Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #12991

    dan
    (vw.)

    in het West-Vlaams en westelijk Oost-Vlaams (evenals in het Zeeuws) wordt de bijzin-inleidende ‘da’ verbogen naargelang het getal van het onderwerp van de daaropvolgende bijzin

    da → enkelvoud
    dan → meervoud

    de ‘n’ wordt normaal gezien nasaal uitgesproken

    zie ook nt

    • ‘k En weet nie wa dan ze tegen u gezegd gehad hebben, ma ’t waren verzekers al leugens. (→ ’ze’ = meervoud, dus ‘dan’)
    • ‘k En weet nie wa da ze tegen u gezegd gehad heeft, ma ’t waren verzekers al leugens. (→ ’ze’ = enkelvoud, dus ‘da’)

    “Hoe kom ’t dan der hier geen gevoelens aan te pas komen?” (Blind Getrouwd)

    > andere betekenis van dan

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Apr 2023 13:24
    8 reactie(s)

    #12992

    teerfeest
    (zn., o., ~en)

    jaarlijks feest van een vereniging, ook soms op de dag van een heiligenverering

    Een teerfeest van een vereniging is vooral bedoeld voor de leden die dikwijls gratis (of zo goed als) eten aangeboden krijgen op kosten van de clubkas

    < teren: een feestmaal houden, eten en drinken (in de Kempen)

    Van Dale online: gewestelijk
    Middelnederlands Woordenboek: teren: gezamenlijk eten of maaltijden, ook een feestmaal houden. Kiliaan teeren, teren

    van een website geplukt: ‘Zaterdag 25 februari was het weer zo ver, het jaarlijkse teerfeest van St. Barbara met de "Koning- en Prinsenschieting.’

    GELVOC: ‘Op vrijdag 4 mei organiseren we onze jaarlijkse algemene vergadering en teerfeest in de kantine van de sporthal.’

    D’ oud-strijders hebben hun jaarlijks teerfeest en mijn schoonouders zijn er naartoe.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 23 Apr 2023 22:37
    0 reactie(s)

    #12993

    Coburger
    (eigennaam, de ~)

    naam voor leden van de koninklijke familie in België, de Saxen-Coburgs

    Tweehonderd jaar geleden, in 1790, werd in het Duitse stadje Coburg de eerste koning der Belgen geboren. Leopold van Saksen-Coburg-Saalfeld. In dit boek-in-monoloogvorm maken we kennis met deze merkwaardige Coburger. (Mark de Bie)

    Coburger Prins Laurent is “niet geïnteresseerd” in de vierdelige documentaire die de VRT over hem heeft gemaakt. Daarmee wil de openbare omroep “alleen kijkcijfers genereren”, zegt hij donderdag in een reactie aan Belga. (GVA)

    Veel kronen kwamen in de loop van de 19e eeuw in handen van de Coburgers. En dit in de eerste plaats door huwelijkspolitiek, vergelijkbaar met die van de Habsburgers, drie eeuwen eerder. (stretto.be)

    Wie is de jongere broer van Boudewijn echt? Een goedlachse bourgondiër of een koppige Coburger? Waarom had hij zo’n moeite om zijn dochter Delphine te erkennen? (maerlandt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 23 Apr 2023 10:47
    0 reactie(s)

    #12994

    pensioensaga
    (z.n.)

    term om de perikelen rond pensioenuitkeringen van parlementsleden mee aan te geven, ook wel de pensioensoap genoemd

    Dramatische plotwendingen, schrikbarende verrijzenissen en veel verderf in onze favoriete soap na de pensioensaga van Siegfried Bracke en Herman De Croo. (HLN)

    Krijgt pensioensaga in de Kamer een Vlaams vervolg? “Vlaams Parlement omzeilt pensioenplafond al 10 jaar langer” #deochtend. (Twitter)

    Groen-Kamerlid Kristof Calvo vindt dat er getreuzeld wordt met de nodige hervormingen om een herhaling van de pensioensaga in de Kamer te vermijden. (Belga)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Gene Zever op 22 Apr 2023 17:12
    0 reactie(s)

