Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
de volgende dag
Van Dale 2016 online: BE
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
uitspraako.a.: saanderendaags, sanderendags, saanderendags, …
zie ook anderdaags, s´ ~
figy.be: Toen de koster ’s anderendaags het voorval aan de pastoor vertelde, gaf deze hem de raad de volgende keer zijn geweer met gewijd zout te laden.
radio1: Het idee kwam ’s nachts, wat Guy één slapeloze nacht opleverde, maar enkele telefoontjes later ’s anderendaags ’s morgens was alles rond.
wikipedia: Een sneeuwpop (vooral gebruikelijk in Nederland) of sneeuwman (meest gangbare in België) is een standbeeld van sneeuw, meestal door kinderen gemaakt.
in Nederland: sneeuwpop
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: figuur van sneeuw die traditioneel wordt gemaakt door twee of drie grote sneeuwballen op elkaar te plaatsen en te voorzien van takken als armen, stenen als ogen en mond en een wortel als neus; van sneeuw gevormde menselijke gestalte; sneeuwpop
De kinderen hebben met de verse sneeuw een sneeuwman gemaakt.
handkar die men duwt en ook kan trekken
vnw: handwagen, handkar die geduwd wordt
Van Dale online 2017:
stootkar
1 BE handkar die men duwt
zie ook stootwagen
Louis, de groenteboer, heeft zijn stootkar volgeladen en trekt ermee naar de vroegmarkt.
- voetbalterm
- lijn die het penaltygebied afbakent
variant: baklijn (zie voorbeelden)
Van Dale 2009: ongemarkeerd
Van Dale 2015 online: BE
Onze Taal.nl: standaardtaal in België
zie ook grote backlijn ; klein backlijn
De “backlijn” is de lijn op een voetbalveld die de rand van het strafschopgebied markeert; rand van het strafschopgebied; vandaar ook bij uitbreiding: het strafschopgebied zelf.
Sven, onze doelman, ging voor de derde maal in de fout door de bal uit te trappen en over de backlijn te komen.
Buyalskyi én Supryaha stonden allebei ongedekt alleen in de baklijn. (nieuwsblad.be)
Baklijn – ‘de grote baklijn’: Vlaamse term voor het strafschopgebied. (ensie.nl/voetballers/baklijn)
en dergelijke meer (zaken), en dergelijken meer (personen)
ANW: (vooral) in België, (vooral) geschreven taal
ook edm
Je poetst de sanitaire ruimte en vult alles aan (zeep, papier, edm). (missy-sippy.be)
Speciale verlichtingstoestellen (spots, e.d.m.) (zandhoven.be)
Participeerden ze vlot in lokale verenigingen e.d.m.? (vvn.be)
privaat, voor persoonlijke of eigen doeleinden
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België, rechtspleging (recht)
Ge zoudt eens moeten weten hoeveel auto’s die op firma’s ingeschreven zijn, uitsluitend voor privatief gebruik zijn.
“De gemeenschappelijke fietsenberging en de privatieve kelder maken dit appartement compleet.” (logic-immo.be)
kleur: bruin met rode schijn.
ANW: (vooral) in België
SN-NL: mahonie
uitspraak: a·ka·zjoe
Ze heeft halflang acajou haar.
inrijden
ook fig.: ervaring opdoen, opwarmen
vnw:
•een auto inrijden
•trainen, inspelen
•(zich) inwerken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook wegcode
“roderen: Rustig rijden, niet doortrekken tot in het rood, en vermijd topsnelheid. Je moet ook niet gaan rijden als een slak hé, dan maakt ge uw blokje lui! Gewoon stillekes opbouwen met optrekken en snelheid. langzaam warm laten worden (al rijdend).
tot zo’n 500km………Dan gaaaaas (daxforum.be)
Ze werkt hier al 5 jaar en zegt van haarzelf dat ze ‘goed gerodeerd’ is.
