Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
kostprijs, kosten(plaatje), uitgave
standaardtaal in België? status onduidelijk
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
in SN spreekt men over kosten, ook als het over samenstellingen gaat: zie loonkost, meerkost
De kost voor het hele project liep in de miljarden.
“De directie van het bedrijf vindt de loonkost te hoog. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
bloemlezing De Standaard:
De laatste factor waar je rekening mee moet houden bij het inschatten van de kost van je wagen: het verbruik. (standaard.be)
De Franstalige krant L’Echo raamt bovendien de kost van de politieke crisis op 1,8 miljard euro (standaard.be)
De nachtvergoeding betekent een extra kost van 1,06 miljoen euro (443.000 euro). (standaard.be)
enz.
komen
WNT: “In de geschreven taal vindt men reeds in het Mnl. herhaaldelijk kommen, en ook in lateren tijd wordt deze vorm vaak gebruikt (vooral in rijmen), maar sedert de tweede helft der 17de eeuw ongeveer gaat in de meerlettergrepige vormen de ? overheerschen” (→ maar in Vlaanderen is ‘kommen’ feitelijk dominant gebleven)
ook in het Duits: kommen, kam, gekommen
zie ook komen (eigenlijk ook ‘kommen’)
Vandaag is er eeen GROOOOOOOOOT schot in de zaak gekommen… (9lives.be)
heb die manne bij telenet der ne ganse tijd mee lastig gevalle ze zen tot 2x toe naar hier gekommen en niks verholpen op den duur staken ze het gewoon op de manne van de kabelmaatschappij en die manne as ze kwamen weer op telenet. Heb gewoon opgegeven (9lives.be)
Meiren kommen Jacquy en ikke rezzekes in ‘Iederien Beroemd’ iet vertellen oever ’t Oilsjters! (facebook.com)
worden
vgl. Eng.: become
De Bo, L. (1873). Westvlaamsch Idioticon:
- Worden, bedijgen, fr. devenir, l. fieri. Hij zal er nog zot van komen. Hij kwam rood tot bachten zijne ooren. De handen kommen verbot van te werken. Hij is ziek gekommen van verdriet. De lucht komt helder. De lucht komt dik (de wolken verdikken in de lucht). Het weder zal goed kommen. De grachten kommen droog in den zomer. Het papier komt geel van in de lucht te zijn. Die inkt komt ros. Het veld komt groen in de lente.
eigenlijk: kommen
In uitzending P&P over veldkanonnen om de houtduiven te verjagen: om zot van te komen.
Trek maar entwat warm aan, dat je niet ziek komt.
Met zoveel stemmen, gaat hij verzekers wel burgemeester kunnen komen.
komen
WNT: “In de geschreven taal vindt men reeds in het Mnl. herhaaldelijk kommen, en ook in lateren tijd wordt deze vorm vaak gebruikt (vooral in rijmen), maar sedert de tweede helft der 17de eeuw ongeveer gaat in de meerlettergrepige vormen de ? overheerschen” (→ maar in Vlaanderen is ‘kommen’ feitelijk dominant gebleven)
ook in het Duits: kommen, kam, gekommen
zie ook komen (eigenlijk ook ‘kommen’)
Vandaag is er eeen GROOOOOOOOOT schot in de zaak gekommen… (9lives.be)
heb die manne bij telenet der ne ganse tijd mee lastig gevalle ze zen tot 2x toe naar hier gekommen en niks verholpen op den duur staken ze het gewoon op de manne van de kabelmaatschappij en die manne as ze kwamen weer op telenet. Heb gewoon opgegeven (9lives.be)
Meiren kommen Jacquy en ikke rezzekes in ‘Iederien Beroemd’ iet vertellen oever ’t Oilsjters! (facebook.com)
een kleine oppervlakte.
rest van Vlaanderen: voorschoot, een ~ groot
zie ook schorte
e schorte groot werd gezegd van een klein stukje grond of tuintje.
niet groot, klein, …
vergelijk postzegel, zo groot als een ~ en zakdoek, een ~ groot
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
West-Vlaanderen: schorte, e ~ groot
Dat terras is amper een voorschoot groot, ge kunt er nog geen tafel zetten.
Op wereldvlak is België amper een voorschoot groot.
aanzicht, aanzien, gezicht, uitzicht
Van Dale 2015 online: BE, niet algemeen
vgl. zichtkaart
Maar kijk eens hoe die muur nu geschilderd is, dat is toch geen zicht!
Prins Laurent met een ballettutu, dat zou nogal een zicht zijn.
Moest ge eens een andere broek aandoen, ’t zou al een ander zicht geven.
Vanop het tiende verdiep hebt ge een prachtig zicht over de Schelde.
Op het eerste zicht heeft dat weinig met elkaar te maken.
Volgens Mijnheer Van Dale is het zeezicht enerzijds, maar strandgezicht en stadsgezicht anderzijds. Nu gij!
Op het kerstkaartje stond een schoon winterzicht met bambi’s in de sneeuw.
