Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
in het West-Vlaams en westelijk Oost-Vlaams (evenals in het Zeeuws) wordt de bijzin-inleidende ‘da’ verbogen naargelang het getal van het onderwerp van de daaropvolgende bijzin
da → enkelvoud
dan → meervoud
de ‘n’ wordt normaal gezien nasaal uitgesproken
zie ook nt
“Hoe kom ’t dan der hier geen gevoelens aan te pas komen?” (Blind Getrouwd)
> andere betekenis van dan
jaarlijks feest van een vereniging, ook soms op de dag van een heiligenverering
Een teerfeest van een vereniging is vooral bedoeld voor de leden die dikwijls gratis (of zo goed als) eten aangeboden krijgen op kosten van de clubkas
< teren: een feestmaal houden, eten en drinken (in de Kempen)
Van Dale online: gewestelijk
Middelnederlands Woordenboek: teren: gezamenlijk eten of maaltijden, ook een feestmaal houden. Kiliaan teeren, teren
van een website geplukt: ‘Zaterdag 25 februari was het weer zo ver, het jaarlijkse teerfeest van St. Barbara met de "Koning- en Prinsenschieting.’
GELVOC: ‘Op vrijdag 4 mei organiseren we onze jaarlijkse algemene vergadering en teerfeest in de kantine van de sporthal.’
D’ oud-strijders hebben hun jaarlijks teerfeest en mijn schoonouders zijn er naartoe.
naam voor leden van de koninklijke familie in België, de Saxen-Coburgs
Tweehonderd jaar geleden, in 1790, werd in het Duitse stadje Coburg de eerste koning der Belgen geboren. Leopold van Saksen-Coburg-Saalfeld. In dit boek-in-monoloogvorm maken we kennis met deze merkwaardige Coburger. (Mark de Bie)
Coburger Prins Laurent is “niet geïnteresseerd” in de vierdelige documentaire die de VRT over hem heeft gemaakt. Daarmee wil de openbare omroep “alleen kijkcijfers genereren”, zegt hij donderdag in een reactie aan Belga. (GVA)
Veel kronen kwamen in de loop van de 19e eeuw in handen van de Coburgers. En dit in de eerste plaats door huwelijkspolitiek, vergelijkbaar met die van de Habsburgers, drie eeuwen eerder. (stretto.be)
Wie is de jongere broer van Boudewijn echt? Een goedlachse bourgondiër of een koppige Coburger? Waarom had hij zo’n moeite om zijn dochter Delphine te erkennen? (maerlandt.be)
term om de perikelen rond pensioenuitkeringen van parlementsleden mee aan te geven, ook wel de pensioensoap genoemd
Dramatische plotwendingen, schrikbarende verrijzenissen en veel verderf in onze favoriete soap na de pensioensaga van Siegfried Bracke en Herman De Croo. (HLN)
Krijgt pensioensaga in de Kamer een Vlaams vervolg? “Vlaams Parlement omzeilt pensioenplafond al 10 jaar langer” #deochtend. (Twitter)
Groen-Kamerlid Kristof Calvo vindt dat er getreuzeld wordt met de nodige hervormingen om een herhaling van de pensioensaga in de Kamer te vermijden. (Belga)
vnw: klokkentouw
ook: klokkenzeel, zie voorbeelden
zie ook: klokzeel, aan het ~ hangen; zeel
Het klokzeel
Maandelijks (12 x per jaar)
Inside-informatie van Westtoerisme.