Jelle Harteel komt goed gerodeerd aan start van Youngster Coast Challenge: “Thuiskoers is mijn eerste grote doel”. (nieuwsblad.be)
Bart Peeters al goed gerodeerd in AB (standaard.be)
“Ze konden gisteren de collega van Focus Knack niet echt overtuigen, maar misschien waren ze vanavond wel gerodeerd.” (damasic.be)
iet onaangenaam met iemand te bespreken hebben; (fig;) een rekening te vereffenen hebben
SN-NL: Een appeltje met iemand te schillen hebben
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Zoudt ge eens efkes kunnen komen, ik heb nog een eike met u te pellen.
Priske en Antwerp hebben nog een eitje te pellen met KV Mechelen: “Wij zijn een volledig andere ploeg nu”. (gva.be)
zanger van smartlappen of van het levenslied
vr.: charmezangeres
Van Dale 2016: BE zanger die door sentimentele liedjes het publiek voor zich inneemt
M. De Coster (1999), Woordenboek van Neologismen:
charmezanger, oorspronkelijk in Vlaanderen: zanger van smartlappen. Eddy Wally wordt wel eens ‘de koning van de charmezangers’ genoemd
‘Mensen van veertien tot zeventien jaar, die zijn de Vlaamse charmezangers definitief kwijtgeraakt, vrees ik.’ (De Morgen, 18/05/85). Maar anno 2012 is er een echte revival van het genre.
Frieda Van Wijck noemde in haar klas Frank Galan een charmezanger.
parkeren
Van Dale: gewestelijk
zie ook verzamellemma wegcode
“De politie moet elk jaar meer boetes uitschrijven voor chauffeurs die zich parkeren op plaatsen voor mensen met een handicap.” (nieuws.vtm.be)
juridischforum.be: ‘Ik had me geparkeerd in het midden tussen beide garages.’
hln.be: Hij had zich geparkeerd in een bloemenveld van een boerderij en in zijn wagen werd een bidon met olie aangetroffen.
soms verbazingwekkend, soms meelijwekkend gebruikt
ook man, man, man toch
Extra populair geworden in de combinatie van Fernand Costermans in FC De Kampioenen: Man, man, man toch. Misère, misère, misère, …
zie ook miserie, miserie, miserie, man
zie ook verzamellemma Vlaamse TV
Ziet die eens door de straat racen. Man, man, man toch. Seffens plakt em tegen een boom…
Het zit er weer dik op in Egypte. Man, man, man waar dat dat moet eindigen…
‘Voor de man, man, man-brigade sleep ik van harte de guillotine aan’. (demorgen.be) Camps, Camps, Camps toch!
Goedele Liekens: ‘Man, man, man, je zou die commentaren nu eens moeten herlezen! (demorgen.be)
uiting van ongeloof, van verbazing zij het met enige pejoratieve bijklank
vnw: waar gaan we dat schrijven?: niet te geloven!, wat een verrassing!
Van Dale 2013 online: gewestelijk
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
beduidend meer googlementen in VL dan NL
Hugo Camps die een Vlaams woord in zijn column gebruikt, waar gaan we dat schrijven?
Een groep miljonairs die pleit om extra belast te worden, waar gaan we dat schrijven? (demorgen.be)
Een sexy rockster op het podium van Graspop, waar gaan we dat schrijven? (standaard.be)
actualiteiten
VD2016 online: BE
vgl. actuaprogramma
mnm.be: Heb je de actua van de voorbije week gemist? Geen nood! Lise brengt je elke maandag een update in een muzikaal jasje.
demorgen.be: De actua van de voorbije week in emoji, kunt u het ontcijferen?
kuleuven.be: Je kiest een klasgenoot waarmee je samen de actua wil opvolgen en presenteren
Van Dale 1995 (gew.): het (bier)vat is leeg
ook fig.: moe zijn, op zijn, niet meer verder kunnen
Xavier bestelt een dagschotel maar moet wachten omdat het vat af is. (Zou in elke aflevering van 20 jaar FC De Kampioenen kunnen voorkomen)
Jeroen heeft drie uur voor zijn toets gestudeerd, maar nu is het vat af en zit hij te gamen op de PC.
