Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
uitroep van afschuw: bweik, jakkes, bah
de klemtoon bepaalt de intensiteit:
eikes: lichte tot matige afschuw
ei-kes: sterke afschuw, walging
“Daar is schimmel aan.” “Eikes!”
stripelmagazine.be: Daarmee bedoel ik dat je als kijker nooit de gedachte “Eikes, weer tekst” voelt opkomen en je als lezer langer dan verwacht blijft hangen bij de prenten.
uitroep van afschuw: bweik, jakkes, bah
de klemtoon bepaalt de intensiteit:
*ei*kes: lichte tot matige afschuw
ei-kes: sterke afschuw, walging
“Daar is schimmel aan.” “Eikes!”
stripelmagazine.be: Daarmee bedoel ik dat je als kijker nooit de gedachte “Eikes, weer tekst” voelt opkomen en je als lezer langer dan verwacht blijft hangen bij de prenten.
masturberen
NL: aan zijn piemel trekken
Wat heeft hij voor de rest gedaan? In zijn hangmat liggen, sushi eten en aan zijn fluit trekken waarschijnlijk. (Herman Brusselmans)
Een man van principes, als hij aan zijn fluit getrokken heeft veegt hij die af met Kleenex en niet met die everyday-brol uit de Colruyt. (stamnummer3.be)
De Groep van Tien is het belangrijkste federale overlegorgaan van de sociale partners. Hij bestaat uit vijf vertegenwoordigers van de werkgevers, vijf vertegenwoordigers van de vakbonden en een voorzitter. Die laatste is traditioneel de voorzitter van het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen).
“Het kernkabinet heeft de akkoorden goedgekeurd die werkgevers en werknemers in de Groep van 10 hebben bereikt over de eindeloopbaan en een aantal punten over het eenheidsstatuut.” (de morgen)
streepvormige kras, krab, schram, snee of kerf
schaar is de Antwerpse uitspraak van schar; klik op het luidsprekertje om het woord te beluisteren
Oost-Vlaanderen: schart
Het bos waar we doorwandelden stond vol bramen. Mijn benen staan vol scharen.
Aan een messengevecht hield hij een lelijke schaar op zijn gezicht over.
Vandalen krasten een schaar op mijn voorruit.
kras, krab, schram, snee of kerf
schaar is de Antwerpse uitspraak van schar; klik op het luidsprekertje om het woord te beluisteren
Oost-Vlaanderen: schart
Het bos waar we doorwandelden stond vol bramen. Mijn benen staan vol scharen.
Aan een messengevecht hield hij een lelijke schaar op zijn gezicht over.
Vandalen krasten een schaar op mijn voorruit.
lijken op, gelijkenis vertonen met
Hij trekt helemaal niet op zijn vader
Die constructie van u trekt op niets (lijkt nergens naar)
lijken op, gelijkenis vertonen met
Hij trekt helemaal niet op zijn vader
Die constructie van u trekt op niets (lijkt nergens naar)
Dat trekt op geen orgel, breek die rommel maar weer af (in Limburs dialect: dat trèk op geenen élger, brèèk dèè kêrresêl mêr wir aof)
lijken op, gelijkenis vertonen met
Hij trekt helemaal niet op zijn vader
Die constructie van u trekt op niets (lijkt nergens naar)
Dat trekt op geen orgel, breek die rommel maar weer af (in dialect: dat trèk op geenen élger, brèèk dèè kêrresêl mêr wir aof)
hallo
spellingsvariant: hallowkes
Hallookes , heeft u al enig nieuws voor ons of u nu z’on val komt zetten (om deze proberen te vangen )voor de poes die ze hier bij ons verloren hebben (facebook)
Hallookes, De 1ste kookles van 2017 komt eraan! (landelijkegilden.be)
Hallookes, ik kan niks zeggen over Florke want ik ben bij mij papa en ik ben momenteel in Italië!!!! (aliezeekeenflorke.blogspot.com)
Hallowkes! Zoveel kost een kat (en ja, het is veel) – Jani – JaniTV
Hallowkes! Om ons superfantastisch scoutsjaar in stijl in te zetten spreken we af aan de scoutslokalen op zondag 23 september. (scoutslille.be)
(met voorz. ‘aan’) gaan naar
Wij trekken maar stillekes op thuis aan (het wordt tijd dat we naar huis gaan)
er/der + werkwoord, enkel aan het begin van een zin
Ook in Oost-Vlaanderen, Antwerpse Kempen
zie ook t
zie andere definities van het
’t Staan verzekers duusd ottos in panne op de autostrade.
