Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
Van Dale 2005:
koninginnenhapje
vertaling van Fr. bouchée à la reine
(algemeen Belgisch-Nederlands) pastei van bladerdeeg met een vulling van kip, gehaktballetjes en champignons
DB & Co pleiten om het NL-NL “(kippen)pasteitje” te gebruiken
Op restaurant nemen we voor de klein mannen koninginnenhapjes met frieten.
klantenkaart, spaarkaart
Van Dale 2016 online: BE
DB & Co gallicisme
gallicisme: Fr.: carte de fidélité
op de site: Om u nog beter van dienst te zijn biedt ICI PARIS XL u haar getrouwheidskaart aan.
Ik heb zelfs een getrouwheidskaart bij den bakker: bij aankoop van een brood een sticker kleven en als de kaart vol is krijgt ge een gratis brood.
sport (i.h.b. tennis): Scoren op opslagspel van de tegenstrever
niet in Van Dale 2015
google ‘ging door de opslag van’ : .BE (>3.900) .NL (3)
sporza.be: De Serviër versierde een matchpunt, maar Federer gaf zich niet gewonnen en ging door de opslag van Djokovic.
nieuwsblad.be: Ze ging door de opslag van Sharapova naar 2-0, maar kon niet verder gaan op dat elan.
Heel wat woorden worden in Vlaanderen anders uitgesproken dan in Nederland. Dan gaat het niet zozeer over regelgebonden uitspraken zoals de zachte g, maar over woorden zoals pyjama dat in Vlaanderen als pie-zja-ma en in Nederland als pie-jaa-maa uitgesproken wordt. Of over klemtonen zoals bij burgemeester waarbij in Vlaanderen het accent op de eerste lettergreep valt en in Nederland op de derde. Bij leenwoorden hanteert men in Nederland zeer dikwijls een nabootsing volgens de Nederlandse klankwetten van de klanken in de oorspronkelijke taal (meestal Engels of Frans), terwijl de uitspraak in Vlaanderen vervlaamst wordt. Soms wordt in Vlaanderen een Franse uitspraak gehanteerd, dan volgt de uitspraak in Nederland meestal het Engels.
Voor Engelse leenwoorden met korte a is er een afzonderlijk lemma waar deze gevallen ondergebracht kunnen worden.
Het spijtige is dat de Vlaamse media voor deze woorden de Nederlandse uitspraak gebruiken ondanks dat de Vlaamse uitspraak in Vlaanderen zeer algemeen is. Dit is een aanfluiting van de V die voor Vlaams staat in o.a. vrt en VTM.
Wat klemtonen betreft kan voor het West-Vlaams algemeen gesteld worden dat de klemtoon zeer dikwijls op de eerste lettergreep ligt (zoals ook in het nabije(re) Engels), ook en wellicht het meest opmerkelijk bij eigennamen. Bijvoorbeeld, waar een doorsnee Vlaming of Nederlander de naam Stefanie zal uitspreken zoals de Fransen, met de klemtoon op de laatste lettergreep, heet deze vrouw in West-Vlaanderen Stefanie. De West-Vlaamse politieker Vande Lanotte heet in zijn thuisprovincie Vande Lanotte.