    #12995

    klokkenzeel

    zie klokzeel

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Apr 2023 06:44
    0 reactie(s)

    #12996

    klokzeel
    (zn. o.; ~zelen)

    vnw: klokkentouw

    ook: klokkenzeel, zie voorbeelden

    zie ook: klokzeel, aan het ~ hangen; zeel

    Het klokzeel
    Maandelijks (12 x per jaar)
    Inside-informatie van Westtoerisme.
    (kenniswest.be)

    Er wordt doorlopend uitleg gegeven over deze klok en over klokken als universeel technisch hoogstandje. Bezoekers kunnen zelfs proberen om eens echt aan een klokzeel te hangen. (hln.be)

    In de tijd dat de klokken nog manueel geluid werden door pure mannenkracht,mochten wij als kleuters mee met ons vader-koster naar de kerk en bewonderden wij hem toen hij met het dikke klokkenzeel met forse kracht de klok aan het luiden bracht. (dereynaert.be)

    In de galmgaten van de torens zagen we mannen aan het klokkenzeel trekken. (demorgen.be)

    Toen verdwenen ondermeer de klokzelen en het uurwerk van de toren. Men beweerde dat de galg in Stevoort nooit werkloos was. (hasel.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Apr 2023 06:43
    0 reactie(s)

    #12997

    klokzeel, aan het ~ hangen
    (uitdr.)

    algemeen bekend maken, aan de grote klok hangen

    klokzeel = klokkentouw

    vgl. klokzeel

    “De in beslag genomen dossiers bevatten elementen waarvan de slachtoffers wensen dat ze niet aan het klokzeel gehangen worden.” (forum)

    “Gezelle heeft de linkse, Fransgezinde, “goddeloze” Heine toch maar gelezen, kan men zich indenken, –hij kon daar als echte dichter niet omheen– maar hij zal dat, als goede flamingante katholiek, liever niet aan het klokzeel gehangen hebben." (victacausa.blogspot.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Apr 2023 06:36
    0 reactie(s)

    #12998

    klokvast
    (bn.)

    1) op vaste tijdstippen
    2) om het uur (o.a. openbaar vervoer)

    vnw: volgens de dienstregeling minstens elk uur rijdend op een bepaalde tijd: een klokvaste verbinding tussen twee steden

    Van Dale 2017 online: BE

    1) Birgit Van Mol klokvast op VTM | Showbizzsite

    Als het allemaal zo klokvast verloopt, dan weet je perfect wanneer je eisprong eraan komt: op de veertiende dag vóór het begin van je volgende menstruatie. (allesoverseks.be)

    Begin RSV-epidemie: “Het virus is klokvast, zoals elk jaar begint de epidemie rond november” (vrt.be)

    2) Vanuit Eeklo verandert de klokvaste dienstregeling van 43 naar 13 minuten na het uur. (dekamer.be)

    > andere betekenis van klokvast

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Apr 2023 06:35
    0 reactie(s)

    #12999

    kloef
    (de ~ (m.), ~en, ~ers)

    houten schoen of klomp

    vnw

    Antwerpen-stad: blok
    Antwerpse Kempen: kloon, blok, kloef of kloefers
    Hageland: olleblok, kloenk
    Limburg: holleblok, kloemp
    Limburgse Kempen: holen
    Oost-Vlaanderen: blok, kloef
    Vlaamse Ardennen: kloet
    Waasland: toon, blok
    West-Vlaanderen: kloefe

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: kloef
    In ’t Westvlaams daarnaast kloefe, vr. Van onbekenden oorsprong.
    1. Eigenlijk Houten schoen, klomp, holsblok. Inzonderheid in Vlaand. en Antw. in gebruik, in ’t laatste met minachtende of spottende bijgedachte voor een ruwen, lompen klomp.

    zie ook kloefekapper; verzamellemma kledij

    Wooden Shoes-willow-plain wood

    Doe uw kloefen aan voor je in de stal gaat.