(kenniswest.be)
Er wordt doorlopend uitleg gegeven over deze klok en over klokken als universeel technisch hoogstandje. Bezoekers kunnen zelfs proberen om eens echt aan een klokzeel te hangen. (hln.be)
In de tijd dat de klokken nog manueel geluid werden door pure mannenkracht,mochten wij als kleuters mee met ons vader-koster naar de kerk en bewonderden wij hem toen hij met het dikke klokkenzeel met forse kracht de klok aan het luiden bracht. (dereynaert.be)
In de galmgaten van de torens zagen we mannen aan het klokkenzeel trekken. (demorgen.be)
Toen verdwenen ondermeer de klokzelen en het uurwerk van de toren. Men beweerde dat de galg in Stevoort nooit werkloos was. (hasel.be)
algemeen bekend maken, aan de grote klok hangen
klokzeel = klokkentouw
vgl. klokzeel
“De in beslag genomen dossiers bevatten elementen waarvan de slachtoffers wensen dat ze niet aan het klokzeel gehangen worden.” (forum)
“Gezelle heeft de linkse, Fransgezinde, “goddeloze” Heine toch maar gelezen, kan men zich indenken, –hij kon daar als echte dichter niet omheen– maar hij zal dat, als goede flamingante katholiek, liever niet aan het klokzeel gehangen hebben." (victacausa.blogspot.be)
1) op vaste tijdstippen
2) om het uur (o.a. openbaar vervoer)
vnw: volgens de dienstregeling minstens elk uur rijdend op een bepaalde tijd: een klokvaste verbinding tussen twee steden
Van Dale 2017 online: BE
1) Birgit Van Mol klokvast op VTM | Showbizzsite
Als het allemaal zo klokvast verloopt, dan weet je perfect wanneer je eisprong eraan komt: op de veertiende dag vóór het begin van je volgende menstruatie. (allesoverseks.be)
Begin RSV-epidemie: “Het virus is klokvast, zoals elk jaar begint de epidemie rond november” (vrt.be)
2) Vanuit Eeklo verandert de klokvaste dienstregeling van 43 naar 13 minuten na het uur. (dekamer.be)
> andere betekenis van klokvast
houten schoen of klomp
Antwerpen-stad: blok
Antwerpse Kempen: kloon, blok, kloef of kloefers
Hageland: olleblok, kloenk
Limburg: holleblok, kloemp
Limburgse Kempen: holen
Oost-Vlaanderen: blok, kloef
Vlaamse Ardennen: kloet
Waasland: toon, blok
West-Vlaanderen: kloefe
Woordenboek der Nederlandsche Taal: kloef
In ’t Westvlaams daarnaast kloefe, vr. Van onbekenden oorsprong.
1. Eigenlijk Houten schoen, klomp, holsblok. Inzonderheid in Vlaand. en Antw. in gebruik, in ’t laatste met minachtende of spottende bijgedachte voor een ruwen, lompen klomp.
zie ook kloefekapper; verzamellemma kledij
Doe uw kloefen aan voor je in de stal gaat.
Toen ik klein was aan mijn voeten
Droeg ik altijd zware kloefen
En ik trok er mee gezwind
Naar de school rap als de wind
Kwam de meester mij te straffen
Ja dan moest ik zonder blaffen
Om mijn straffen uit te boeten
Gaan in de hoek staan op mijn kloefen
(Bron: https://muzikum.eu/nl/vlaamse-volksliederen/op-mijn-kloefen-songtekst)
mond (vulgair)
smoele, mule:
in de mêeste streken angevoeld lik vulgaire toale
Uutdrukkiengn: e lelike tote ein: een lelike smoel ein; up joen tote krign: sloagn krigen.
regio: Blanknberge, Kortryk, Roeseloare, Wervik, Yper (Wikipedia)
O.-VL: muile (west), muil (oost)
Prov. Antw.: bakkes
Leo zou beter zijn tote houden (zwiegen) want ’t is allemaal flauwekul wat hij vertelt.
Moe’j een up joen tote heen misschien?
> andere betekenis van tote
mond (vulgair)
smoele, mule:
in de mêeste streken angevoeld lik vulgaire toale
Uutdrukkiengn: e lelike tote ein: een lelike smoel ein; up joen tote krign: sloagn krigen.
regio: Blanknberge, Kortryk, Roeseloare, Wervik, Yper (Wikipedia)
O.-VL: muile (west), muil (oost)
Prov. Antw.: bakkes
Leo zou beter zijn tote houden (zwiegen) want ’t is allemaal flauwekul wat hij vertelt.
Moe’j een up joen tote heen misschien?
