Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
stukje, brokje
vnw: kruimel, brokje, stukje
Woordenboek der Nederlandsche Taal: morzel: znw., thans in Zuid-Nederland nog in gebruik, en aldaar m.; Kiliaan (1588) heeft ”morsele, mica, frustulum”.
- In den zin van kruimel opgegeven bij Cornelissen-Vervliet, ook oneigenlijk. De Germaansche stam murs- naast mursk-: vergelijk mors komt ook voor in hoogduits mörser, in middelhoogduits zermürsen enz.
“Geeft de mörzels aan de kiekens”, Cornelissen-Vervliet (1899)
Van Dale 2016 online: BE deel, kruimel, brok
zeer veel uitspraakvarianten
zie ook muizel; morzel, geen ~ willen afstaan
Zelfs een morzel grond wordt niet zomaar weggegeven.
“Nooit zal men ons een morzel gronds ontwringen,
Zoolang één Belg, ’t zij Waal of Vlaming leeft.(bis)”
(tekst van de Brabançonne)
demorgen.be: Volgens Van Ranst wordt het steeds duidelijker dat “sommige grootbanken zich gedragen als criminele organisaties en sommige allerrijksten geen morzel solidariteit tonen”.
slaapplaats van de kiekens, kippenren
samenstelling van kieken en kot
variant: kiekeskot
Brussel: kiekerekot
spelling- en uitspraakvariant: kiekenskot
> verzamellemma koterij
De omheining van het kiekenkot is deels stuk, de kippen ontsnappen en lopen liever op de gazon.
> andere betekenis van kiekenkot
deel van het zitvlak
ook gatsekaak
Na da goe pak rammel zage z’n gatsekake knalrood.
Van het lang zitten, beginnen mijn gatskaken gaan te slapen.
af malkander, in twee of meerdere delen, als tegengestelde van ‘aaneen’
Woordenboek der Nederlandsche Taal afeen: uit af en een.
gewestelijk in Z.-Nederl. voor: vaneen, van elkander. Ook in samenstellingen: afeenbersten, afeengeraken, afeenkrijgen, afeenscheuren, afeentrekken, enz. (Cornelissen-Vervliet (1899)).
‘Afeenschrijven’, schrijft ge dat aaneen of afeen?
Hoe hard dat ik er ook aan trek en sleur, ik krijg dat niet afeen. Hebt ge een beitel in huis?
Astrid en den John, ze zijn afeen. ’t Stond in de Story, dus het is waar.
1) pop
2) koosnaam voor klein meisje
3) ietwat spottend benaming voor een jong meisje dat er opgedirkt bijloopt
vaak in verkleinvorm: poppemieke (regio NW-West-Vlaanderen: poppemietje)
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
uitspraakvariant dikwijls: poepemieke
Mijn zus had veel poppemiekes. Zij speelde moederke en ik vaderke.
Zie eens hoe schattig ons poppemieke is.
iemand die vinken houdt en deelneemt aan vinkenwedstrijden
zie ook vinkenzetting, vinkenzetter
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Klik op de afbeelding
Vinkenier met zijn kerfstok tijdens een vinkenzetting
Iedere zondag nam de vinkenier deel aan een vinkenwedstrijd al had hij geen goede zangers.
Een persoon met een academische titel die geen hoogleraar of docent is.
In België. (zie taaladvies.net)
Zij heeft haar studies beeindigd en is nu doctor in de biologie.
de telefoon opnemen, oppakken
antoniem dichtleggen, toeleggen
De telefoon belt, pakt eens af want ik ben bezig.
Ik denk dat ze niet thuis zijn. Ik heb gebeld maar ze pakken niet af.
(seuzzepikker)
bijnaam van de Turnhoutenaar
uitdrukking: De beste Turnhoutenaar heeft ooit al wel eens sazie gepikt.
Etymologie:
Versie 1: Het heeft met een anekdote te maken ivm het leger.