“Ik zag snel dat Florian Sénéchal de man was om te volgen. In een kermiskoers moet je dan gokken op het einde. Ik was mee, maar mijn vat was af.” (sporza.be)
“Het vat is af, de formule is op”, zegt N-VA-fractieleider Peter De Roover, die namens zijn partij in de superkern zit. (gva.be)
sport: uitslag van een wedstrijd wanneer een ploeg niet opdaagt
Uitdrukking kan ook gebruikt worden wanneer bv. een voetbalploeg effectief met 5-0 (of 0-5) wint.
Voetbal: 5-0
Minivoetbal: 10-0
Basketbal: 20-0
Volleybal:3-0
Hockey: 5-0
vnw: forfaitcijfers, forfaitscore: uitslag van een sportwedstrijd waarbij de tegenstander verstek laat gaan, in het voetbal bijvoorbeeld 5-0
taaladvies: Forfait komt in de standaardtaal in België ook voor in samenstellingen als forfaitcijfers, forfaitscore en forfaitzege.
Van Dale 2016 online: BE
vgl. ook forfait
hln.be: Doodziek Club Brugge krijgt forfaitcijfers aangesmeerd
nieuwsblad.be: Het provinciaal comité besliste dat rood/wit de wedstrijd wint met 0-5 forfaitcijfers.
soort tijdkrediet, door de werkgever toegestane vrije tijd voor het volgen van zeker onderwijs, een cursus e.d.
vnw: (bnl.) educatief verlof
zie ook educatief verlof
Waarom kan men kredieturen krijgen voor een kookles, maar niet voor een brandweeropleiding?
Daarom heb ik mijn overplaatsing gevraagd naar de hoogovens want daar kon ik kredieturen krijgen om verder te studeren.
de tram(lijn) langs de Belgische kust: van Knokke tot De Panne
niet in Van Dale online
zie ook verzamellemma wegcode
Er gebeuren opvallend veel dodelijke accidenten met de kusttram.
De kusttram is volgens wikipedia met zijn 67 km de langste tramlijn ter wereld.
kapje, doekje om mond en neus te beschermen tegen stof, bacteries,…
SN: stofmasker
NL: mondkapje
Van Dale 2014 online maakt voor het SN onderscheid tussen:
mondmasker: syn. operatiemasker: hygiënisch masker dat chirurgen en hun assistenten bij operaties dragen
en
mondkapje: kapje met filter, voor de mond gedragen, tegen besmetting, vervuilde lucht e.d.
In VL wordt dat onderscheid niet gemaakt, ook niet in de ‘professionele sector’. Moest ge het mij in een quiz vragen, ik zou de betekenissen dan eerder omdraaien. Trouwens denk ik dat ze in NL ook niet altijd dat onderscheid maken: ‘Shop online voor Medisch mondkapje uit een breed aanbod bekende merken en webwinkels in Nederland’
regio kust: mondmasscher
zie ook verzamellemma geneeskunde
Agenten met mondmasker in Seattle tijdens de Spaanse griep in 1918.
gamma.be: Veiligheid bij klussen dragen wij hoog in het vaandel. Zo draag je bij sommige klussen, zoals het verwijderen van gevaarlijke stoffen, best een mondmasker.
irceline.be: Helpt een mondmasker om de inhalering van fijnstof te verminderen?
standaard.be: Een marathon met een mondmasker.
wie iets beroepshalve doet, oftewel, in overdrachtelijke zin, dermate deskundig dat hij/zij er een beroep van zou kunnen maken.
Grammaticaal mannelijke vorm ook op vrouwen van toepassing.
Taaltelefoon:
“Wat is correct: Professionelen of professionals in de zorgsector worden met veel veranderingsprocessen geconfronteerd?
Zowel professionelen als professionals is correct. Professionelen is standaardtaal in België; professionals is standaardtaal in het hele taalgebied."
vergelijk amateur, liefhebber
Ik stofzuig gelijk nen echten professioneel.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.