Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
1) bedaren omdat men boos is of slecht gezind.
2) beraden alvorens men tot een unaniem besluit komt.
De uitdrukking zou van oorsprong uit Vlaanderen komen.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Op een blauw steentje pissen.
- Tot iemand die gram is en tot bedaren moet komen, zegt men: pis op eenen blauwen steen, Schuermans (1865-1870).
- Ze mogen eerst wel eens op een blauw steentje pissen, ze moeten zich eerst nog maar eens beraden (gehoord te Leiden). poëem
home.planet.nl: pissen, in de uitdrukking op een blauw steentje pissen, tot iemand die gram is en tot bedaren moet komen, zegt men: pis op eenen blauwen steen, in Vlaanderen (1865-1870). || Ze mogen eerst wel eens op een blauw steentje pissen, ze moeten zich eerst nog maar eens beraden (Beets, 1914).
1) Zijt ge nu nog altijd kwaad en slecht gezind? Seg, pist eens op een blauw steentje.
2) Voor de planning van hun rondrit door het noorden van Kroatië, moeten ze maar eens eerst op een blauw steentje pissen.
iemand die recreatief of in wedstrijden loopt; zie lopen
in Nederland: hardloper
“Supporter voor je favoriete loper op de Antwerp 10 Miles” (gva)
“Afbeeldingen van loopster Elodie” (Google)
Lokketisse betekent volgens mij een bloedzuiger die in het water leeft, bij voorkeur in poelen.
Wij noemden dit ook een "laken’.
De lokketisse ziet er uit als een platte zwarte slak en beweegt zich voort in golfbewegingen.
Ze kan zich vasthechten op de huid en zuigt dan bloed.
MNW: locken: In het Vlaams heeft lokken de beteekenis lurken, zuigen (vgl. locke bij Kiliaan = laeke, lieke, bloedzuiger)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: lokkedijze > lokken: zuigen
In Vlaand. en hier en daar in ’t Z.-W. van N.-Nederl.
- oudtijds: bloedzuiger (”Locke. j. laecke. Sanguisuga”, kiliaan);
- Lokkedijze: zuigdot (de bo (1873))
Westvlaams Dialect: Ook al Lokkedijze gehoord (Waregem). Vroeger blijkbaar was een lokkedizze, een “tuutje” een fopspeen…
Wij gingen zwemmen in de beek en bij het aankleden ontdekte ik dat er zich een lokketisse had vastgezogen op de kuit van mijn vriend.
> andere betekenis van lokketisse
skivakantie
zie ook verlof
hln.be: Leerling op skiverlof mishandeld door vijf klasgenoten
nieuwsblad.be: ‘Negen jongens zijn met skiverlof, zodat we met een reeks invallers spelen en veldspeler Dupont in doel staat’, aldus de trainer.
skivakantie.gtsm.be: Wil jij ook mee…. Samen met de school op skiverlof naar het prachtige Italië. Wij ondernemen deze reis tijdens het krokusverlof en vertrekken op vrijdag 13/02
bedden
vgl. ziektes
Een geïnterviewde op het vrt-nieuws: We helpen de mensen de beddes opmaken…
Die jeugdherberg heeft wel zeker 100 beddes.
een halftime
vrt Taalnet:
- een halftijdse baan (vooral in België)
- een halve baan (vooral in Nederland)
google2015:
“halftijdse baan”: .BE (>1.300); .NL (39)
“halftijds job”: .BE (>2.500); .NL (284)
“halftijdse opdracht”: .BE (>4.400); .NL (44)
“halve baan”: .BE (>700); .NL (>5.000)
opm: halftijdse opdracht wordt meestal m.b.t. onderwijs gebruikt
Van Dale 2015 online vermeldt ‘halftijds’ ongemarkeerd, maar met de beperkte betekenis: ‘voor de helft van de werktijd’
In Vlaanderen ook bv. ‘Halftijdse Treinkaart’
belgianrail.be: Leg je 2 of 3 keer per week dezelfde heen- en terugreis af met de trein? Dan is de Halftijdse Treinkaart de voordeligste oplossing
vacature.com: Om na te gaan of, en in welke mate de combinatie van twee halftijdse jobs fiscale gevolgen voor jou zou kunnen hebben, brengen we eerst een paar basisprincipes in herinnering.
standaard.be: Vakbonden willen gulle maatregel halftijdse baan voor ‘oudere’ postbodes verlengen
(Kath.) lett.: de communie gaan halen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederland en de aangrenzende gewesten zegt men Te communie gaan voor: tot de H. tafel gaan.
kerknet.be: Alle ouders die hun kind (vanaf het 2de leerjaar) wensen voor te bereiden en te begeleiden naar zijn eerste keer mee te communie gaan.
standaard.be: De Argentijnse Jacquelina Sabetta – gescheiden en hertrouwd – vond het jammer dat ze niet meer te communie mocht gaan en een hostie ontvangen
iets trachten te bekomen, bereiken
DS2015 geen standaardtaal
Van Dale 2015 online: BE
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Werk van iets maken, iets behartigen, trachten te bevorderen, te verkrijgen; thans nog wel in Zuid-Nederland.
vgl. betrachting
gulleboom.be: We betrachten een leefgemeenschap uit te bouwen waar de kinderen zich veilig voelen en waar ze graag naar toe komen.
humaniora.sjc-gent.be: We betrachten onderwijs en opvoeding vanuit een gelovige visie, een christelijke inspiratie en een kerkelijke traditie.
