mijn vriendin en ik willen doorheen Portugal reizen, met de vlieger naar daar en daar dan een auto huren. (9lives.be)
Belgisch vleesrunderras
Franse vertaling Blanc Bleu Belge, zie aldaar voor afgeleide betekenis
“Blanc Bleu Belge, het witblauw rundvlees, ligt onder vuur. In supermarkten vind je moeilijk iets anders, maar heel wat Vlaamse chefs weigeren het vlees op hun kaart te zetten: te weinig vet en dus onvoldoende smaak.” (http://www.een.be/ zonder datum)
Al was het maar omdat onze buurlanden – de enige die nog wel wat rund afnemen – het Belgisch witblauw eigenlijk smakeloos vinden. (demorgen.be)
sering
< sussemien is een vervorming van jasmijn, in Zuid-Nederland een volksnaam voor sering
zie ook: jozemien
Ik heb een mooi boeket sussemienen gekregen.
overloopgebied, om overtollig water, bv. bij overstroming, tijdelijk op te vangen, overstromingsgebied
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal, Gangbaarheid: 6, Vlaamsheid: 7
_-_panoramio.jpg)
Wachtbekken Velm (Sint-Truiden)
Net een jaar geleden werd het wachtbekken in Egenhoven ingehuldigd als laatste reddingsboei om Leuven van overstromingen te vrijwaren. (Het Nieuwsblad)
Schaatsenrijder, soort van insect dat over het water loopt.
Vroeger zaagde in de plassen nog veel meer schrijverkes as nu.
’t Is toch fascinerend hoe da schrijverkes over ’t water kunne lopen!
Persoon die toezicht houdt op de leerlingen van een middelbare school en veelal ook belast is met administratieve taken; studieprefect
v: studiemeesteres
vnw: studiemeester, studiemeesteres: (bnl.) surveillant(e)
zie ook studiemeester-opvoeder
Als we te laat op school toekwamen moesten we ons aanmelden en verantwoorden bij de studiemeester.
Liliane ging aan de slag als leerkracht lager onderwijs, en was ook 30 jaar lang studiemeesteres in het KA Ukkel. (hln.be)
Een suikerboon is een amandelnoot of chocolade omhuld met een laagje (gekleurde) suikerglazuur. De bonen staan voor nieuw leven en is daarom een traktatie bij elke nieuwe start.
< Het gebruik om suikerbonen aan te bieden bij een geboorte moge dan typisch Vlaams zijn, het woord “suikerboon” is dat niet. Staat ongemarkeerd in Van Dale sinds 1864.
vnw: suikeramandel in de vorm van een boon die familie en vrienden bij de geboorte van een kind krijgen, bruidsuiker
Vgl. kinnekeskak, suikerklitsen, kakkebeulleke, kakkeboon
De trotse ouders van de pasgeborene hadden voor iedere bezoeker suikerbonen voorzien.
> andere betekenis van suikerboon
middelst, in het midden gelegen
cf. Taalunieversum:
In België wordt in deze betekenis ook wel eens middenst(e) gebruikt. Middenst(e) is geen standaardtaal.
In de middenste kolom kunt u het geslacht aangeven.
De patio brengt licht en lucht in het middenste gedeelte van de lange woning. (standaard.be)
Keith was de middenste van drie zonen. (demorgen.be)
In het middenste deel van de koelkast, net boven het groentevak, is de temperatuur het laagst. (knack.be)
Het middenste gedeelte van de kerk wordt afgebroken en vervangen door een glazen constructie. (vrt.be)
wordt gevierd op de tweede zondag van mei, behalve in de streek van Antwerpen, waar het op 15 augustus plaatsvindt, feest van O.L.V. hemelvaart
vnz. moederkensdag (de): moederdag
(ook wel: Moedertjesdag)
in Nederland: Moederdag
zie ook Vaderkesdag
.jpg)
Met Moederkesdag gaan we allemaal eten bij ons ma.
in Nederland: autowasstraat
zie ook wegcode
Er stond een lange rij aan de carwash, dat was zeker een half uur aanschuiven.
“Please, liefste auto. Please! Ik ga je beter verzorgen. Sneller olie vervangen en vaker naar de carwash. Komaan autootje, komaan. Start nu maar gewoon terug, …” (newsmonkey-28 jun. 2018)
Mechelse herdershond
vnw: Mechelse scheper: Mechelse herder
zie ook scheper
De Mechelse herder is genoemd naar de stad Mechelen alwaar men typische schaapherdershondenrassen veelal schepers (of in het dialect sjgeip?rs) noemt. De Mechelse scheper wordt ook Mechelaar of internationaal Malinois genoemd.(mechelen.mapt.be)
de taalgroep waartoe iets of iemand (personen, bedrijven, functies, …) gerekend wordt in relatie tot de administratie, de overheid, …
Gewestelijke Overheidsdienst Brussel:
“Uw taalrol stemt overeen met de taal van uw laatst behaalde diploma.
Voorbeeld: u hebt een master in de rechten behaald aan een Franstalige universiteit. U behoort tot de Franse taalrol.
Als u geen enkel diploma hebt behaald, stemt uw ‘taalrol’ overeen met de taal van de laatste onderwijsinstelling waar u lessen volgde.
Voorbeeld: u hebt uw middelbare schoolstudies onderbroken in het 2de jaar (geen diploma) en u ging naar een Nederlandstalige school. U behoort tot de Nederlandse taalrol.
Als u in het bezit bent van een taalcertificaat van Selor , mag u op aanbiedingen van de Franse en Nederlandse taalrol solliciteren.”
Van Dale 2014: in België
socialsecurity.be : Taalrol. Dit gegeven is onontbeerlijk. Het moet dus in elke lijn van de gegevens van de tewerkstelling met betrekking tot de overheidssector worden opgenomen.Voor de taalrol zijn er drie mogelijkheden: Nederlands, Frans of Duits.
dekamer.be: Hoeveel contractuele ambtenaren behoorden in 2008 tot de Nederlandse taalrol?
abvvmetaal.be: Het is onmogelijk om in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of in de faciliteitengemeenten per taalrol aparte kandidatenlijsten in te dienen voor de sociale verkiezingen die binnenkort plaatsvinden.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
