Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
subjectsverdubbeling van 2de persoon enkelv. gij
De spelling is niet altijd evident:
“komt egij”: uitspraak komdegij
“gade gij” is eigenlijk “gaat egij”
zie ook ekik
Van woar komt-egij? (Het gezin Van Paemel – Cyriel Buysse)
De uitspraak ‘Da gade gij nie bepale hé’ zal Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) zonder twijfel nog lang achtervolgen. (nieuwsblad.be)
Ge steekt gij just niks in mijne neus weet egij da? (ugent.be)
Persoon die paniekwinkelt.
Nu met de corona-epidemie-uitbraak paniekwinkelen vele mensen uit angst tekorten te hebben wanneer men thuis in quarantaine moet blijven. Deze paniekwinkelaars vertonen echter een eigenaardig winkelgedrag: ze hamsteren wc- en keukenpapier i.p.v. voeding.
Persoon die paniekwinkelt.
Nu met de corona-epidemie-uitbraak paniekwinkelen vele mensen uit angst tekorten te hebben wanneer men thuis s
in quarantaine moet blijven. Deze paniekwinkelaars vertonen echter een eigenaardig winkelgedrag: ze hamsteren wc- en keukenpapier i.p.v. voeding.
Winkelen uit paniek omdat men denkt voeding tekort te komen bij een dreiging van bepaalde rampscenario’s, zoals o.a. een epidemie-uitbraak.
Zie ook paniekwinkelaar
Tijdens de dreiging van de uitbreiding van het coronavirus merkt men dat velen paniekwinkelen ondanks dat bakkers, supermarkten en apotheken niet sluiten.
Persoon die paniekwinkelt.
Nu met de corona-epidemie-uitbraak paniekwinkelen vele mensen uit angst tekorten te hebben wanneer men thuus in quarantaine moet blijven. Deze paniekwinkelaars vertonen echter een eigenaardig winkelgedrag: ze hamsteren wc- en keukenpapier i.p.v. voeding.
subjectsverdubbeling van 2de persoon enkelv. gij
De spelling is niet altijd evident:
“komt egij”: uitspraak komdegij
“gade gij” is eigenlijk “gaat egij”
zie ook ekik
Van woar komt-egij? (Het gezin Van Paemerl – Cyriel Buysse)
De uitspraak ‘Da gade gij nie bepale hé’ zal Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) zonder twijfel nog lang achtervolgen. (nieuwsblad.be)
Ge steekt gij just niks in mijne neus weet egij da? (ugent.be)
- wordt gebruikt na een werkwoord en na ‘dat’ en ‘als’ ( als = of in de Vlaanders)
- ook gebruikt na ik om nadruk te leggen
- kan samengetrokken worden tot ‘kik’
in de taalkunde noemt dat subjectsverdubbeling
zie ook egij
Moet ekik het vragen?
Hij is bijna even groot als ekik.
Ik zal ekik het wel doen als gij niet wilt.
Swengst dat kik mijn boekske uitlees kunde gij de patatten al schellen :)
geen idee; weet ik veel; hoe moet ik dat nu weten?
indien deel van een opsomming, is de betekenis eerder ‘enzovoort’ of ‘iet(s) in diene stijl’
ook: weet ekik (h)et veel
waarschijnlijk een variant op ‘wat weet ik het’, dat evenmin (nog) in het Nederlands lijkt te bestaan
→ in sommige dialecten wordt de verdubbelde ‘ik’ zelfs rond de ‘(h)et’ geplaatst: wa weet ik et ik
Traint em maar door é dan >_< Weet ekik et, z’n loon is iig wel vet hoog, dus ’t kan van gelijk welke skill nie meer lang duren (9lives.be)
Alé jongens, in plaats van ne keer proberen te reanimeren, mond-op-mond, hartmassage, weet ekik et veel. (‘Taalgebruik op de radio’, lib.ugent.be, citaat van radiopresentatrice Ann Van Elsen)
ik denkdat ze me klakskes bedoelen van die gastjes die me van die neppe louis vuitton en wa weet ik het petjes van turkije rond lopen. (9lives.be)
De Sasmeester moe’ misschien de woters doen werken, of de sluzen sluten, of wa’ weet ik ’et ik, en ’k gon hem te gemoete goon. (Maurits Sabbe, De filosoof van ’t Sashuis)
dicht- , in samenstellingen zoals
toeplakken, toenaaien, toedoen, toewaaien, toeslagen, toemetsen, toekloppen, toeslagen, toedraaien, toeschilderen, toetoeverven, toezetten, toeklikken, toevallen, toesmijten, toegooien, toegeven, toenemen, toeduwen, toeschuiven, toeaarden, toeslibben, toe…
“Toe wordt ook gebruikt als eerste deel in samengestelde werkwoorden als toebinden, toebranden, toedrukken, toehouden, toeknijpen, toemaken, toenaaien, toeknopen, toeplakken, toespijkeren, toevouwen, toesnoeren, toegroeien, toeklappen. In België worden zulke werkwoorden frequent gebruikt, vooral in gesproken taal en informele geschreven taal. In Nederland zijn ze minder gebruikelijk.” (taaladvies.net)
vb. toeplekke
Hij sloeg keihard de deur achter zijn eigen toe en was weg.
De naad van mijn broek is gelost, kunde gij dat toenaaien?
Was was die klop? ’t Venster dat boven toewaaide of wat?
