Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
wachtwoord, geheime code
vnw: password, wachtwoord
paswoord is standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
< Eng. ‘password’
Is de invloed van ‘password’ én ‘mot de passe’ zo groot, dat we paswoord dan maar blindelings overnemen? “Schild en vriend” was het wachtwoord om geen goedendag op uw kop te krijgen.
Nochtans nemen niet veel gebruikers de moeite om een stevig versleuteld paswoord te maken. Maar hoe ziet een goed wachtwoord er dan uit? (vacature.com)
In 2004 al stelde Bill Gates op de RSA-conferentie dat het paswoord op zijn laatste benen liep “omdat het er niet in slaagt om kritische informatie te beveiligen”. (knack.be)
papierinzameling
vnw: inzameling van oud papier door verenigingen om wat geld te verdienen
Van Dale 2016 online: BE
zie: ~slag
Vergeet elle doze me ouw gazette nie buite te zetten hé want die manne van de Chiro houden helle papierslag morgen.
Jeugdbewegingen en scholen kunnen maar beter een andere activiteit organiseren dan een papierslag, want die brengt nog nauwelijks geld in het laatje. (vrt.be)
iets of iemand die lief, klein of schattig gevonden wordt
(publieks)lieveling
ook soms als aanspreking gebruikt.
Van Dale: BE informeel
zie ook sjoeke
Kijkt dat hondje toch eens! Wat een chouchouke.
nieuwsblad.be: ‘Arno was de chouchou van iedereen in de ploeg’
De Fransen huilen, want Julian Alaphilippe (27) is zijn gele trui kwijt. De Franse chouchou lijkt de strijdbijl te begraven. (sporza.be)
traditie die erin bestaat jaarlijks de zee en de boten van de vissers te zegenen voor een behouden vaart
< zeezegening is een hertaling van het oudere dialectwoord zeewijding
“Bij de zeezegening worden de overleden vissers en zeelieden herdacht en wordt bescherming gevraagd voor iedereen die zich op zee begeeft.” (deredactie.be)
turnles hebben (op school of bij de turnkring), turnoefeningen doen
vnw: gymmen als schoolvak, gymnastiekles hebben
Van Dale 2016 online: BE
NL: gymmen
zie ook turnles; turngerief
Onze Jeroen heeft vandaag turnen, maar hij is zijn turnsloefen vergeten.
De Jean turnt al 30 jaar bij ‘Rust-Roest’.
terugzenden i.v.m. gekochte goederen
in Nederland retourneren
“U heeft elk artikel 14 dagen lang vrijblijvend op zicht. U kunt uw bestelling binnen 14 dagen in de originele verpakking terugsturen als u niet helemaal tevreden bent.” (internet)
scherpzinnig
Van Dale 2016 online: BE
vaste woordverbinding: klaarziend oog
zie ook klaar zien in iets
“Alleen de mensen willen het zo en het meest verstarde kan nog veranderd en verbeterd worden door een klaarziend en wilskrachtig man.” (Jan Walravens en het experiment – Lars Bernaerts, ?Hans Vandevoorde, ?Bart Vervaeck )
dbnl.org: Een rap verstand, een klaarziend oog, een welsprekende mond, een snelle hand.
slaapplaats van de kiekens, kippenren
samenstelling van kieken en kot
variant: kiekeskot
Brussel: kiekerekot
spelling- en uitspraakvariant: kiekenskot
> verzamellemma koterij
De omheining van het kiekenkot is deels stuk, de kippen ontsnappen en lopen liever op de gazon.
> andere betekenis van kiekenkot
aanmaning, waarschuwing, tijding
vnw: waarschuwing
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
Als de factuur van de kabeltv niet wordt betaald, kunt ge een verwittiging ontvangen vooraleer ze de kabel afsluiten.
“Dirk beweerde dat hij de verwittiging over de nieuwe vergaderdatum niet op tijd ontvangen had. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
frame, dragend buizenstelsel
< Frans: cadre
Van Dale 2018 online: BE: fietsframe
DS2015 standaardtaal
zie ook fietskader
Deze velo heeft een aluminium kader.
> andere betekenis van kader
een sport waarbij men met pijltjes werpt naar een in concentrische kringen verdeelde schijf, met verschillende waardeaanduidingen; het spel lijkt op “darts” maar de regels zijn verschillend
ook wel vogelenpik
vnw: vogel(e)pik (de), vogelpikken (het): darts, dartspel
Van Dale 2018 online: BE
vgl. vogelpikken
fig.: vogelpik spelen
Vogelpik, een veel gespeeld spel in volkscafés.
Wat belieft u, wablief
Van Dale 2016 online: BE
zie ook wabliefter, wabliefteru; wablieft zeggen de boeren
Zegt niet “wa”, zegt “wablieft”!
“Morgen pak ik de vlieger naar New York.”
“Wablieft?”
