Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
monteur, mekanieker, mechanieker
ook i.h.b. een fietsenmechanieker
vnw: in België vaak voor: monteur
Van Dale 2005: 2.(algemeen Belgisch-Nederlands) monteur
Van Dale 2017 online: BE
Frans mécanicien
vgl. automecanicien; electromecanicien; onderhoudsmecanicien
Die machine kunnen we zelf niet herstellen, roep de mecaniciens maar.
Een mecanicien die tijdens het wielervoorjaar van 2010 aan de fiets werkte van Fabian Cancellara verdedigt de Zwitser. “Ik zou dat motortje meteen ontdekt hebben”, zegt Rune Kristensen, destijds mecanicien bij Saxo Bank. (sporza.be)
fietssnelweg, weg bestemd voor fietsers die zo ingericht is dat het fietsverkeer er over lange afstand veilig en vlot kan verlopen
ook velostrade
naar analogie met autostrade
Van Dale: BE fietssnelweg (opgenomen in 2015)
zie ook fiets-o-strade; wegcode
Het jaagpad langs het Albertkanaal zal op korte termijn ingericht worden als fietssnelweg. (…) Titel
Het provinciebestuur heeft zopas de tracéstudie die de ontwikkeling van een veilige fietssnelweg langs het Albertkanaal onderzoekt, afgerond. Bedoeling van de fietsostrade is dat fietsers conflictvrij lange afstanden kunnen afleggen (HNB050613)
Een team van personeelsleden van de gerechtelijke politie dat zich op de plaats van een misdaad begeeft. Het team wordt gevorderd door de onderzoeksrechter en coördineert de eerste vaststellingen.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
“Samen met de onderzoeksrechter, het labo, de lokale recherche en het afstappingsteam werd er diezelfde nacht op de plaats van de feiten afgestapt.” (zie plaatse, ter ~ afstappen)
DeMorgen.be: ‘Het labo en afstappingsteam van de Federale Gerechtelijke Politie Dendermonde kwamen ter plaatse.’
Het afstappingsteam, het labo, de wetsgeneesheer, de wapendeskundige en de onderzoeksrechter kwamen ter plaatse voor verder onderzoek. (DS.be)
individueel, op individuele basis
vnw: ten individuelen titel: individueel
Van Dale: BE; niet algemeen ten individuelen titel
op individuele basis
= individueel
zie ook titel
“De verzekeraar dient de werkgever in te lichten over de mogelijkheden op de verzekeringsmarkt voor de werknemers om ten individuele titel aan voorfinanciering te doen van de individuele voortzetting naar aanleiding van uitdiensttreding en in het bijzonder pensionering.” (Wet Verwilghen)
moeilijkheden veroorzaken, ambetant doen, voor overlast zorgen
vnw: vervelend zijn
Van Dale 1995: gewestelijk
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Als ge komt om last te verkopen, stapt het dan maar al af. ’t Is altijd ambras met u.
Zo’n bende pubers bij elkaar die kunnen serieus wat last verkopen.
Enige Hollanders wilden in Antwerpen helpen de kerstboom op te tuigen, maar de politie vond dat ze last verkochten en heeft ze met een factuur op de trein gezet.
Deze avond lag Jan Van Gestel nog zat in de sloot, en hij verkocht veel last aan de garde. (meerle14-18.be)
Integendeel, als u nu last verkoopt en u moet evt. volgend jaar bij diezelfde docent het vak opnieuw afleggen, dan kent hij of zij u als zijnde die … (juridischforum.be)
woning opgetrokken in boerderijstijl
“Een fermette is een term waarmee in België landelijke woningen (of imitaties ervan) worden aangeduid, gebouwd in een stijl die doet denken aan een traditionele boerderij. In Nederland wordt dit begrip een boerderette genoemd.” (Wikipedia)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6; Vaak met een negatieve connotatie: het gaat om een namaakboerderijtje.
vnw:
•tot landhuis verbouwde boerderij
•huis in boerderijstijl
Foto’s: klik hier
< Frans fermette, verkleinwoord van “ferme” (hoeve)
vergelijk pastorijwoning
zie ook fermettestijl, fermettewijk
Ik vind een fermette met zo’n karrewiel in de gevel maar niks.
boer in het kaartspel
vnw: boer in het kaartspel
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3
vergelijk: koning
zie ook schuppen zot
De schuppenzot sterft op zijn kot.