De Turnhoutse soldaten hadden geen dekens op hun britsen en daarom vonden ze maar niet beter om de ‘sazies’ (sasie) van de Herentalse soldaten te pikken.
Versie 2: Een Turnhoutse legende uit 1789.
Tijdens de winter was de Sint-Pieterskerk door de Franse bezettingstroepen omgedoopt tot paardenstal. De paarden werden warm gehouden met serges, paardendekens dus. Maar ook de bevolking had kou en ging deze serges, of seuzies in het Turnhouts, stelen. Niet alleen de arme inwoners, maar ook de betere burgerij maakte zich schuldig aan deze diefstallen. Het leverde de inwoners van Turnhout de bijnaam van Seuziepikkers op. (nieuwsblad.be)
Die van Turnhout zijn saziepikkers.
Uitdrukking om kleding- of schoenmaat te beschrijven.
Hoeveel hebt u van voet?
(Wat is uw schoenmaat?)
Ik hem ne 40 van heup.
(Ik draag broeken van maat (taille) 40.)
bibberen
ook in West-Vl.
Kempen: didderen
Ik denk dat ik ziek ben, ik zit te dudderen bij de chauffage!
“Gy hebt daer zo een dun roksken aen … en duddert gy niet van de koude, myn kind”. C. Duvillers bij De Bo (1851).
hen, kip
zie ook kieken
vgl hin, staan te zien gelijk een ~ op ne pier
< bijvorm van hen < Middelnederlands henne, hinne
ook in Limburg
Volgend jaar ga ik nieuwe hinnen kopen.
houdt het midden tussen treiterend ruzie maken en van mening verschillen, kibbelen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Een in dialecten voorkomend woord, dat daarnaast de vormen steggelen en stachelen, staggelen vertoont (zie b.v. Schuermans (1865-1870)). Volgens De Jager is het een frequentatieve vorm bij Steken, waarbij de ch op Hoogduitse invloed wijst (hd. stechen: als term in ’t kaartspel); voor de vormen met a wil Schuermans denken aan hd. stacheln: steken.
Treiter elkaar niet zo, hou op met dat stechelen!
voorraadkamer, bergplaats
zie ook spin
Zet den borstel eens weg in ’t spinneke.
> andere betekenis van spinneke
Belgisch Kampioenschap, Belgische Kampioenschappen
NL: NK = Nederlandse Kampioenschappen, Nederlands Kampioenschap, Nationale Kampioenschappen
Van de middag is het het BK cyclocross in de zandbak van Mol. Maar ’t is niet om met de ponderkes te spelen, er zal gekoerst moeten worden…
een prikkelend gevoel veroorzaken, steken, stekken
uitspraak: zie Vlaamse uitspraak
Hebt ge geen ontsmetter die niet pikt?
Voor mij geen zuurtjes of jap die pikken.
“Ik heb echter best veel last van die lenzen: mijn ogen pikken, moet vreselijk veel knipperen in rokerige ruimtes en … "(bokt.nl 12 jan. 2005)
< andere definitie van pikken
huilen, wenen, tranen storten
Dat kind was aan ’t beudelen, omdat zijn lekstok gevallen was.
afzetten, aanslagen, beslagen
Bv. de tong die bedekt (aangeladen) is met een soort neerslag of bezinksel of een moor die bedekt (aangeladen) is met kalk.
West-Vlaanderen: aangelad
provincie Antwerpen: aanlaaien, aangelaaien
< andere definitie van aanladen
Een aangeladen tong kan komen door het gebruik van mondwater.
zijn gang gaan
Hij alleen op café, zijn vrouw thuis met de kinderen. Dan kan em zijn begankenis weer gaan.
roef-roef
Komt uit het Frans : informeel bijwoord dare-dare
werd vroeger veel gebruikt door Franstalige Vlamingen die een mengelmoesje van Frans en Nederlands spraken
Ik moest dare-dare dat werkje afhebben.
> andere betekenis van daardaar
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
