Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Top woorden

    Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.

    #23921

    chrono
    (zn. m.; ~'s)

    1) chronometer
    2) een gechronometreerde tijd (zie chronometreren; chronotijd)

    vnw

    VD2016 online: BE

    vgl. chrono afdrukken

    ook krono, zie voorbeelden

    2) nieuwsblad.be: Dauwens werd vijfde in haar reeks met een chrono van 55"82, haar beste jaarprestatie.

    Op de meeting van Zürich vestigt de Ethiopiër Haile Gebreselassie een nieuw wereldrekord op de 5.000 meter met een krono van 12.44.39. (knack.be)

    1) quizarchief.be: U geeft enkel het antwoordblad af met de lettercombinaties van de foto’s. Voordat we onze chrono indrukken krijgt u van ons nog een voorbeeld.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jun 2023 09:37)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Mar 2022

    👍
    231

    #23922

    bovenbouw
    (zn. m.)

    1) Met bovenbouw bedoelt men in Vlaanderen de secundaire school na de middenschool. Het betreft dus het 3e, 4e, 5e, 6e en eventueel 7e leerjaar van het secundair onderwijs. (wikipedia)
    2) de laatste jaren van de basisschool

    in NL deelt men dat anders in

    2) klasse.be: Na een vragenlijst voor de onderwijsinspectie die peilt naar het welbevinden van leerlingen in de bovenbouw van de basisschool, ontwikkelden Ludo De Lee en Ilse De Volder nu ook een versie voor scholen.

    1) .erasmusatheneum.be: Meedoen aan olympiades zal gebeurt voornamelijk door leerlingen uit de bovenbouw.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 11:37)

    👍
    231

    #23923

    roetsjen
    (ww., roetsjte, geroetsjt)

    1) glijden, slibberen
    2) voortsukkelen, voortstrompelen, van gewonden en vermoeiden

    vgl roetsjbaan

    MNW: oorsprong: Mhd. rütschen: schudden, glijdend voortschuiven (enkel Vlaamse vb-zinnen)
    > (Bruun) sat over sine hamen ende began … rutsen over sinen staert, Rein. I , 971, Vlaanderen, 1401-1410.
    > Met dat si dus worden versaecht ende doot geslegen ende verjaecht oft ongeweldech van sinen leden; sulke quamen daer gereden die hadden verloren hare perde ende moesten rutsen harre verde: sine wisten wat riden, si moesten gaen, Mor. 2589, Vlaanderen, 1301-1400.

    Roetsjen met de slee, waar zijn de winters van weleer, hoe plezant het was als kind…

    Mijn vader had 3 maanden geleden zijn knie gebroken en nu roetsjt hij met zijn rolator van de zetel naar de stoel en naar zijn bed.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (06 Aug 2021 08:23)

    👍
    231

    #23924

    talloren, platte ~
    (uitdr.)

    zie platte talloren

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door fansy (07 Aug 2021 17:24)

    👍
    231

    #23925

    lijkbidder
    (de ~, (m.), ~s)

    zwarte aaskever
    NL: slakkenaaskever

    Unknown.beetle.060913.top

    WNT: lijkbidder: gewestelijke benaming voor een zwarten aaskever, Silpha atrata (corn.-vervl.)

    Het is lang geleden dat ik nog een lijkbidder gezien heb. Vroeger in den hof bij mijn ouders, kwamen we er geregeld wel eens ene tegen.

    De lijkbidder voedt zich met alle soorten afval gelijk als kadavers, uitwerpselen… en kan in de zomer plaatselijk zeer talrijk zijn.

    > andere betekenis van lijkbidder

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (15 Jun 2025 12:34)

    👍
    231

    #23926

    boechelarij
    (de ~, (v.), ~en)

    knoeiwerk

    zie ook boechelen, boechel~

    regio Boom

    De loodgieter heeft mijn douche komen maken. De boechelaar komt er niet meer in. Hij heeft teveel boechelarij achter gelaten.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door fansy (11 Aug 2021 00:58)

    👍
    231

    #23927

    een snor op zijn piano hebben
    (uitdr.)

    haar op zijn tanden hebben, assertief zijn

    regio Lier

    Soemtwijle mutt’eum e sneus oep zanne piânau èmme.
    (Soms moet hij een snor op zijn piano hebben.)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (23 Jul 2021 11:18)