zie ook Breda, Spa: vokaalreductie
alfabetische lijst:
‘s anderendaags: VL: san·dren·da(a)gs; NL: san·de·ren·daags
Afrika: VL: a·fri·ka; NL: aa·fri·kaa
Amerika: VL: a·mee·ri·ka; NL: a·mee·ri·kaa
Antarctica (idem Arctica): an·tarc·ti·ca; NL: an·tarc·ti·caa
archipel: VL: ar·chi·pel; NL: ar·chi·pel
asfalt: VL: as·falt; NL: as·falt
azalea: VL: a·za·lee·ja; NL: a·zaa·lee·jaa
Belgrado: VL: bel·gra·do; NL: bel·gra·do
Bernard: VL: ber·naar (Frans); NL: bern·(h)art (Engels)
bijna: VL: bij·na(a)/be·na(a) (zie ook bekan); NL: bij·naa
bikini: VL: bi·ki·ni; NL: bi·ki·ni
braderie: VL: bra·de·ri; NL: braa·de·rie
braderij: VL: bra·de·rij; braa·de·rij
burgemeester: VL: bur·ge·mees·ter; NL: bur·ge·mees·ter
cacao: VL: ca·ca·oo; NL: ca·caa·oo
carnaval: VL: kar·na·val (Frans); NL: kar·na·val (Engels)
casino: VL: ca·zi·noo; NL: ca·sie·noo (zie ook Vlaamse geslachten)
catalogus: VL: ca·ta·loo·gus (scherpe u; eigenlijk eerder cataloog); NL: ca·taa·lo·chus (doffe u)
cichorei: VL: sjie·ko·rei; NL: sie·cho·rei (± fonetisch)
clitoris: VL: cli·too·ris (beide i’s als in fiets); NL: cli·to·ris (beide i’s als in dik)
compagnie: VL: kom.pa.nie; NL-SN: kom.panj.ie
conciërge: VL: kon·s·jer·zje (± Frans); NL: kon·zjer·zje
coup: VL: koe (Frans); NL: koep (± fonetisch)
dement: VL: dee·ment; NL: de ment
dementie: VL: dee·men·sie; NL: de·men·tsie
detective: VL: de·tek·tie·ve/de·dek·tie·ve (fonetisch); NL: die·tek·tif (Engels)
Doornroosje: VL: doo·rn·roo·sje; NL: doo·rn·roo·sje
doorprikken: VL: door·prik·ken; NL: door·prik·ken
dossier: VL: dos·sier (fonetisch); NL: do·sjee (Frans)
elixir: VL: ee·liek·sier/ee·lieg·zier (Arabisch, ‘g’ uitgesproken als in het Engelse ‘good’); NL: ee·lik·ser (‘lik’ uitgesproken als ‘dik’)
encyclopedie: VL: en·cy·clo·pe·die (fonetisch); NL: aun·cy·clo·pe·die (Frans, de ‘aun’ is nasaal)
energie: VL: e·ner·gie (fonetisch); NL: e·ner·zjie/e·ner·sjie (Frans)
essay: VL: es·sè (Frans); NL: es·seej/es·seej (Engels)
Europa: VL: eu·roo·pa; NL: eu·roo·paa
festival: VL: fest·ti·val; NL: fes·ti·val
flirten: VL: flir·ten (fonetisch); NL: fleur·ten (Engels)
foto: VL: fo·too; NL: foo·too
fotografie: VL: fo·to·gra·fie; NL: foo·too·gra·fie
garantie: VL: ga·ran·tie (Frans; ook ga·ran·sie); NL: ga·ran·tsie
gelijkvloers: VL: ge·lijk·vloers; NL: ge·lijk·vloers
Gerard: VL: zjee·raar (Frans); NL: gee·rart (fonetisch)
gilet: VL: zjie·lee; NL: zjie·lèt
Google: VL: goe·gel/Goe·Gel (korte oe-klank; G = stemhebbende k); NL: Goe·Gel (lange oe-klank; G = stemhebbende k)
hifi: VL: haai·fi (Brits Engels); NL: haai·faai (Amerikaans Engels)
hostess: VL: hos·tès; NL: hos·tes (Engels)
hygiëne: VL: hy·gjee·ne; NL: hy·gjèè·ne (Frans)
ingewikkeld: VL: in·ge·wik·keld; NL: in·ge·wik·keld
intrige: VL: in·trie·ge (fonetisch); NL: in·trie·zje/in·trie·sje (hypercorrecte uitspraak van intrige met /ž/ -Frans intrigue)
Israël: VL: iez·ra·jel (‘i’ als in ‘kiwi’); NL: is·ra·‘el (‘i’ als in ‘dik’)
item: VL: i·tem (korte i, doffe e); NL: aaj·tem (Engels)
jacuzzi: dja·koe·zi/zja·koe·zi; NL: ja·koe·zi
jenever: VL: zje·nee·ver; NL: je·nee·ver (fonetisch)
Jos: VL: zjos; NL: jos
kameleon: VL: ka·mee·lee·jon; NL: ka·mee·lie·jon
kathedraal: VL: ka·tee·draal; NL: kat·te·draal
