Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
zweetvoeten
zie stinkpatee, tenenkaas
Zoudt ge geen voetbaddeke nemen voor uw zweetpateekes?
jeuk
< Middelnederlands joocsel
Van Dale 1995 (gewestelijk)
uitspraakvarianten:
Antwerpen: joeksel
Antw. Kempen?: juksel
Brugs Ommeland en Leiestreek: jukte
Hageland: huksel, juëk
Oost-Vl.: iksel
vgl. jeukte
Jeuksel dat ik heb. En krabben helpt niet, dat is het ergste.
Die zalf helpt heel goed tegen jeuksel.
Ik kreeg jeuksel in mijn vingers om al die uitspraakvarianten onder een noemer te brengen.
het zij zo, genoeg hierover
maar soit= maar goed
vnw: in België met duidelijk hoorbare t /swat/: het zei zo!, toegegeven!
de t wordt uitgesproken
wordt dikwijls ook geschreven als swat
zie ook passons
Het heeft heel de tijd geregend, maar soit, we hebben er het beste van gemaakt.
De IJzertoren is een vredesmonument in de West-Vlaamse stad Diksmuide. Op de IJzertoren staan de letters avv vvk.
Klik op de afbeelding
Met de chiro gingen wij vroeger elk jaar naar de IJzertoren, omdat hij het symbool is van de Vlaamse Beweging.
komedie, schertsvertoning
ook wel: voor de show
vnw: wat een cinema, wat een kouwe drukte
Wat ne cinema die politiek van tegenwoordig.
Ze is cinema aan het spelen, ze bleit voor niks. Ze is niet ziek, ze wil gewoon niet naar school.
Zij doet dat voor de cinema zodat ze in het middelpunt van de belangstelling staat.
> andere betekenis van cinema
Spijkerstof, de stof die wordt gebruikt voor jeansbroeken.
Hoewel denim AN is, wordt het vooral in Vlaanderen gebezigd (in Nederland: spijkerstof).
zie ook Vlaamse geslachten
Denim wordt gebruikt voor jeans.
eekhoorn, klein knaagdier
Binnenkort ook op de nieuw aangelegde en heropende Zuiderdokken? Waar water en groen is, is het interessant toeven voor allerlei fauna en flora. En dan met al die café’s en terrasjes, ja dan weet een knagelijn wat goed is voor hem.
gebroken, in twee, splitsen, doormidden, kapot
vnw: stuk, kapot in samenstellingen met een werkwoord: overbijten, overbreken, oversnijden
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen: in tweeën
ook in samenstellingen zoals: overbijten, overbreken, overknippen, overnijpen, oversnijden, overstampen, oversteken, overtrekken, overbijten, overknagen, overwringen, overzagen …
vergelijk over in de betekenis van gebroken
Ik zal de koord gestrekt houden zodat gij ze ongeveer in ’t midden kunt oversnijden.
Hij heeft die draad overgetrokken natuurlijk. Ik had hem pertang nog zo gezegd van niet te hard te trekken.
Voetballen? Nee, merci. Ik heb geen goesting om mijn schenen te laten overstampen.
Die lisbloemen kunt ge vermeerderen door de kluit over te steken en die dan individueel op een ander plek te planten.
De rekker van mijne velo is over. Tja, dat kan verduren na nen tijd.
In tijdsaanduiding: verwijzing naar 8 uur.
Gecombineerd met vwn + de, zoals voor, na, tegen, rond, achter,… ook in andere:
den eenen, den tweeën, den drieën, de vieren, de vijven, de zessen, de zevenen, de negenden, de tienden, den elven, den twaalven
zie ook achter, tien ~ drie, enen, tweeën, drieën, vieren, vijven, zessen, zevenen, negenen, tienen, elven, twaalven
Het is drie voor den achten.
Het is twintig na den achten.
Laat ons afspreken tegen den achten aan den inkom.