    👍
    231

    #23928

    spuug en paktouw, met ~ aan elkaar hangen
    (uitdrukking)

    iets wat slecht in elkaar zit, zo uit elkaar kan vallen
    meestal overdrachtelijk gebruikt

    variant: met spuug en plaktouw

    NL: (nog maar) met touwtjes en ijzerdaad in elkaar – vaak ook niet overdrachtelijk gebruikt

    De mail maakt pijnlijk duidelijk dat de Vlaamse regering met spuug en paktouw aan elkaar hangt. (deredactie.be)

    “Die computers werden vorig jaar al met spuug en paktouw weer in elkaar gezet.” (zdnet.be)

    … en de afrekeningen in de krabbenmand van de Kortrijkse N-VA en binnen de stadscoalitie, die aan mekaar hangt met spuug en paktouw. (jarretelvankortrijk.blogspot.be)

    Maar de coalitie van rechtse en religieuze partijen hangt met spuug en paktouw aan elkaar. De strijd om de ministersposten is bikkelhard. (tijd.be)

    “We maken ze kapot in de oppositie. Dat zal niet moeilijk zijn, want ze hangen met spuug en plaktouw aan elkaar’, aldus De Wever. (demorgen.be)

    “De Vlaamse regering die zogezegd met spuug en plaktouw vasthangt, heeft toch maar dit akkoord bereikt”, zei N-VA-minister Geert Bourgeois. (gva.be – 2013)

    ‘Spuug-en-plaktouw’-nota … De nota, waarin werd gesproken over tanks die met spuug- en plaktouw aan elkaar worden gehouden, bleek vals. (tijd.be – 2018)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door de Bon (12 Aug 2024 17:36)

    👍
    231

    #23929

    vlagger
    (de ~, (m.), ~s)

    iemand die een vlag uitsteekt of meedraagt bij een of andere gelegenheid

    niet in VD, wel “vlaggen”: “de vlag­(gen) uit­ste­ken (tot vie­ring van een feest enz.)”

    zie Vlaamse vlagger

    Op de Vlaamse feestdag telden we in Aartselaar liefst 81 Vlaamse Leeuwen die buiten hingen. We bedanken alle vlaggers om op deze manier de Vlaamse feestdag kleurrijk in de verf te zetten! Elke vlagger ontving van ons een kaartje om een degustatiebiertje te komen drinken op de jaarmarkt in augustus. (aartselaar.n-va.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Marcus (23 Jul 2021 09:19)

    👍
    231

    #23930

    afwasmachien
    (z.nw. o. -en )

    NL: vaatwasser, afwasmachine (de ~)

    zie ook vaatwas; afwas

    Dishwasher open for loading

    Het afwasmachien is vol, ik doe er een zeepke in en zet het aan.
    (NL: De afwasmachine is vol, ik doe er een zeepje in en zet hem aan).

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door nthn (21 Dec 2021 18:34)

    👍
    231

    #23931

    nog niet tot iemands enkel komen of reiken
    (uitdr.)

    vergelijkend tussen personen: In de verste verte niet kunnen evenaren, nog niet in de buurt komen

    VD2016 online: BE

    ook: niet aan zijn enkel komen, niet tot aan zijn enkel komen (of reiken)

    prorepublica.org: Wel weet ik dat er af en toe een collega, die nog niet tot mijn enkel reikte laat staan in mijn schaduw kon staan, laatdunkend over die ‘pacifist’ dacht.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 Aug 2021 13:03)

    👍
    231

    #23932

    duiveltje

    zie duvelke: steekwagentje

    -

    2 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (05 Aug 2021 14:52)

    👍
    231

    #23933

    gesteïg
    (bijv.nw.)