Koran: VL: koo·ran; NL: ko·raan
landrover: VL: land·roe·ver; NL: land·ro·ver
lavabo: VL: la·va·boo; NL: la·vaa·boo/la·vaa·boo
Lutgart: VL: lut·gart; NL: lutgart
mammoet: VL: mam·moet; NL: mam·moet
meteen: VL en NL: mè·teen (‘mè’ als in ‘bed’); VL media: me·teen (‘me’ als in ‘der’)
Monaco: VL: Mo·na·coo; NL: Moo·naa·coo
monopoly: VL: mo·no·poo·ly; NL: mo·noo·pe·ly (Engels)
namiddag: VL: na·mid·dag; NL: na·mid·dag
nasi (goreng): VL: naa·zi; NL: na·si
Nieuwjaar: VL: nieuw·jaar; NL: nieuw·jaar
Nobelprijs: VL: No·bel.prijs; NL: No.bèl·prijs
nostalgie: VL: nos·tal·gie (fonetisch); NL: nos·tal·zjie/nos·tal·sjie (Frans)
nylon: VL: ni·lon / nij·lon (Frans / vervlaamst); NL: naaj·lon (Engels)
omwenteling: VL: om·wen·te·ling; NL: om·wen·te·ling
onderhoud: VL: on·der·houd; NL: on·der·houd
parameter: VL: pa·ra·mee·ter; NL: pa·raa·m?·ter
parfum: VL: par·fui (Frans, de ‘ui’ is nasaal); NL: par·fum (fonetisch)
passagier: VL: pas·sa·gier (fonetisch); NL: pas·sa·zjier/pas·sa·sjier
pedalo: VL: pee·da·loo; NL: pee·daa·loo
per: VL: ‘per’ als ‘der’; NL: ‘per’ als ‘ver’
percent: VL: per·cent (‘per’ als ‘der’); NL: per·cent (‘per’ als ‘ver’)
per se: VL: per see (‘per’ als ‘der’); NL: pèr see (Latijn, ‘pèr’ als ‘ver’)
pikken: VL: pi·ken; NL: p?·ken
pistolet: VL: pis·to·lee; NL: pis·to·lèt
platform: VL: plat·form; NL: plat·form
pointe: VL: pwèèn·te; NL: pwan·te
pyjama: VL: pi·zja·ma; NL: pie·jaa·maa
record: VL: re·kort (fonetisch); NL: ree·koor (Frans)
recital: VL: re·si·tal (scherpe i, Frans); NL: rie·saaj·tel (Engels)
reünie: VL: ree·ju·nie; NL: ree·u·nie (Franse klemtoon)
Robert: VL: ro·beir (Frans); NL: ro(o)·bert (Engels)
robot: VL: ro·bot; NL: roo·bot
rondpunt: VL: rond·punt; NL: rond·punt
Roodkapje: VL: rood·kap·je; NL: rood·kap·je
salami: VL: sa·la·mi; NL: sa·laa·mi
sceptisch: VL: sep·ties; NL: skep·ties
service: VL: ser·vis (scherpe i, Frans); NL: seur·vis (doffe i, Engels)
Sneeuwwitje: VL: sneeuw·wi·tje; NL: sneeuw·wit·je
stadhuis: VL: sta·tuis; NL: stad·huis
steak: VL: stek/stik (Frans); NL: steek (Engels)
super, hyper: VL én NL: su·per, hy·per; VL media: sup·per, hip·per
tabak: VL: ta·bak (zie ook toebak); NL: ta·bak (Frans)
tarmac: VL: tar·mac; SN: tar·mac
Tenerife: VL: té·ne·rif ; NL: tee·nee·rie·fee
tenzij: VL: ten·zij (‘e’ als in ‘der’, komt van "’t en zij’); NL: ten·zij, ten·zij (‘e’ in beide varianten als in ‘bed’)
terras: VL: tèr·ras; NL: te ras
ticket: VL: tie·kèt (Frans); NL: tik·ket (Engels)
trainen: VL: trei·nen; NL: treej·nen (Engels)
vanille: VL: va·nie·le (fonetisch); NL: va·nie·je (Frans)
verkoop: VL: ver·koop; NL: vér·koop (tegen alle regels in)
voormiddag: VL: voor·mid·dag; NL: voor·mid·dag
vrijgezel: VL: vrij·ge·zel; NL: vrij·ge·zel
werkloos: VL: werk·loos; NL: werk·loos
werkloosheid: VL: werk·loos·heid; NL: werk·loos·heid
werknemer: VL: werk·nee·mer; NL: werk·nee·mer
wodka: VL: vod·ka (Slavisch, de ‘d’ is eerder stemhebbend); NL: wot·kaa (de ‘t’ is stemloos)
yoghurt: VL: joe·choert (soms joe·goert; ± Turks); NL: jo·chert, jo·ggert (fonetisch)
YouTube: VL: joe·toep; NL: joew·tsjoewp
zonsondergang: VL: zon·zon·der·gang; NL: zons·on·der·gang
zonsopgang: VL: zon·zop·gang; NL: zons·op·gang
