Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
brievenbus
< brieven + boite
De buren zijn op reis en wij werden gevraagd regelmatig de brievenbwotte te ledigen.
Stillekesaan verouderd? Er was een aantal jaren geleden nochtans een affiche voor verkeersveiligheid die een afgezakte broek toonde met de tekst ‘en uw gordel?’
zie ook verzamellemma kledij
Amai, ik heb goe geten. Mijne gordel spant er van.
Nen echte leren gordel met een schoon geps kost wel iets tegenwoordig.
inhouden, het aftrekken of niet uitbetalen van een bepaald bedrag.
standaardtaal in België
zie taaladvies.net
zie ook : afhouding; niet afhouden
Ik moest aan haar 20€ betalen en zij aan mij 5€. Ik heb die 5€ afgehouden van mijn rekening.
heel erg over hoop, in wanorde
zie ook overende ,top over kloten, wisterwaster
Zijn kleren lagen helemaal wister kapéle.
zonderling persoon met eeen pejoratieve betekenis – pipo
Die ne taarteklaai is daar weer.
Die ne pipo is daar weer
zweepje
zie ook martemenee
< Frans martinet
Veerle Dobbelaere kriegt geerne van den martnée. (in haar rol in de Vlaamse film SM-rechter)
zie duvel-doet-al
-
bedwants, wandluis, weegluis
uitdr.: zo fier als een weekluis (op een kletskop)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: weegluis
— WEEKLUIS — Uit weeg (wand) en luis. Middelnederlands weechluus. De vorm weekluis wordt na de 17de e. alleen nog gewestelijk in Vlaams-België (Oost-Vlaanderen, Antwerpen, De Kempen, Land van Waas) en Zeel aangetroffen.
Der zate weekluizen in de muren.
Komt voor in een liedje dat werd gezongen tussen pot en pint:
“De ruiten bevroren
de pispot in huis
en op de gordijnen
een grote weekluis”
scharenslijper
verzamelnaam voor een man die niet alleen scharen sleep maar ook bijlen, zikkels, messen,…
Tot midden jaren ’70 was dit een rondtrekkend beroep van kotjakkers.
zonder verdere aanduidingen in Van Dale 2018
Als kind heb ik nog geweten dat de scharensliep met zijn houten stootkar, met een ronde slijpsteen op, door ons straat trok om de botte keukenmessen te slijpen.
spoedarts heeft in Nederland een andere betekenis
ANW: spoedarts
(vooral in Nederland)
huisarts die spoedeisende hulp biedt op een huisartsenpost of ook bij de patiënt thuis; huisarts voor spoedgevallen
Van Dale 2018: spoedarts
arts die in spoedeisende gevallen medische hulp verleent = noodarts
zie ook mug, urgentieteam, urgentiezorg, urgentieverpleegkundige, spoedgevallen, dienst spoedgevallen, spoeddienst, spoedverpleegkundige
verzamellemma geneeskunde
Hij kwam binnen op spoed en de spoedarts liet al direct platen pakken (plaat, een ~ pakken).
paardenmolen of: draaimolen, carrousel, mallemolen, …
Kempen: pjeiremeule
Antwerpen: peirdemeulen
Kinderen zitten graag op de peerdemolen, dan kunnen ze de flosj trekken en mogen dan nog ene ronde verniet.
Die mens was peerdemeule. (zot, nie goe just)
Met iemand zijn. Een koppel vormen.
In Vlaanderen is ‘een stel’ niet gebruikelijk
Van Dale: twee personen door huwelijk, verloving of liefde verbonden
synoniem: stel, paar
zie ook verzamellemma mensen
Ik ben een koppel met de mooiste jongen die er bestaat.
Een wielertoerist die enthousiast is om de Mont Ventoux verschillende keren te beklimmen met zijne velo.
Mieke en Marc, een sportief koppel op leeftijd, hebben elk 3 keer de Mont Ventoux beklommen met hun koersvelo. Ze mogen hun eigen Ventousiast noemen.
de service, fooi is in de prijs inbegrepen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
< Frans: service compris
van het internet geplukt: Voor de prijs van 50,00 euro per persoon, BTW en dienst inbegrepen. Lunch of diner. Van 15 tot 50 gasten….
oostende.be: Op een bepaald moment werd in de Horeca de dienst inbegrepen. Stilaan groeide het besef dat de fooi een voorrecht was van werknemers uit de dienstenverlenende sectoren en dat die aan de neus voorbijging van andere categorieën van weddetrekkenden.
In New-York eten voor 6 dollar? Is dat dan met of zonder de dienst inbegrepen?
hoofdkaas, vlees van de kop van geslachte dieren.
zie ook: kopvleesvreter
VD online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Kopvlees, samengeperst en opgelegd is aspic, noemt men kop, frut of kipkap.
1 en hetzelfde werkinstrument voor op te nemen en af te trekken
de opnemer = aftrekker
Eerst het water met de aftrekker naar buiten trekken, dan de vod rond de opnemer slagen om de vloer op te nemen.
vooral politiek: mandaat
postjes pakken, verdelen, …
zie ook postjespakker; postjespartij
De kiezing is gedaan, nu kunnen de postjes verdeeld worden. Van burgemeester tot de zitjes in de ocmw-raad en de intercommunales.
vroor, vroren, gevroren, bevroor, bevroren
vrttaal.net: De vormen *bevroos en *bevrozen zijn geen algemeen Nederlands.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Middelnederlands bevriesen. Het verleden deelwoord bevroren of bevrozen wordt vaak bnw.; in de algemeene taal klinkt bevrozen minder alledaagsch dan bevroren, maar in sommige gewesten, ook in België, is juist bevrozen de gewone term.
Klik op de afbeelding
Dichtgevrozen Schelde in Antwerpen door Lucas van Valckenborch (1593)
Het was zo koud dat zelfs de Schelde dichtvroos.
Vandewinter, toen dat het zo koud was, is zelfs het shellkraantje in de bergplaats bevrozen.
Het heeft de stenen uit de straat gevrozen.
contaminatie van ‘zeker van zijn’ en ‘gerust in zijn’?
Enkel in bepaalde situaties:
Zijt/weest daar/er maar gerust van.
Daar kunt/moogt ge gerust van zijn.
Maar bv. niet: Ik ben er niet gerust van. wel: Ik ben er niet gerust in.
Wanneer wel en wanneer niet?
Andere regio’s?
Of de Jean op tijd zal zijn? Daar moogt ge gerust van zijn: de Jean is nooit te laat, zo lang als dat ik hem ken.
Zijt er maar gerust van: het wordt een spannend voetbalseizoen met zoveel titelkandidaten.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