    1. gestaag of gestadig (AN) zonder ophouden, bestendig
    2. gevestigd, gearriveerd, gesetteld

    uitspraak /g?steej?g/

    1. Gesteïg werken brengt meer op dan roefelen.
    2. Wie had ooit gedacht dat hij nog een gesteïge burger zou worden?

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Marcus (24 Jul 2021 05:45)

    👍
    231

    #23934

    examenrechter
    (de ~, ~s, man. zelfst. nw)

    rechter die zetelt in de Raad voor betwistingen inzake studievooruitgangsbeslissingen

    zie ook examenrechtbank

    “Examenrechters kunnen toestroom aan klachten niet meer aan” ( titel deredactie.be 1204016)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Marcus (05 Jul 2021 22:20)

    👍
    231

    #23935

    huishoudbrood
    (zn. o.; ~en)

    een gewoon brood zonder toevoegingen, waarvan destijds de prijs gereglementeerd was

    vnw: brood waarvan het gewicht, de samenstelling en de prijs door de overheid bepaald is

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5

    VD2018 online: BE,handel

    Bakkers mogen sinds gisteren meer geld vragen voor een huishoudbrood. Dat heeft de Vlaamse Bakkersfederatie VeBIC gisteren meegedeeld. (standaard.be)

    Een gewoon brood, zoals in de wet gedefinieerd, is namelijk een huishoudbrood (brood zonder enige toevoegingen). (bakkersvlaanderen.be)

    Het gewone huishoudbrood is immers zeldzaam geworden en nagenoeg alle broden zijn ‘speciale broden’ geworden. (demorgen.be)

    Nieuw is dat we nu ook zelf afgebakken huishoudbrood hebben dat we indien gewenst kunnen snijden. (nieuwsblad.be – 2022)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Nov 2022 08:29)
    Dit woord was woord van de dag op 29 Dec 2022

    👍
    231

    #23936

    flexi-loon
    (zelfst. naamw. o. -en)

    loon van een werknemer die een flexi-job uitoefent

    “Het flexi-loon is de vergoeding voor de flexi-job. Dit is een niet-baremiek loon dat in onderlinge overeenstemming wordt vastgelegd, maar niet onder een wettelijk minimum (9,50 EUR) mag gaan. Het is een nettobedrag waarop geen sociale zekerheidsbijdragen, noch bedrijfsvoorheffing verschuldigd zijn. De werkgever moet er enkel een bijzondere bijdrage van 25% op betalen.” (sodibe.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (20 Jul 2021 16:28)

    👍
    231

    #23937

    bedrijfsvoorheffing
    (zn. v.)

    een voorheffing van taksen en bijdragen die op het brutoloon ingehouden worden

    Van Dale 2016 online: BE
    NL: loonheffing

    wikipedia: De bedrijfsvoorheffing is in België een voorschot op de inkomstenbelastingen, dat geheven wordt op beroepsinkomsten, vroeger bedrijfsinkomsten genoemd.

    acv-online.be: De fiscale wetgeving verplicht het uitzendkantoor om bedrijfsvoorheffing in te houden op het loon.

    kunstenloket.be: Enkel podiumkunstenaars die in Frankrijk wonen en geen vaste inrichting in België hebben, kunnen worden vrijgesteld van die bedrijfsvoorheffing.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (10 Aug 2021 04:12)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Dec 2019

    👍
    231

    #23938

    paard, een gekregen ~ niet in de bek kijken
    (uitdr.)

    over iets dat je krijgt moet je niet te kritisch zijn, er niet te veel van verwachten

    NL: een gegeven paard niet in de bek kijken

    Typisch Vlaams – Permentier & Schutz:
    Zo hebben ze opgemerkt dat (…) Dat de Vlaming een gekregen paard niet in de bek mag kijken, en de Nederlander een gegeven paard.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Aug 2021 19:27)

    👍
    231

    #23939

    voorgevel
    (de ~ (m.) ~s)

    neus

    SN: gevel
    zie ook: geveltaks, veel ~ betalen, fagoempel

    Het is niet omdat ge een grote voorgevel hebt, dat ge ook goed kunt rieken.

    Mijne voorgevel jeukt, groot nieuws op komst.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (28 Jul 2021 19:56)

    👍
    231

    #23940

    België-bashing
    (term)

    het in een kwaad daglicht stellen van de staat België, het afkatten van België
    vaak genoemd in samenhang met: Belgium-bashing, auto-bashing of zelf-bashing

    Donald Trump noemt Brussel een ‘hell hole’, premier Michel wil dan weer dan het België-bashing stopt. (TV Ekergem)

    Reynders ziet Belgium-bashing vooral als auto-bashing (www.vlaanderen.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door LeGrognard (03 Aug 2021 06:17)

    👍
    231

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.