woorden op —ist/—isme/—isch: VL: —ist/—isme/—isch (‘i’ als in ‘fiets’); NL: —?st/—?sme/—?sch (‘i’ als in ‘dik’)
woorden op —tie: VL: —sie; NL: —tsie
woorden op —tje/—dje: VL: —tje (de t- en j-klanken komen samen zoals in ‘checken’); NL: —t·je (de t- en j-klanken worden apart uitgesproken)
woorden met —ci— of —ti— (bv. ‘officieel’, ‘politioneel’): VL: —s·j— (de s- en j-klanken worden apart uitgesproken); NL: —sj—, —tsj— (de s- en j-klanken komen samen zoals in ‘sjaal’ of ‘checken’)
woorden met dis—: VL: dis— (‘i’ als in ‘fiets’); NL: d?s— (‘i’ als in ‘dik’)
woorden op —achtig: VL: klemtoon op woord zelf; NL: klemtoon op achtig en adempauze tussen woord en achtig → bv. VL: ze·nu·wach·tig; NL: ze·nuw acht·ig
een liederlijk, losbandig leven leiden
vgl. hoereboeren
NL: hoeren en snoeren
Het hoeren en tamboeren van de grote baas, werd de ondergang van de firma.
cynische of ironische formalisering van het begrip België
In Turkije met Pieter De Crem, handelsvertegenwoordiger voor de NV België. (standaard.be)
Toegepast op de NV België betekent dat haar raad van bestuur (de regering) handelt in het belang van alle aandeelhouders (alle Belgen, werknemers en werkgevers, loontrekkers en vermogenden, jong en oud). (vrt.be)
Niemand slaagt er nog in de rekening van de nv België te doen kloppen. (tijd.be)
Hoog tijd dat iedereen zijn lidgeld betaalt aan de nv België (abvv.be)
Klein gebied,
zie ook: voorschoot, een ~ groot
vgl. postzegelbosje
Ons land is zo groot als een postzegel en die willen sommigen nog eens doormidden knippen.
klein bos, soms bestaande uit 1 boomsoort, soms gevarieerd, en verrassend waardevol voor de biodiversiteit en koolstofopslag
zie ook: postzegel, zo groot als een ~
Kleine bosfragmenten (“postzegelbosjes”) zijn belangrijker dan gedacht, zo blijkt uit een nieuwe studie in 16 Europese regio’s. (vrt nws)
centrale verwarming
Van Dale 2017:BE; spreektaal
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Zie ook chauffagist
Ik ga de chauffage wat harder zetten want ik bevries van de kou.
bloemlezing De Standaard:
De chauffage gaat uit, net als het licht. Het gras rond de kazernes wordt niet meer regelmatig gemaaid.(standaard.be)
De wereldkampioen werd derde, achter zijn Tsjechische ploegmaat Petr Dlask, die zich in de perszaal aan de chauffage kwam warmen. (standaard.be)
In de propere zone van de melkkeuken schilfert onder de chauffage wat verf af en vertoont de voeg tussen muur en vloer enkele defecten.(standaard.be)
enz.
> andere betekenis van chauffage
radiator
De sloefkes van de klein mannen staan op de chauffage in de wasplaats.
“Acht chauffagen, condensatieketel en alles heb ik aan 30% gekregen. Alles zelf gelegd, chauffagen opgehangen en aangesloten.” (bron: een bouwforum)
Volgens, weet ik veel wie, mag het niet wegens zever over warmteverlies, maar in de winter droog ik mijne was op de chauffage. Dat wordt niet in de droogkast gestoken want de chauffages zijn toch warm.
> andere betekenis van chauffage
onverteerbaar, onaanvaardbaar, niet acceptabel
< Franse spelling imbuvable (letterlijk vertaald: ondrinkbaar)
We zullen niet toelaten dat de N-VA er met de hakbijl doorgaat. Dat zou inbuvable zijn.