> andere betekenissen van zot
apparaat om een elektronisch toestel zoals een TV mee te bedienen, afstandsbediening.
Ik ben het bakske kwijt, dus moet ik altijd naar de tv gaan om van post te veranderen.
1) dikke pannenkoek van 1 of 2 eieren, bloem en melk
2) Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen: eierstruif, omelette
3) “Eierkoeken zijn luchtige, ronde koeken die gemaakt worden van eieren, zoetstof, bloem, rijsmiddel, citroenrasp en zout.” (Wikipedia) (ook in NL)
vnw:
•gebakken ei, omelet
•eierstruif
3) Eierkoek: Breek het ei in een kom en voeg er de melk aan toe. Roer er het zelfrijzend bakmeel onder met de garde totdat je een mooi glad deegje verkrijgt. Voeg eventueel nog wat bakmeel toe als het deeg nog te lopend is. Kruiden met een snufje zout en 1 draai van de pepermolen. Verhit de bakboter in een koekenpan en giet er het deeg in. Bak de koek langs beide kanten mooi bruin. Serveren met wat siroop of lichtbruine suiker. (receptjes.be)
2) Een omelet is al lekker met zout en peper. Je kunt echter veel meer toevoegen. Vaak wordt een omelet op smaak gebracht met verse kruiden of heeft de eierkoek een vulling van kaas, groenten, vlees of een combinatie. (knack.be)
1) Als ik vroeger bij mijn grootouders ging slapen, keek ik ’s ochtends altijd uit naar de eierkoek die oma en opa met veel liefde voor me bakten. Het oorspronkelijk recept is: 2 lepels bloem, 2 eieren, 2 lepels melk en 2 lepels suiker. Overheerlijk! (anneleendelille.com)
visvergunning
vnw: visakte, viskaart
Van Dale online: (Belgisch-Nederlands, sportterm) viskaart
zie ook vispatent
“Er zijn drie soorten visverlof: jeugdvisverlof (…) gewoon visverlof(…)
groot visverlof.”((www.natuurenbos.be/visverlof))
waarschuwen, op de hoogte stellen, informeren
vnw: waarschuwen, op de hoogte brengen, inlichten, een seintje geven
Van Dale 2015 online: BE : waarschuwen
de andere betekenissen (op de hoogte stellen, informeren) zijn volgens Van Dale 2015 SN
DS2015 standaardtaal
Taaladvies volgt Van Dale
VRT taalnet klasseert alle betekenissen als Belgisch-Nederlands
vgl. verwittiging
Ik zal u verwittigen, wanneer “Man Bijt Hond” begint.
Verwittig mij als ge politie ziet, dan moeten we gaan lopen.
“Een toevallige voorbijganger verwittigde de brandweer. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Naar de bekende zin ‘Sire, er zijn geen Belgen’ van de Waalse socialist Jules Destrée in zijn Lettre au roi sur la séparation de la Wallonie et de la Flandre van 1912.
Wordt gezegd wanneer men iets over de staat van het land of iets algemeens wil meedelen. Dikwijls als aanhef of in een titel gebruikt.
vgl. Sire, geef me…
Sire, er zijn geen rosse centjes meer (vrt.be)
Sire, er zijn geen bompa’s meer – De Standaard
Sire, er is geen jeugdtheater meer | podium | De Morgen
‘Sire, er zijn geen parlementairen meer’ – België – Knack.be
Sire, er is nog afval – De Tijd
Sire, er zijn geen Vlamingen – Uitgeverij Egmont
Sire, er zijn geen Belgische kranten meer – Veto.be
Ja Sire, er zijn nog investeerders! – Made in Limburg
Sire, er zijn geen fiscale paradijzen meer – MO Magazine
Sire, er zijn geen leerkrachten meer: ‘We zijn zo wanhopig op zoek dat we iederéén voor de klas zetten’ (demorgen.be)
een voorheffing van taksen en bijdragen die op het brutoloon ingehouden worden
Van Dale 2016 online: BE
NL: loonheffing
wikipedia: De bedrijfsvoorheffing is in België een voorschot op de inkomstenbelastingen, dat geheven wordt op beroepsinkomsten, vroeger bedrijfsinkomsten genoemd.