> andere betekenis van betrachten
verzekering waarbij kosten worden terugbetaald bij annulatie (bv. voor een reis, hotel, vlucht, …)
Van Dale 2015 online: BE
SN-NL: Annuleringsverzekering
google2015: .BE (>29.600) ; .NL (>5.600)
europ-assistance.be: De annulatieverzekering die u een financiële bescherming biedt bij tal van onvoorziene omstandigheden die u beletten op reis te vertrekken.
lening-verzekeringen.be: Wat wordt er mogelijk gedekt door de annulatieverzekering?
Overlijden, ernstige ziekte, ernstig lichamelijk letsel, onverwachte operatie
(Economisch) ontslag, intrekken van verlof door werkgever, nieuwe arbeidsovereenkomst
Tweede zit (herexamens)
Zware materiële schade aan je woning (waarbij de aanwezigheid van de eigenaar is vereist)
Echtelijke of feitelijke scheiding
Vertraging bij het inchecken door ongeluk of pech met de wagen
Verdwijning of kidnapping van een minderjarig kind
Weigering visum
Oproep tot assisenjury
…
kunnen lezen en schrijven
Die vent ging rond met boekskes, maar ik heb hem doorgestuurd. Ik ben niet geleerd.
> andere betekenis van geleerd zijn
Naargelang de context:
- in een Vlaams dialect
- met typisch Vlaamse klanken, woorden en uitdrukkingen
opm:
Van Dale 2015 online kent ‘in plat Vlaams’ met de betekenis ‘onomwonden’ (wat m.i. totaal iets anders is: in de voorbeeldzinnen kan plat Vlaams niet vervangen worden door onomwonden)
Van Dale 2018 online heeft het aangepast:
uitdrukking in (het) plat Vlaams
a in het dialect
b onomwonden
In NL: ‘in plat Vlaams’, zonder lidwoord. Zie voorbeelden.
google2015:
‘in plat Vlaams’ .BE (80) ; .NL (>130)
‘in het plat Vlaams’ .BE (>210) ; .NL (>110)
ook: …om het in het plat Vlaams te zeggen; … gelijk als dat ze in het plat Vlaams zeggen
hgbtf.net: In het plat Vlaams voor de meeste ook wel gekend als de klakson.
theater.ua.ac.be/claus: Toen ben ik in het plat Vlaams begonnen. Ik snorde er doorheen. En toen heb ik het bewerkt in een bastaard-taal die niet bestaat. Toneeltaal is trouwens nooit echt. Misschien dat het in Vlaanderen nog eens in het plat Vlaams zal worden gespeeld.
purplespirit.be:Als ik sommigen in het plat Vlaams-Brussels bezig hoor, denk ik trouwens ook: Waar gaat dit over? En: Zouden ze over mij bezig zijn?
juridischforum.be: Omdat hij hier gene poot heeft uitgestoken om het in het plat vlaams te zeggen en ik hier woon met mijn twee kids ga ik hier dus niet weg.
NL:
trouw.nl :De liederen van Brel worden dan weer in het Nederlands, dan weer in plat Vlaams, dan weer in het Frans gezongen.
ad.nl: Ik ben zelfs ingeloot voor de Elfstedentocht als die doorgaat, klinkt het in plat Vlaams.
hartelijk gelukgewenst/gefeliciteerd
zie proficiat
Typisch Vlaams: (een dikke) proficiat: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal, Gangbaarheid: 6, Vlaamsheid: 5
vgl. nen dikke merci
Nen dikke proficiat bij uw achttiende verjaardag.
niet zijn gewoonte zijn
VD2015 online: BE
Het is niet van zijn gewoonte om niets te laten weten. (De daikonkweker – Christian De Coninck)
hln.be: “Normaal gezien heeft hij zijn medicatie altijd bij zich. Maar het is absoluut niet van zijn gewoonte om zomaar te verdwijnen.”
sport.be: Het is niet van mijn gewoonte om zo furieus te starten, maar ik wilde graag die 15 seconden bij de tussensprint.
winkelwagentje op vier wielen door de winkel of supermarkt beschikbaar gesteld
niet in Van Dale 2016
Van Dale 2018: winkelkar
(vaak verkleinvorm) • winkelkarren
boodschappenwagentje
google2016: .BE (>153.000); .NL (>30.100 veel mbt BE)
Winkelkarren
nieuwsblad.be: Voor een volle winkelkar betaal je in België bijna 10 euro meer dan in Frankrijk en Duitsland.
een.be: Idereen beroemd: In “de winkelkarquiz” beantwoorden deelnemers vragen om met de opgespaarde seconden zoveel mogelijk producten uit de rekken te halen.
mijn man
zie ook die van ons
Nu even iets anders: ‘man’ dat klinkt niet echt, ‘wederhelft’ is het ook niet en ‘dieje van ons’ vind ik maar niks.(juffrouwsanseveria.blogspot.com 110611)
weinig zijn
Ik ben zo tam als iets. Ik weet niet wat ik ga doen, maar ’t zal op klein hoopkes liggen.
ja (1. persoon enkelvoud)
zie ook joak
- Komde merge? (Kom je morgen?)
- Jaak! (Ja)
> andere betekenis van jaak
blaadje om een sigaret te rollen
vloeitje
zie ook blaaike
Brengt eens een pakske bleurekes en toebak mee van de gazettenwinkel.
> andere betekenis van bleureke
zacht (meestal bij kleuren)
< FR faible: zacht, week
Alles was gedecoreerd in febel roos en eierschelpwit.
zie inwonersnamen
in Brussel: Brusseleir – Brusseleirs
-
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