> andere betekenis van tote
1) indrukwekkend, cool, geweldig, prachtig, gaaf, fel, driftig, heftig
2) hard, zeer, erg
3) straf, pikant, hevig
regio Antwerpen, Vlaams-Brabant, Waas en Dender
Van Dale 2005: nijg
(1926-1950) samengetrokken uit nijdig
I. bijv. naamw.; -er; -st
Belgisch-Nederlands, jeugdtaal: geweldig, prachtig, gaaf
een nijge site
II. bijw. van graad: gewestelijk
1. hard: nijg werken
2. zeer: nijg slim
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands. Nijg’ is te nieuw en te hip om al in de krant te staan, maar in Vlaamse jeugdtaal is het woord populair. Afhankelijk van de context kan het onder meer betekenen: moedig, geweldig, heel, erg, hip, cool, straf, sterk. Het kan nog versterkt worden met kei-. Dan wordt het ‘keinijg’.
1) Die film is keinijg.
“Et zal te nacht nijg vriezen.” (Corn.-Vervl. 1899)
2) Het heeft deze nacht neig geregend.
“Loopt zoo nijg nie.” (Corn.-Vervl. 1899)
3) Die ribbekessaus van bij de chinees was wel vree nijg. Ik moet nog altijd flammazine aan mijn tong smeren.
vnw: kletsnat, kleddernat
Droge sokken worden onmiddellijk kloddernat en iedereen zoekt iets om datgene, dat toch nog droog is, op te bergen. (boomscherpenheuvel.be)
Je wordt willens nillens kloddernat eens je daar tussen die machtige watermuren rondvaart. (antkade.be)
Als afsluiter zijn we kloddernat uit de Indiana River gekomen… en dat terwijl ik daar nog nooit eerder echt gesplasht ben. (pretparken.be)
vnw: kletsnat
Droge sokken worden onmiddellijk kloddernat en iedereen zoekt iets om datgene, dat toch nog droog is, op te bergen. (boomscherpenheuvel.be)
Je wordt willens nillens kloddernat eens je daar tussen die machtige watermuren rondvaart. (antkade.be)
Als afsluiter zijn we kloddernat uit de Indiana River gekomen… en dat terwijl ik daar nog nooit eerder echt gesplasht ben. (pretparken.be)
zeiknat, kloddernat, mestnat
eigenlijk: deurweekt (de ee is scherplang en ondergaat normaliter klinkerverkorting)
uitspraak bv.:
Kempen, Leuven: deurwekt
Antw.: deurwiekt
Ik ben kloddernat (zeiknat) geworden, ik was helemaal deurwekt.
ziekenwagen
vnw: ambulance uitgerust met apparatuur om te reanimeren
Klinimobiel is niet zo’n gangbare taal, men spreekt meer over een ambulance, den honderd, ziekenwagen.
met uw hele hebben en houden buitenvliegen
vnw: iemand met (zijn) klikken en klakken buitengooien: iemand met zijn hele hebben en houden eruit zetten
< Fr. prendre ses cliques et ses claques.
vgl. ook klikken en klakken
Toen Fonske ontdekte dat zijn vrouw een affaire had met een andere man, heeft hij haar met haar klikken en klakken buitengesmeten.
met uw hele hebben en houden
vnw: iemand met (zijn) klikken en klakken buitengooien: iemand met zijn hele hebben en houden eruit zetten
< Fr. prendre ses cliques et ses claques.
vgl. ook klikken en klakken
Toen Fonske ontdekte dat zijn vrouw een affaire had met een andere man, heeft hij haar met haar klikken en klakken buitengesmeten.
hebben en houden, bazaar
vnw: met (zijn) klikken en klakken: met alles wat hij heeft
< Frans: prendre ses cliques et ses claques
zie ook met uw kloten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: zie klak: naam voor een ratel, reeds door Kiliaan (1599) als verouderd aangewezen; doch vergelijk de bet.: lazarusklep
Klacke. vetus. Crepitaculum. Ang. klacke. Kiliaan (1599)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook klikken en klakken, met uw ~ buitenvliegen
Die grote wou over de muur klefferen maar hij viel er bijna met zijn klikken en klakken af.
Na zijn escapades is hij met zijn klikken en klakken buitengevlogen.
“With your kliks and your klaks” ofte met uw klikken en klakken (tegen de sterren op)
sticker, zelfklever, plakker
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
vgl. kleven
Voor het einde van het jaar zullen de klevers op de bussen en haltes en de afbeeldingen op het internet verdwijnen. (nieuwsblad.be)
Klevers op de zijkant van de wagen worden niet meer toegelaten. (vacb.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.