Bron: De Morgen
“Denkt de N-VA nu echt dat die mensen plots wel werk gaan vinden omdat ze arm zijn?’” Hij ziet dat punt als inbuvable.” (newsmonkey 14 jun. 2014)
“Maar toen de informateursnota van Paul Magnette op de straatstenen lag, groeide de verdeeldheid binnen de partij nog. De nota werd na een stevig gesprek uiteindelijk als ‘inbuvable’ bestempeld.” (Het Laatste Nieuws-1 dec. 2019)
SN: onverteerbaar, onverdraaglijk
Zie: imbuvable; wordt soms ook inbuvable gespeld
Staan er dingen in die bijvoorbeeld compleet ondrinkbaar zijn voor wie genoemd wordt voor de federale regering, maar regionaal niet besturen: de liberale familie. (Carl Devos)
onverteerbaar, onaanvaardbaar, niet acceptabel
< Franse spelling imbuvable (letterlijk vertaald: ondrinkbaar
We zullen niet toelaten dat de N-VA er met de hakbijl doorgaat. Dat zou inbuvable zijn.
Bron: De Morgen
“Denkt de N-VA nu echt dat die mensen plots wel werk gaan vinden omdat ze arm zijn?’” Hij ziet dat punt als inbuvable.” (newsmonkey 14 jun. 2014)
“Maar toen de informateursnota van Paul Magnette op de straatstenen lag, groeide de verdeeldheid binnen de partij nog. De nota werd na een stevig gesprek uiteindelijk als ‘inbuvable’ bestempeld.” (Het Laatste Nieuws-1 dec. 2019)
niet acceptabel
< Frans imbuvable (letterlijke vertaling ondrinkbaar)
“Wat dat concreet betekent, is onduidelijk, behalve dat de belastingen dus wel degelijk zouden stijgen, wat voor veel liberalen nog altijd “imbuvable” zal zijn.” (HLN 3 dec. 2019)
“… de passages over het verminderen van steun, onder meer aan nieuwkomers, en de subsidiestop voor sociale woningbouw zijn imbuvable.” (De Standaard-19 aug. 2019)
SN: onverteerbaar, onverdraaglijk
Zie ook: imbuvable, inbuvable
Staan er dingen in die bijvoorbeeld compleet ondrinkbaar zijn voor wie genoemd wordt voor de federale regering, maar regionaal niet besturen: de liberale familie. (Carl Devos)
niet acceptabel
< Frans imbuvable (letterlijke vertaling ondrinkbaar)
“Wat dat concreet betekent, is onduidelijk, behalve dat de belastingen dus wel degelijk zouden stijgen, wat voor veel liberalen nog altijd “imbuvable” zal zijn.” (HLN 3 dec. 2019)
(<Frans ondrinkbaar) onverteerbaar, onaanvaardbaar, niet acceptabel
We zullen niet toelaten dat de N-VA er met de hakbijl doorgaat. Dat zou inbuvable zijn.
Bron: De Morgen
“Denkt de N-VA nu echt dat die mensen plots wel werk gaan vinden omdat ze arm zijn?’” Hij ziet dat punt als inbuvable.” (newsmonkey 14 jun. 2014)
“Maar toen de informateursnota van Paul Magnette op de straatstenen lag, groeide de verdeeldheid binnen de partij nog. De nota werd na een stevig gesprek uiteindelijk als ‘inbuvable’ bestempeld.” (Het Laatste Nieuws-1 dec. 2019)
(<Frans ondrinkbaar) onverteerbaar
We zullen niet toelaten dat de N-VA er met de hakbijl doorgaat. Dat zou inbuvable zijn.
Bron: De Morgen
“Denkt de N-VA nu echt dat die mensen plots wel werk gaan vinden omdat ze arm zijn?’” Hij ziet dat punt als inbuvable.” (newsmonkey 14 jun. 2014)
“Maar toen de informateursnota van Paul Magnette op de straatstenen lag, groeide de verdeeldheid binnen de partij nog. De nota werd na een stevig gesprek uiteindelijk als ‘inbuvable’ bestempeld.” (Het Laatste Nieuws-1 dec. 2019)
(<Frans ondrinkbaar) onverteerbaar
We zullen niet toelaten dat de N-VA er met de hakbijl doorgaat. Dat zou inbuvable zijn.
Bron: De Morgen
“Denkt de N-VA nu echt dat die mensen plots wel werk gaan vinden omdat ze arm zijn?’” Hij ziet dat punt als inbuvable.”
“Maar toen de informateursnota van Paul Magnette op de straatstenen lag, groeide de verdeeldheid binnen de partij nog. De nota werd na een stevig gesprek uiteindelijk als ‘inbuvable’ bestempeld.” (Het Laatste Nieuws-1 dec. 2019)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.