’t Ga morgen eindelijk ne keer ewa regen vallen.
’t Is hier geen kat.
tot laat in de nacht
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie ook gat, een ~ in de nacht
Met hare verjaardag zijn we tot een kot in de nacht uit geweest.
“Hier kan je feesten tot een kot in de nacht” (GVA 230116)
“Opblijven tot een kot in de nacht met zijn toogmaatjes is geen probleem, maar vroeg opstaan om te gaan werken, ho maar!" (msn nieuws)
Heel wat woorden worden in VL anders uitgesproken dan in NL. Dan gaat het niet zozeer over regelgebonden uitspraken zoals de zachte g, maar over woorden zoals pyjama dat in VL als pie-zja-ma en in NL als pie-jaa-maa uitgesproken wordt. Of over klemtonen zoals bij burgemeester waarbij in VL het accent op de eerste lettergreep valt en in NL op de derde. Bij leenwoorden hanteert men in NL zeer dikwijls een nabootsing volgens de Nederlandse klankwetten van de klanken in de oorspronkelijke taal (meestal Engels of Frans), terwijl de uitspraak in VL vervlaamst wordt. Soms wordt in VL een Franse uitspraak gehanteerd, dan volgt de uitspraak in NL meestal het Engels.
Voor Engelse leenwoorden met korte a is er een afzonderlijk lemma waar deze gevallen ondergebracht kunnen worden.
Het spijtige is dat de VL media voor deze woorden de NL uitspraak gebruiken ondanks dat de VL uitspraak in VL zeer algemeen is. Dit is een aanfluiting van de V die voor Vlaams staat in o.a. vrt en VTM.
alfabetische lijst:
‘s anderendaags: VL: san·dren·da(a)gs; NL: san·de·ren·daags
Afrika: VL: a·fri·ka; NL: aa·fri·kaa
Amerika: VL: a·mee·ri·ka; NL: a·mee·ri·kaa
Antarctica (idem Arctica): an·tarc·ti·ca; NL: an·tarc·ti·caa
bijna: VL: bij·na(a)/be·na(a) (zie ook bekan); NL: bij·naa
bikini: VL: bi·ki·ni; NL: bi·ki·ni
burgemeester: VL: bur·ge·mees·ter; NL: bur·ge·mees·ter
carnaval: VL: kar·na·val (Frans); NL: kar·na·val (Engels)
cichorei: VL: sjie·ko·rei; NL: sie·cho·rei (± fonetisch)
coup: VL: koe (Frans); NL: koep (± fonetisch)
detective: VL: de·tek·tie·ve (fonetisch); NL: die·tek·tif (Engels)
Doornroosje: VL: doo·rn·roo·sje; NL: doo·rn·roo·sje
dossier: VL: dos·sier (fonetisch); NL: do·sjee (Frans)
elixir: VL: ee·liek·sier/ee·lieg·zier (Arabisch, ’g’ uitgesproken als in het Engelse ‘good’); NL: ee·lik·ser (‘lik’ uitgesproken als ‘dik’)
energie: VL: e·ner·gie (fonetisch); NL: e·ner·zjie/e·ner·sjie (Frans)
essay: VL: es·sè (Frans); NL: es·seej/es·seej (Engels)
Europa: VL: eu·roo·pa; NL: eu·roo·paa
flirten: VL: flir·ten (fonetisch); NL: fleur·ten (Engels)
garantie: VL: ga·ran·tie (Frans; ook ga·ran·sie); NL: ga·ran·tsie
Gerard: VL: zjee·raar (Frans); NL: gee·rart (fonetisch)
gilet: VL: zjie·lee; NL: zjie·lèt