Hij kwam rond den achten aan.
het (warme) eetmaal, het eten
uitspraakt: frikoo
< Frans: “faire le fricot”
Terug van vakantie? Hoe was de fricot daar?
Ik ga aan de fricot beginnen (ik ga het eetmaal bereiden, ik ga aan het eten beginnen)
het bakken
meestal in samenstellingen: zie wafelenbak, pannenkoekenbak, koekenbak
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Het bakken; in Noord-Nederland niet in gebruik.
Den bak leeren. Hij kent wel den bak, De Bo (1873)
- het baksel: in toepassing op door bakken bereide spijzen.
Koekebak, taartebak, wafelbak (De Bo (1873))
Den bak had succes dees jaar. Volgend jaar terug wafelen en pannenkoeken?
Is den bak gelukt?
> andere betekenis van bak
zoen
zie synoniemen in andere regio’s bij bees
Jolientje gaf haar bomma een zacht toeteke op haar kaak.
> andere betekenissen van toet
harige, wratachtige pigmentboebel in het gezicht: op de neus, kaken, kin,…
vgl. pikkel
Ontstaan?
Een heks wordt meestal afgebeeld als een oudere vrouw(> 50 jaar) die een kluizenaarsleven leidt in en met de natuur en die door haar, lelijk geworden uiterlijk en haar onverdraagzaamheid tov schoonheid en de deugenietenstreken van kinderen, de stempel ‘boosaardig’ meekrijgt.
Wat?
1)Ouderdomswratten:
worden meestal pas gezien vanaf een leeftijd boven de vijftig jaar. Het zijn ronde of ovale, geelbruine tot bruinzwarte, ruwe, halfbolvormige, wratachtige plekken op de huid.
Omdat een ‘heks’ ook wordt gezien als een ‘kruidenvrouw’ die in en met de natuur leeft, maakt zij meer kans om die huidafwijking te krijgen door de grote zonblootstelling. Mensen dit lang aan de zon blootgesteld worden, lijken de neiging te hebben om meer ouderdomswratten te ontwikkelen.
2) De hormonenspiegel bij een rijpere vrouw geraakt wankel. minder vrouwelijke hormonen en meer mannelijke hormonen. Mannelijke hormonen bij een vrouw produceren ongewenste haargroei zoals in het gezicht, armen, borsten,…
Als ik ooit zo ne heksenpikkel op mijne gaffel krijg, dan laat ik dien toch weglaseren.
met glans, uitmuntend, met verve
ook: con brio
Van Dale 1995: levendig, vol vuur,, vol gloed (i.v.m. muziek), vb. met veel brio iets zeggen
In VL wordt de uitdrukking meer algemeen gebruikt als men bv. zich met glans van een taak kwijt, op een heel goede manier iets volbrengt, …
Marc Didden: “Het tragische nieuws sloeg zo hard in dat het hele gezelschap prompt vergat zijn versgesmeerde boerenboterhammen met plattekaas verder op te eten, een taak waar ik mij met de opofferingszin die mij ook toen al kenmerkte, dan maar con brio van gekweten heb.”
Alhoewel hij maar reserve was en pas de laatste tien minuten moest invallen, heeft hij dat met brio gedaan.
Een getuigschrift van arbeidsongeschiktheid.
Het attest dat de dokter moet invullen. Het moet op tijd opgestuurd worden naar de adviserend geneesheer van de ziekenkas.
Als interimer laat ge de vertrouwelijke direct door de dokter invullen en binnen de 48 uren naar de ziekenkas opsturen.
rand (van de weg), berm, stoeprand
Typisch Vlaams: stoeprand: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
(Fr. bord de la route)
Hij liet zijn kapotte velo langs de boord van de weg achter en sukkelde te voet verder.
ander woord voor egel
(ook euperus, eperus)
In de mei-maand vind je veel euperussen platgereden op de straat.
piemel;
ww. flieteren = plassen
zie ook wieter, pierlewiet
Manneke Pis heeft het bekendste flieterke van België.