    Toen ik klein was aan mijn voeten
    Droeg ik altijd zware kloefen
    En ik trok er mee gezwind
    Naar de school rap als de wind
    Kwam de meester mij te straffen
    Ja dan moest ik zonder blaffen
    Om mijn straffen uit te boeten
    Gaan in de hoek staan op mijn kloefen
    (Bron: https://muzikum.eu/nl/vlaamse-volksliederen/op-mijn-kloefen-songtekst)

    Provincie Oost-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Apr 2023 06:34
    3 reactie(s)

    #13000

    tote
    (zn. v. -n)

    mond (vulgair)

    smoele, mule:
    in de mêeste streken angevoeld lik vulgaire toale
    Uutdrukkiengn: e lelike tote ein: een lelike smoel ein; up joen tote krign: sloagn krigen.
    regio: Blanknberge, Kortryk, Roeseloare, Wervik, Yper (Wikipedia)

    O.-VL: muile (west), muil (oost)
    Prov. Antw.: bakkes

    Mond

    Leo zou beter zijn tote houden (zwiegen) want ’t is allemaal flauwekul wat hij vertelt.

    Moe’j een up joen tote heen misschien?

    > andere betekenis van tote

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 21 Apr 2023 21:05
    0 reactie(s)

    #13001

    tote
    (zn. v. -n)

    mond (vulgair)

    smoele, mule:
    in de mêeste streken angevoeld lik vulgaire toale
    Uutdrukkiengn: e lelike tote ein: een lelike smoel ein; up joen tote krign: sloagn krigen.
    regio: Blanknberge, Kortryk, Roeseloare, Wervik, Yper (Wikipedia)

    O.-VL: muile (west), muil (oost)
    Prov. Antw.: bakkes

    Klik op de afbeelding
    Mond

    Leo zou beter zijn tote houden (zwiegen) want ’t is allemaal flauwekul wat hij vertelt.

    Moe’j een up joen tote heen misschien?

    > andere betekenis van tote

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 21 Apr 2023 20:16
    0 reactie(s)

    #13002

    nijg
    (bn. bw.)

    1) indrukwekkend, cool, ge­wel­dig, prach­tig, gaaf, fel, driftig, heftig
    2) hard, zeer, erg
    3) straf, pikant, hevig

    regio Antwerpen, Vlaams-Brabant, Waas en Dender

    Van Dale 2005: nijg
    (1926-1950) samengetrokken uit nijdig
    I. bijv. naamw.; -er; -st
    Belgisch-Nederlands, jeugdtaal: geweldig, prachtig, gaaf
    een nijge site
    II. bijw. van graad: gewestelijk
    1. hard: nijg werken
    2. zeer: nijg slim

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands. Nijg’ is te nieuw en te hip om al in de krant te staan, maar in Vlaamse jeugdtaal is het woord populair. Afhankelijk van de context kan het onder meer betekenen: moedig, geweldig, heel, erg, hip, cool, straf, sterk. Het kan nog versterkt worden met kei-. Dan wordt het ‘keinijg’.

    1) Die film is keinijg.
    “Et zal te nacht nijg vriezen.” (Corn.-Vervl. 1899)

    2) Het heeft deze nacht neig geregend.
    “Loopt zoo nijg nie.” (Corn.-Vervl. 1899)

    3) Die ribbekessaus van bij de chinees was wel vree nijg. Ik moet nog altijd flammazine aan mijn tong smeren.