hifi: VL: haai·fi (Brits Engels); NL: haai·faai (Amerikaans Engels)
hostess: VL: hos·tès; NL: hos·tes (Engels)
intrige: VL: in·trie·ge (fonetisch); NL: in·trie·zje/in·trie·sje (hypercorrecte uitspraak van intrige met /ž/ -Frans intrigue)
jenever: VL: zje·nee·ver; NL: je·nee·ver (fonetisch)
Koran: VL: koo·ran; NL: ko·raan
lavabo: VL: la·va·boo; NL: la·vaa·boo/la·vaa·boo
monopoly: VL: mo·no·poo·ly; NL: mo·noo·pe·ly (Engels)
nasi (goreng): VL: naa·zi; NL: na·si
omwenteling: VL: om·wen·te·ling; NL: om·wen·te·ling
parfum: VL: par·fui (Frans, de ‘ui’ is nasaal); NL: par·fum (fonetisch)
passagier: VL: pas·sa·gier (fonetisch); NL: pas·sa·zjier/pas·sa·sjier
pistolet: VL: pis·to·lee; NL: pis·to·lèt
pyjama: VL: pi·zja·ma; NL: pie·jaa·maa
rondpunt: VL: rond·punt; NL: rond·punt
Roodkapje: VL: rood·kap·je; NL: rood·kap·je
sceptisch: VL: sep·ties; NL: skep·ties
Sneeuwwitje: VL: sneeuw·wi·tje; NL: sneeuw·wit·je
steak: VL: stek/stik (Frans); NL: steek (Engels)
super, hyper: VL én NL: su·per, hy·per; VL media: sup·per, hip·per
tabak: VL: ta·bak (zie ook toebak); NL: ta·bak (Frans)
Tenerife: VL: té·ne·rif ; NL: tee·nee·rie·fee
terras: VL: tèr·ras; NL: te ras
ticket: VL: tie·kèt (Frans); NL: tik·ket (Engels)
trainen: VL: trei·nen; NL: treej·nen (Engels)
verkoop: VL: ver·koop; NL: vér·koop (tegen alle regels in)
wodka: VL: vod·ka (de ‘d’ is eerder stemhebbend); NL: wot·kaa (de ‘t’ is stemloos)
yoghurt: VL: joe·choert (soms joe·goert); NL: jo·chert, jo·ggert
woorden op ist/-isme: VL: -ist/-isme (‘i’ als in ‘fiets’); NL: -?st/?sme (‘i’ als in ‘dik’)
de doelen en idealen die door de Vlaamse Beweging nagestreefd worden
Borms dood voor het executiepeloton zorgde er mee voor dat bepaalde Vlaams-nationalisten hem vereerden als een martelaar voor de Vlaamse zaak. (wikipdia)
Een V-Partij heeft de verkiezingen overtuigend gewonnen, maar heeft ‘de Vlaamse zaak’ daarmee een goede beurt gemaakt? (doorbraak.be)
Economie is maar een glijmiddel voor de essentie van de Vlaamse zaak (demorgen.be)
De Noord-Nederlandse uitspraak van Engelse leenwoorden met een korte a, is een van de meest hardnekkige vormen van taalonderdanigheid van Vlaamse zogenaamde standaardtaalsprekers. Voor de overgrote meerderheid van de Vlamingen klinkt dit heel taalvreemd en toch houden bv. veel Vlaamse nieuwslezers zich koppig aan deze uitspraak.
Een van de argumenten is dat deze uitspraak standaardtaal is. Nochtans geeft Van Dale aan de Vlamingen zonder problemen permissie om de standaard Belgisch-Nederlandse uitspraak te hanteren:
ca·ra·van: k?r?v?n/, in België ook: /k?r?v?n/ (opm: zeker ook /k?r?v?n/ in VL)
flat: /fl?t/, in België ook: /fl?t/
enz.