De Noord-Nederlandse uitspraak van Engelse leenwoorden met een korte a, is een van de meest hardnekkige vormen van taalonderdanigheid van Vlaamse zogenaamde standaardtaalsprekers. Voor de overgrote meerderheid van de Vlamingen klinkt dit heel taalvreemd en toch houden bv. veel Vlaamse nieuwslezers zich koppig aan deze uitspraak.
Een van de argumenten is dat deze uitspraak standaardtaal is. Nochtans geeft Van Dale aan de Vlamingen zonder problemen permissie om de standaard Belgisch-Nederlandse uitspraak te hanteren:
ca·ra·van: k?r?v?n/, in België ook: /k?r?v?n/ (opm: zeker ook /k?r?v?n/ in VL)
flat: /fl?t/, in België ook: /fl?t/
enz.
Een ander argument is dat door de N-NL uitspraak de Engelse origine van het woord meer gerespecteerd wordt. Dat valt te betwijfelen, Engels:
flat: /fl?t/
caravan: /k?r??-v?n/
tram: /tr?m/
Het grappige is dat sommige journalisten het zelf niet kunnen aanhouden:
Overlaatst hoorde ik er een over ‘de /k?r?v?n/ op de /k?mp??/’ waarbij hij de N-NL en de VL uitspraak mixte.
En daarstraks hoorde ik op het nieuws over de ‘teksshift’, terwijl taks ontleend is aan het Fr. taxe en volgens VD gewoon als ‘taks’ uitgesproken moet worden.
Zo’n toestanden leiden tot taalschizofrenie.
Hieronder een oplijsting van de klassiekers. Diegene die er de langste zin mee kan vormen wint een prijs :)
Ook talloze andere woorden die zowel in Nederland als in België (al dan niet in dezelfde betekenis) worden gebruikt, worden anders uitgesproken, zie daarvoor het lemma Vlaamse uitspraak.
(alfabetisch)
app (NL: ep) < applicatie
backhand (NL: beckhend)
bad bank (NL: bed benk) En een gewone bank dan?
badge (NL: betsj)
badminton (NL: betminten)
big bang (NL: big beng)
black (NL: blek)
camping (NL: cemping)
camper (NL: cemper; VL: mobilhome)
caravan (NL: kerreven)
cash (NL: cesh)
clan (NL: clen)
comeback (NL: comebeck)
crack (NL: creck) (Hoe spreekt een vrt journalist over het vrt-programma de Canvascrack?)
crash (NL: kresh)
dancing (NL: dencing)
Danny (NL: Denny)
dashboard (NL: deshbord)
fan (NL: fen)
flat (NL: flet)
flatscreen (NL: fletscreen)
gangster (NL: gengster)
glamour (NL: glemmer)
grand slam (NL: grend slem)
hacken (NL: hecken)
impact (NL: impekt)
jackpot (NL: jeckpot)
Jack Nicholson (?)
jack russell (NL: jeck russell)
jam (NL: jem)
jazz (NL: jezz)
jerrycan (NL: dzjerriekèn)
handicap (NL: hendiekep)
Mac Donalds (NL: Mec Donalds)
magazine (NL: meggezien)
match (NL: metch)
muziekband (NL: muziekbend)
partner (NL: poartner)
planning (NL: plenning) (maar wel plan!)
plannen (NL: plennen)
plastic (NL: plestic) — eigenlijk plastiek
sandwich (NL: sendwitsj, doffe i) – Vlaamse uitspraak: santwisj, scherpe i
scanner (NL: skenner)
scrabble (NL: skrebbel)
stand (NL: stend) – zie ook standen
tank (NL: tenk) alle betekenissen
tanken (NL: tenken)
tennisracket (NL: tennisrecket)
tram (NL: trem)
wax (hier geeft VD voor iedereen de VL uitspraak van het Eng. woord: /w?ks/ ?!)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