    Regio Antwerpen
    Bewerking door nthn op 21 Apr 2023 19:16
    12 reactie(s)

    #13003

    kloddernat
    (bn.)

    vnw: kletsnat, kleddernat

    Droge sokken worden onmiddellijk kloddernat en iedereen zoekt iets om datgene, dat toch nog droog is, op te bergen. (boomscherpenheuvel.be)

    Je wordt willens nillens kloddernat eens je daar tussen die machtige watermuren rondvaart. (antkade.be)

    Als afsluiter zijn we kloddernat uit de Indiana River gekomen… en dat terwijl ik daar nog nooit eerder echt gesplasht ben. (pretparken.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 21 Apr 2023 19:14
    0 reactie(s)

    #13004

    kloddernat
    (bn.)

    vnw: kletsnat

    Droge sokken worden onmiddellijk kloddernat en iedereen zoekt iets om datgene, dat toch nog droog is, op te bergen. (boomscherpenheuvel.be)

    Je wordt willens nillens kloddernat eens je daar tussen die machtige watermuren rondvaart. (antkade.be)

    Als afsluiter zijn we kloddernat uit de Indiana River gekomen… en dat terwijl ik daar nog nooit eerder echt gesplasht ben. (pretparken.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Apr 2023 15:53
    0 reactie(s)

    #13005

    doorweekt
    (bn.)

    zeiknat, kloddernat, mestnat

    eigenlijk: deurweekt (de ee is scherplang en ondergaat normaliter klinkerverkorting)

    uitspraak bv.:
    Kempen, Leuven: deurwekt
    Antw.: deurwiekt

    Ik ben kloddernat (zeiknat) geworden, ik was helemaal deurwekt.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Apr 2023 15:50
    1 reactie(s)

    #13006

    klinimobiel

    ziekenwagen

    vnw: ambulance uitgerust met apparatuur om te reanimeren

    Klinimobiel is niet zo’n gangbare taal, men spreekt meer over een ambulance, den honderd, ziekenwagen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Apr 2023 15:49
    0 reactie(s)

    #13007

    klikken en klakken, met uw ~ buitenvliegen
    (uitdr.)

    met uw hele hebben en houden buitenvliegen

    vnw: iemand met (zijn) klikken en klakken buitengooien: iemand met zijn hele hebben en houden eruit zetten

    < Fr. prendre ses cliques et ses claques.

    vgl. ook klikken en klakken

    Toen Fonske ontdekte dat zijn vrouw een affaire had met een andere man, heeft hij haar met haar klikken en klakken buitengesmeten.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Apr 2023 15:48
    8 reactie(s)

    #13008

    klikken en klakken, met uw ~ buitenvliegen
    (uitdr.)

    met uw hele hebben en houden

    vnw: iemand met (zijn) klikken en klakken buitengooien: iemand met zijn hele hebben en houden eruit zetten

    < Fr. prendre ses cliques et ses claques.

    vgl. ook klikken en klakken

    Toen Fonske ontdekte dat zijn vrouw een affaire had met een andere man, heeft hij haar met haar klikken en klakken buitengesmeten.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Apr 2023 15:48
    8 reactie(s)

    #13009

    klikken en klakken
    (uitdr.)

    hebben en houden, bazaar

    vnw: met (zijn) klikken en klakken: met alles wat hij heeft

    < Frans: prendre ses cliques et ses claques
    zie ook met uw kloten

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: zie klak: naam voor een ratel, reeds door Kiliaan (1599) als verouderd aangewezen; doch vergelijk de bet.: lazarusklep
    Klacke. vetus. Crepitaculum. Ang. klacke. Kiliaan (1599)

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    zie ook klikken en klakken, met uw ~ buitenvliegen

    Die grote wou over de muur klefferen maar hij viel er bijna met zijn klikken en klakken af.

    Na zijn escapades is hij met zijn klikken en klakken buitengevlogen.

    “With your kliks and your klaks” ofte met uw klikken en klakken (tegen de sterren op)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Apr 2023 15:47
    1 reactie(s)

    #13010

    klever
    (zn. m. ; ~s)

    sticker, zelfklever, plakker

    vnw

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België

    vgl. kleven

    Voor het einde van het jaar zullen de klevers op de bussen en haltes en de afbeeldingen op het internet verdwijnen. (nieuwsblad.be)

    Klevers op de zijkant van de wagen worden niet meer toegelaten. (vacb.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Apr 2023 15:46
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.