“Standaardtaal in België. Algemeen Nederlands is: consorten.” vrttaal.net
DS2015 standaardtaal
zie ook konsoorten, en ~
Het experiment van De Mensentuin doet vrij snel aan real life-soap denken zoals we het bij Big Brother en konsoorten te zien krijgen. (demorgen.be)
Maar doodslaan zal men hem toch niet, als er genoeg van zijn konsoorten rondstaan, die hem bijtijds uit de handen van Jan de Lichte kunnen halen. (De bende van Jan de Lichte – Louis Paul Boon)
Het Vaticaan gaat zo’n brol niet sponsoren en bisschop Bonny en zijn konsoorten hebben er naar alle waarschijnlijkheid de centen niet voor. (nageltjes.be)
soortgenoten, vrienden (soms in negatieve zin)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
NL-SN: en consorten
ook de spelling consoorten
vgl. konsoorten
Bruno en konsoorten willen erbij zijn! Dat ze dan maar oppassen voor de Bermudadriehoek, ze zouden er wel eens in kunnen verdwijnen! (forum)
uitinvlaanderen.be: Vitali en consoorten: Italiaanse en Spaanse barok uit de 17de eeuw.
“Standaardtaal in België. Algemeen Nederlands is: consorten.” vrttaal.net
DS2015 standaardtaal
zie ook konsoorten, en ~
Het experiment van De Mensentuin doet vrij snel aan real life-soap denken zoals we het bij Big Brother en konsoorten te zien krijgen. (demorgen.be)
Maar doodslaan zal men hem toch niet, als er genoeg van zijn konsoorten rondstaan, die hem bijtijds uit de handen van Jan de Lichte kunnen halen. (De bende van Jan de Lichte – Louis Paul Boon)
Het Vaticaan gaat zo’n brol niet sponsoren en bisschop Bonny en zijn konsoorten hebben er naar alle waarschijnlijkheid de centen niet voor. (nageltjes.be)
de laatste tijd
maar ook varianten zoals: de jongste maanden
zie ook jaren, de jongste ~
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1467/: Het gebruik van jongste in deze constructie is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied is de laatste tijd of de afgelopen tijd.
DS2015 standaardtaal
Jongste (in de betekenis ‘recent’, ‘afgelopen’) wordt in België gebruikt in tijdsaanduidingen zoals de jongste maanden. Zulke combinaties behoren tot de standaardtaal in België.
zie ook jongste, de ~ (tijdsaanduiding)
De jongste maanden is het maar stillekes op het werk. Hopelijk komt daar rap verandering in.
~ tegen iemand; standaardtaal in België? status onduidelijk
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
SN: iem. een proces aandoen, een proces aanspannen (tegen iemand), een proces instellen (tegen iemand)
Ge durft niet zo maar een proces in te spannen, als ge niet recht in uw schoenen staat.
“De oud-minister wil een proces inspannen tegen het vonnis bij het Europese Hof in Straatsburg. (in België, status onduidelijk)” taaladvies.net
bloemlezing De Standaard:
Zestien organisaties voor burgerrechten en vrijheden hebben woensdag een proces ingespannen tegen de Amerikaanse regering. (standaard.be)
De man was ontslagen in het bedrijf waar hij werkte en had daarom een proces ingespannen. (standaard.be)
Carlson zei dat ze ontslag kreeg omdat ze de seksuele avances van Ailes had afgewezen en ze spande een proces in tegen haar werkgever. (standaard.be)
De grote muzieklabels spannen een proces in tegen de website Youtube-mp3.org. (standaard.be)
enz.
vestiging
Van Dale 2017 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook inplanten; inplantingsplaats
Het gebied is bestemd voor de inplanting van agrarische bedrijven, in het bijzonder
glastuinbouw. (lv.vlaanderen.be)
De sterke demografische groei van het eertijds agrarische Oevel is voornamelijk een gevolg van de inplanting van industrie op de strook tussen de E 313 en het Albertkanaal. (inventaris.onroerenderfgoed.be)
zorg dragen voor, voor zijn rekening nemen; belast zijn met
als opdracht hebben, als taak hebben
(AN is “borg zijn, garant staan voor; zich aansprakelijk stellen voor”)
is standaardtaal in België
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
De huurder staat in voor ‘kleine’ onderhoudsherstellingen: sloten die defect raken, verstopte of bevroren leidingen, een lekkende kraan.
De aannemer moet gewoonlijk niet instaan voor het opruimen van zijn bouwafval.
“Het bedrijf zal instaan voor de berging van het wrak. (standaardtaal in België)” taaladvies.net
De nieuwe medewerker zal instaan voor de verwerking van de facturen.
Zowel in Vlaanderen als in Nederland is een voorschoot een schort die men voor de ‘schoot’ bindt, bv. in de keuken.
In Vlaanderen is de voorschoot ook de naam van een kledingstuk, eventueel met korte of lange mouwen, dat heel het lichaam bedekt om de kleren te beschermen. Het wordt vooral gedragen door vrouwen.
In Nederland wordt dit een ‘jasschort’ genoemd.