1) sluiten van een deur, venster, opening, …
2) sluiten van een winkel
dichtdoen
zie uitleg bij voorvoegsel toe
1) Vannacht om 23u45 begon dan het gedonder, met de wind al een eerste raam toegedaan op ons bureauke, uit schrik dat de paperassen zouden gaan vliegen. (seniorennet.be)
2) ‘Ik moet hiervoor drie uur mijn café toedoen. Voor niks.’ (Onschuldig – Luc Deflo)
1) sluiten van een deur, venster, opening, …
2) sluiten van een winkel
dichtdoen2
zie bij voorvoegsel toe
1) Vannacht om 23u45 begon dan het gedonder, met de wind al een eerste raam toegedaan op ons bureauke, uit schrik dat de paperassen zouden gaan vliegen. (seniorennet.be)
2) ‘Ik moet hiervoor drie uur mijn café toedoen. Voor niks.’ (Onschuldig – Luc Deflo)
dempen
zie ook voorvoegsel toe
Op de toegedaan vaart in Herentals hebben ze in de jaren 70 een binnenring gemaakt.
dicht- , in samenstellingen zoals
toeplakken, toenaaien, toedoen, toewaaien, toeslagen, toemetsen, toekloppen, toeslagen, toedraaien, toeschilderen, toetoeverven, toezetten, toeklikken, toevallen, toesmijten, toegooien, toegeven, toenemen, toeduwen, toeschuiven, toeaarden, toehappen, toeslibben, toe…
“Toe wordt ook gebruikt als eerste deel in samengestelde werkwoorden als toebinden, toebranden, toedrukken, toehouden, toeknijpen, toemaken, toenaaien, toeknopen, toeplakken, toespijkeren, toevouwen, toesnoeren, toegroeien, toeklappen. In België worden zulke werkwoorden frequent gebruikt, vooral in gesproken taal en informele geschreven taal. In Nederland zijn ze minder gebruikelijk.” (taaladvies.net)
vb. toeplekke
Hij sloeg keihard de deur achter zijn eigen toe en was weg.
De naad van mijn broek is gelost, kunde gij dat toenaaien?
Was was die klop? ’t Venster dat boven toewaaide of wat?
Blijkbaar verdwijnen er regelmatig lemma’s uit het VW. Zie reactie bij coiffeuse. Dit lemma als hulpinstrument voor de suggestie van nthn om regelmatig de teller op het welkomstblad van het VW op te volgen. Hopelijk brengt dit wat inzicht in de aard en de omvang van het probleem.
Hieronder kan per datum, de laatste tellerstand genoteerd worden in combinatie met het meest recente nieuwe woord/lemma én het aantal nieuwe lemma’s sinds de vorige tellingen (zie hiervoor lijst ‘recent’ en zelf daadwerkelijk tellen als controle).
datum______teller____laatste lemma___________________aantal nieuwe sinds vorige__woorden tekort/verdwenen + opm
**********************************************************************************
8/3/2020___32680_____coiffeuse
8/3/2020___32681_____Teller VW_____________________1 _____________________ineens een test :)
11/3/2020__32690_____kunstencentrum________________9 _____________________OK
13/3/2020__32695____paniekwinkelen_________________5 _____________________OK
Winkelen uit paniek omdat men denkt voeding tekort te komen bij een dreiging van bepaalde rampscenario’s, zoals o.a. een epidemie-uitbraak.
Tijdens de dreiging van de uitbreiding van het coronavirus merkt men dat velen paniekwinkelen ondanks dat bakkers, supermarkten en apotheken niet sluiten.
dicht- , in samenstellingen zoals
toeplakken, toenaaien, toedoen, toewaaien, toeslagen, toemetsen, toekloppen, toeslagen, toedraaien, toeschilderen, toetoeverven, toezetten, toeklikken, toevallen, toesmijten, toegooien, toegeven, toenemen, toeduwen, toeschuiven, toeaarden, toehappen, toeslibben, toe…
“Toe wordt ook gebruikt als eerste deel in samengestelde werkwoorden als toebinden, toebranden, toedrukken, toehouden, toeknijpen, toemaken, toenaaien, toeknopen, toeplakken, toespijkeren, toevouwen, toesnoeren, toegroeien, toeklappen. In België worden zulke werkwoorden frequent gebruikt, vooral in gesproken taal en informele geschreven taal. In Nederland zijn ze minder gebruikelijk.” (taaladvies.net)
vb. toeplekke
Hij sloeg keihard de deur achter zijn eigen toe en was weg.
De naad van mijn broek is gelost, kunde gij dat toenaaien?
Was was die klop? ’t Venster dat boven toewaaide of wat?
lek
vb een fit in de waterleiding, een fit in de gasleiding
< Frans fuite
Woordenboek der Nederlandsche Taal: fit: het uitstroomen, lekkage.
Vlaams-België, plaats, gat, scheur waardoor gas of een vloeistof kan ontsnappen; lek
Het ruikt hier naar gas, we zullen toch geen fit hebben zeker?
De waterkraan lekt, ik denk dat er iverans een fit in is.
vlecht
Mijn grootmoeder maakte van mijn lang dik haar een mooie keper.
> andere betekenis van keper
kort afscheren
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Kortgeschoren, kort afgeschoren; in Zuid-Nederland voor: kortgeknipt.
De coiffeuse heeft zijn haar rond de oren en de nekpartij kortgschoren. Dat zal wel koud zijn nu het winter is.
vrouwelijke coiffeur, kapster
’k Wilde nooit naar de coiffeuse en mijn moeder moest ook van mijn coiffure afblijven. (De maand van Marie: vier vrouwen – Luuk Gruwez)
En mijn coiffeuse was jaloers. Maar intussen was het urenlang aanschuiven, tot in Rumst, daar waar het sprookjesdecor ver zoek was. (standaard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