Weervrouw Jill Peeters wint Wablieft-prijs voor duidelijke taal (demorgen.be)
Van Dale 2018 online: historisch door de Belgische post gebruikte postzegel voor snelle postbezorging
opm: ondertussen is de priorzegel terug van weggeweest (zie voorbeelden)
voor een zending die niet prior is wordt een non-priorzegel gebruikt.
zie ook priorzending
Tot 2007 waren er duurdere priorzegels voor een snellere levering. Dat lijkt ook nu een denkpiste. (vrt.be)
Bedrijven niet overtuigd van prior-zegels – De Standaard
Sp.a-volksvertegenwoordiger Peter Vanvelthoven pleit ervoor dat De Post haar priorzegels vervangt door zogenaamde expresspostbussen om op die manier een kwaliteitsvolle postbedeling voor iedereen tegen dezelfde prijs tot stand te brengen. (gva.be)
Wie een brief verstuurt, moet vanaf 1 januari kiezen tussen een non-priorpostzegel of een duurdere priorzegel. Begin jaren 2000 maakte Bpost al eens zo’n onderscheid, maar in 2007 werd opnieuw overgeschakeld op een enkele postzegel. Nu keert de priorzegel dus terug. (vrt.be)
Bpost maakt de postzegels op 1 januari 15 procent duurder. De nieuwe priorzegel zal 1 euro per stuk kosten, de non-priorzegel 95 cent. (tijd.be – 29-11-2018)
middenin de winter, hartje winter
zie ook putje van de zomer, putje van de nacht, putteke
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 standaardtaal
Het is putje winter, maar vriezen doet het nog altijd niet.
Frank Deboosere (14/1/2014): ’Statistisch is het vandaag het putteke van de winter."
plantaardig.com: Er werd voor de winter gezaaid, om nog voor het putje van de winter bijna uitgegroeid plantmateriaal te bekomen.
Het is hier putteke winter en de Jean zit bij 30 graden op een of ander exotisch strand, den profiteur…
wit tot opvallend blondharige persoon
zie ook witte
vnw: jongen met blond haar, witkop
Van Dale 2018: witkop
Als wittekop is hij de énige in zijn school, met zo’n speciale blond-witte haartjes.
geschikt, in staat zijn om
< Frans: être de nature à
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
AN: van dien aard dat, van zodanige aard dat (VRT-taal)
Soms is het noodzakelijk compromissen te sluiten, soms zijn deze niet van aard om er fier over te zijn.
De banale straatnaam BOZAR is zeker niet van aard om bij te dragen tot de internationale uitstraling van een instelling als “het Paleis voor Schone Kunsten”.
Het publieke debat is de afgelopen week inderdaad flink ontspoord en dat is niet echt van aard om een oplossing dichterbij te brengen. (standaard.be)
Hoe dan ook is het nieuws over hoge vergoedingen niet van aard om het vertrouwen in de politiek te doen terugkeren. (vrt.be)
Wat vrijdag is gebeurd, is niet van aard om de hoop te vergroten dat stabiliteit en veiligheid in het geteisterde Irak op komst zijn. (demorgen.be)
Dergelijke omstandigheden zijn volgens professor Stefan Duchateau van aard om de goudprijs verder te ondersteunen. (knack.be)
een tandje hoger schakelen, zich harder inspannen
wielersport: schakelen naar een hogere versnelling
vnw: een tandje bijsteken, een extra inspanning doen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Soms is het zwaar, op de heuveltjes rond Diest moet ik al eens een tandje bij steken, maar alles is beter dan in de file staan.
België moet tandje bijsteken om Grieks scenario te vermijden.
Om op schema te blijven, moest de tandarts een tandje bij steken.
Komaan he, we zullen een tandje moeten bijsteken willen we voor de noen die job gedaan krijgen.
gebied voor telefoonverkeer waarbij de nummers eenzelfde kengetal hebben
De zonenummers voor vaste lijnen bestaan nog wel: 02 voor Brussel, 09 Gent, 03 Antwerpen, 014 voor de Kempen,…
vnw: bepaald gebied waarbinnen hetzelfde telefoontarief geldt: de zone 03 en aangrenzende zones
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zonenummers zie hier
ook: telefoonzone
zie ook zonaal, interzonaal
Onze telefoonrekening is de laatste tijd ferm opgelopen.
Mijn vrouw belt de laatste tijd veel interzonaal.
De Nederlandstalige versie van het gratis stadsmagazine Zone 02/ verschijnt … magazine dat bedoeld is voor expats die in Brussel wonen. (bruzz.be)
Paul Covent had niet door dat het nummer dat hij intoetste geen gewoon nummer was binnen de zone 09, maar een nummer van de duurste 0909-lijn. (nieuwsblad.be)
de fut/veerkracht is eruit, de voortgang is gestopt
Van Dale 2017 online: BE
googel2013:.BE (>50.000), .NL (>9.000)
“Al maanden liep ik op de toppen van mijn tenen”, vertelde de sporter aan de pers. De veer is gebroken.
Het was een burnout, de veer was gebroken. Vreemde aandoening, veelal een combinatie van te hard werken én erg gemotiveerd te zijn.
De groei van de partij is nu wel over, de veer is gebroken.
men kent een mens aan zijn doen en laten
Van Dale 2016 online: BE
SN-NL: men kent de vogel aan zijn veren
Eerst vol euforie naar Spanje gaan wonen, met alles erop en eraan en na 14 dagen hals over kop daar gaan vluchten en nu terug naar België komen wonen. We wisten het, het nief is er af en tja, aan de pluimen kent men de vogel he.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