acv-online.be: De fiscale wetgeving verplicht het uitzendkantoor om bedrijfsvoorheffing in te houden op het loon.
kunstenloket.be: Enkel podiumkunstenaars die in Frankrijk wonen en geen vaste inrichting in België hebben, kunnen worden vrijgesteld van die bedrijfsvoorheffing.
oorspronkelijk een uitroep die medelijden uitdrukt, heel dikwijls plagend of sarcastisch gebruikt
wordt niet bijvoeglijk of bijwoordelijk gebruikt
zie ook ocharme
“Nathan heeft koorts nu … heb hem junifen gegeven, hopelijk helpt het een beetje, hij wil en kan gewoon niet slapen! Ocharmkes toch!” (baby.be)
“Ocharmkes toch, die zielepootjes van rupsjes, nog zo klein en dan al zo mishandeld worden met een toespraak van Kathleen van Brempt.” (Ik heb vandaag…gezien – Gratiz.be)
“De airco werkt en het zwembad gaat open maar madam moet per sé klagen over haar uurke spinning ocharmkes toch.” (www.runnerjules.com)
circulaire, rondzendbrief, rondschrijven
vnw: circulaire, openbaar rondschrijven
DS2015 standaardtaalomzendbrief is standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
De ouders worden via een omzendbriefje vriendelijk doch dringend verzocht om zich te houden aan een fruit- of groentensnack op donderdag.
examenperiode, zit; examenzittijd
< Frans: session (d’examens)
vnw: examenperiode
taalunieversum.org: zittijd
Synoniem voor examenperiode. Gemeenzaam ook wel afgekort tot ‘zit’, bv. ‘Ze heeft dit jaar opnieuw tweede zit.’
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook zit, eerste zit, tweede zit
Nog 1 examen en dan zit deze zware zittijd erop.
verkeersreglement, verkeerscode, wet betreffende de politie over het wegverkeer
< leenvertaling uit Frans ‘code de la route’
vnw: verkeersreglement, verkeersregels
Van Dale online: Belgisch-Nederlands verkeersreglement
wnt: Wegcode, wegenverkeersreglement. In Vlaams-België.
De wegcode maakt een onderscheid tussen overtredingen van de eerste, tweede, derde en vierde graad.
> andere betekenis van wegcode
wachtwoord, geheime code
vnw: password, wachtwoord
paswoord is standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
< Eng. ‘password’
Is de invloed van ‘password’ én ‘mot de passe’ zo groot, dat we paswoord dan maar blindelings overnemen? “Schild en vriend” was het wachtwoord om geen goedendag op uw kop te krijgen.
Nochtans nemen niet veel gebruikers de moeite om een stevig versleuteld paswoord te maken. Maar hoe ziet een goed wachtwoord er dan uit? (vacature.com)
In 2004 al stelde Bill Gates op de RSA-conferentie dat het paswoord op zijn laatste benen liep “omdat het er niet in slaagt om kritische informatie te beveiligen”. (knack.be)
papierinzameling
vnw: inzameling van oud papier door verenigingen om wat geld te verdienen
Van Dale 2016 online: BE
zie: ~slag
Vergeet elle doze me ouw gazette nie buite te zetten hé want die manne van de Chiro houden helle papierslag morgen.
Jeugdbewegingen en scholen kunnen maar beter een andere activiteit organiseren dan een papierslag, want die brengt nog nauwelijks geld in het laatje. (vrt.be)
iets of iemand die lief, klein of schattig gevonden wordt
(publieks)lieveling
ook soms als aanspreking gebruikt.
Van Dale: BE informeel
zie ook sjoeke
Kijkt dat hondje toch eens! Wat een chouchouke.
nieuwsblad.be: ‘Arno was de chouchou van iedereen in de ploeg’
De Fransen huilen, want Julian Alaphilippe (27) is zijn gele trui kwijt. De Franse chouchou lijkt de strijdbijl te begraven. (sporza.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