Een ander argument is dat door de N-NL uitspraak de Engelse origine van het woord meer gerespecteerd wordt. Dat valt te betwijfelen, Engels:
flat: /fl?t/
caravan: /k?r??-v?n/
tram: /tr?m/
Het grappige is dat sommige journalisten het zelf niet kunnen aanhouden:
Overlaatst hoorde ik er een over ‘de /k?r?v?n/ op de /k?mp??/’ waarbij hij de N-NL en de VL uitspraak mixte.
En daarstraks hoorde ik op het nieuws over de ‘teksshift’, terwijl taks ontleend is aan het Fr. taxe en volgens VD gewoon als ‘taks’ uitgesproken moet worden.
Zo’n toestanden leiden tot taalschizofrenie.
Hieronder een oplijsting van de klassiekers. Diegene die er de langste zin mee kan vormen wint een prijs :)
(alfabetisch)
bad bank (NL: bed benk) En een gewone bank dan?
backhand (NL: beckhend)
big bang (NL: big beng)
black (NL: blek)
camping (NL: cemping)
camper (NL: cemper; VL: mobilhome;)
caravan (NL: kerreven)
cash (NL: cesh)
clan (NL: clen)
comeback (NL: comebeck)
crack (NL: creck) (Hoe spreekt een vrt journalist over het vrt-programma de Canvascrack?)
crash (NL: kresh)
dancing (NL: dencing)
Danny (NL: Denny)
dashboard (NL: deshbord)
fan (NL: fen)
flat (NL: flet)
gangster (NL: gengster)
glamour (NL: glemmer)
grand slam (NL: grend slem)
hacken (NL: hecken)
jackpot (NL: jeckpot)
Jack Nicholson (?)
jack russell (NL: jeck russell)
jam (NL: jem)
jazz (NL: jezz)
handicap (NL: hendiekep)
Mac Donalds (NL: Mec Donalds)
match (NL: metch)
muziekband (NL: muziekbend)
planning (NL: plenning) (maar wel plan!)
plannen (NL: plennen)
plastic (NL: plestic) — eigenlijk plastiek
scanner (NL: skenner)
tank (NL: tenk) alle betekenissen
tanken (NL: tenken)
tennisracket (NL: tennisrecket)
tram (NL: trem)
wax (hier geeft VD voor iedereen de VL uitspraak van het Eng. woord: /w?ks/ ?!)
“Om kinderen opnieuw sneller alleen te leren plassen, lanceert Kind en Gezin nu een nieuwe campagne waarin peuters een “plaspoort” krijgen, een knipoog natuurlijk naar het paspoort. Het boekje ziet er ook uit als een paspoort, maar binnenin staan tips en een stappenplan om het kind zindelijk te maken. Daarnaast is er ook plaats om bij te houden hoe het kind evolueert tijdens de zindelijkheidstraining." (vrt.be)
De plaspoort zal een motiverende methode zijn om stapsgewijs met #zindelijkheidstraining bezig te zijn. (helpmijopgroeien.be)
Kind en Gezin start grote campagne: plaspoort moet kinderen zindelijk maken (krantenkoppen.com)
Kinderen moeten vanaf nu ‘Plaspoort’ tonen | binnenland | De Morgen
attest dat de toepassing van asbest in een gebouw moet inventariseren en dat bij verkoop van een gebouw voorgelegd moet worden
Vlaams Parlement keurt verplicht asbestattest goed (vrt.be)
Minister Schauvliege (CD&V) kondigde aan dat je bij de verkoop van een woning binnenkort verplicht een asbestattest zal moeten kunnen voorleggen. Daarop moet vermeld staan hoeveel asbest juist aanwezig is. (offrea.be)
Bij de verkoop van een huis van het bouwjaar 2000 of ouder zal een asbestattest verplicht worden. (vlaamsparlement.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