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
voorschoot: vrouwenschort: kleedingstuk dat de vrouw bij het werk draagt om haar kleeren tegen vuil te beschermen, bep. bestaande uit een stuk stof dat met banden om het middel wordt bevestigd en vandaar van voren over den rok neerhangt. In burgerdrachten van vroeger en in regionale drachten ook algemeen als onderdeel van de alledaagsche dracht beschouwd; schort; boezelaar. Nog een gangbare dialectterm in Vlaams-Brabant, Antwerpen, Noord-Brabant en Oost-Vlaanderen. In meerdere dialecten is de r aan den volgenden sch geassimileerd en ontmoet men vormen als vooschoot, veuschoot, vusschoot.
In dialecten in het Zuiden is het mannelijke geslacht het gangbare.
Antwerps: verschoet en verschoei (meerv. verschoeien)
Kempen: veuschoot, veuschoet, veschoot; mv.: veuschoeës, veuschoeën, veuschoeien
Limburg: scholk
Lumbutgse Kempen: jassescholk
zie ook voorschoot, een ~ groot
Vroeger moesten meisjes op school altijd een geruiten voorschoot aan.
Eenen blauwen oft witten lynen voorschoot, Geschiedenis van Antwerpen Brabant, 1300-1450 (uit een inventaris der 16de eeuw). (Middelnederlandsch Woordenboek)
Zowel in Vlaanderen als in Nederland is een voorschoot een schort die men voor de ‘schoot’ bindt, bv. in de keuken.
In Vlaanderen is de voorschoot ook de naam van een kledingstuk, eventueel met korte of lange mouwen, dat heel het lichaam bedekt om de kleren te beschermen. Het wordt vooral gedragen door vrouwen.
In Nederland wordt dit een ‘jasschort’ genoemd.
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
voorschoot: vrouwenschort: kleedingstuk dat de vrouw bij het werk draagt om haar kleeren tegen vuil te beschermen, bep. bestaande uit een stuk stof dat met banden om het middel wordt bevestigd en vandaar van voren over den rok neerhangt. In burgerdrachten van vroeger en in regionale drachten ook algemeen als onderdeel van de alledaagsche dracht beschouwd; schort; boezelaar. Nog een gangbare dialectterm in Vlaams-Brabant, Antwerpen, Noord-Brabant en Oost-Vlaanderen. In meerdere dialecten is de r aan den volgenden sch geassimileerd en ontmoet men vormen als vooschoot, veuschoot, vusschoot.
In dialecten in het Zuiden is het mannelijke geslacht het gangbare.
Antwerps: verschoet en verschoei (meerv. verschoeien)
Kempen: veuschoot, veuschoet, veschoot; mv.: veuschoeës, veuschoeën, veuschoeien
Limburg: scholk
Lumbutgse Kempen: jassescholk
zie ook voorschoot, een ~ groot
Vroeger moesten meisjes op school altijd een geruiten voorschoot aan.
Eenen blauwen oft witten lynen voorschoot, Geschiedenis van Antwerpen Brabant, 1300-1450 (uit een inventaris der 16de eeuw). (Middelnederlandsch Woordenboek)
Zowel in Vlaanderen als in Nederland is een voorschoot een schort die men voor de ‘schoot’ bindt, bv. in de keuken.
In Vlaanderen is de voorschoot ook de naam van een kledingstuk, eventueel met korte of lange mouwen, dat heel het lichaam bedekt om de kleren te beschermen. Het wordt vooral gedragen door vrouwen.
In Nederland wordt dit een ‘jasschort’ genoemd.
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
voorschoot: vrouwenschort: kleedingstuk dat de vrouw bij het werk draagt om haar kleeren tegen vuil te beschermen, bep. bestaande uit een stuk stof dat met banden om het middel wordt bevestigd en vandaar van voren over den rok neerhangt. In burgerdrachten van vroeger en in regionale drachten ook algemeen als onderdeel van de alledaagsche dracht beschouwd; schort; boezelaar. Nog een gangbare dialectterm in Vlaams-Brabant, Antwerpen, Noord-Brabant en Oost-Vlaanderen. In meerdere dialecten is de r aan den volgenden sch geassimileerd en ontmoet men vormen als vooschoot, veuschoot, vusschoot.
In dialecten in het Zuiden is het mannelijke geslacht het gangbare.
Antwerps: verschoet en verschoei (meerv. verschoeien)
Kempen: veuschoot, veuschoet, veschoot; mv.: veuschoeës, veuschoeën, veuschoeien
Limburg: scholk
Lumbutgse Kempen: jassenscholk
zie ook voorschoot, een ~ groot
Vroeger moesten meisjes op school altijd een geruiten voorschoot aan.
Eenen blauwen oft witten lynen voorschoot, Geschiedenis van Antwerpen Brabant, 1300-1450 (uit een inventaris der 16de eeuw). (Middelnederlandsch Woordenboek)
er goed, fris en tevreden uitzien
Hij blinkt in zijn vel als hij uit het bad komt.
Sven Nys: “Van Aert blinkt in zijn vel, hij gaat de tijdrit winnen” (sporza.be)
zie ook schorte, e ~ groot
Mijn vrouw draagt in de keuken een schorte.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
