Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
gelijk, om het even
taaladvies.net: eender wie/wat standaardtaal in België
DS2015 eender wie/wat/welk: standaardtaal
Eender wie er in België aan de macht is, het is Europa dat bepaalt wat er hier gebeurt.
Eender wat dat ik zeg, het is nooit goed voor u.
Voor mij is het eender wanneer dat ge komt.
“De meeste consumenten kopen niet eender wat; ze laten zich eerst goed informeren. (standaardtaal in België)” taaladvies.net
bedwants, wandluis, weegluis
uitdr.: zo fier als een weekluis (op een kletskop)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: weegluis
— WEEKLUIS — Uit weeg (wand) en luis. Middelnederlands weechluus. De vorm weekluis wordt na de 17de e. alleen nog gewestelijk in Vlaams-België (Oost-Vlaanderen, Antwerpen, De Kempen, Land van Waas) en Zeel aangetroffen.
Der zate weekluizen in de muren.
Komt voor in een liedje dat werd gezongen tussen pot en pint:
“De ruiten bevroren
de pispot in huis
en op de gordijnen
een grote weekluis”
(het is) het een óf het ander, kiezen of delen
vnw: het is te nemen of te laten: kiezen of delen, we komen er niet meer op terug, graag of niet
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Fr. à prendre ou à laisser
De Koninklijke familie krijg je in één pakket. ’t Is te nemen of te laten.
Het was dan ook een nogal vertwijfelde Bart De Wever die gisteren op het VRT-debat uitriep: ‘niets in mijn programma is te nemen of te laten’. (vrt.be)
Als je vroeger nog voor een degustatiemenu van vijf of zeven gangen kon kiezen, dan is het nu resoluut: zeven, te nemen of te laten (80 euro). (demorgen.be)
scharenslijper
verzamelnaam voor een man die niet alleen scharen sleep maar ook bijlen, zikkels, messen,…
Tot midden jaren ’70 was dit een rondtrekkend beroep van kotjakkers.
zonder verdere aanduidingen in Van Dale 2018
Als kind heb ik nog geweten dat de scharensliep met zijn houten stootkar, met een ronde slijpsteen op, door ons straat trok om de botte keukenmessen te slijpen.
insnijding, vil, inkeping
Wordt vaak met het werkwoord geven gecombineerd: een slipke in iets geven, een slipke maken. Ook een villeke in iets geven.
Van Dale 1995 (gewestelijk)
Hebt gij dat cuttermes vast? Geeft dan eens een slipke hier in dien doek zodat ik dat stokske erdoor kan steken.
ontwijkend antwoord wanneer gevraagd wordt waar men naartoe gaat
zie ook naar de swis van Vlimmeren,
naar Parijs naar d’hoeren,
het land uit, de dieven tellen,
voyage, op ~ zijn
Als ons moeder zei: ‘ik ben efkes weg’, dan vroegen wij: ‘naar waar?’ en dan antwoordde ze: ‘naar Javita, apen schudden.’
inhouden, het aftrekken of niet uitbetalen van een bepaald bedrag.
standaardtaal in België
zie taaladvies.net
zie ook : afhouding; niet afhouden
Ik moest aan haar 20€ betalen en zij aan mij 5€. Ik heb die 5€ afgehouden van mijn rekening.
paardenmolen of: draaimolen, carrousel, mallemolen, …
Kempen: pjeiremeule
Antwerpen: peirdemeulen
Kinderen zitten graag op de peerdemolen, dan kunnen ze de flosj trekken en mogen dan nog ene ronde verniet.
Die mens was peerdemeule. (zot, nie goe just)
Met iemand zijn. Een koppel vormen.
In Vlaanderen is ‘een stel’ niet gebruikelijk
Van Dale: twee personen door huwelijk, verloving of liefde verbonden
synoniem: stel, paar
zie ook verzamellemma mensen
Ik ben een koppel met de mooiste jongen die er bestaat.
bestuurlijk orgaan op provinciaal niveau
vnw: (bnl.) college van rechtstreeks gekozen leden die de bevolking van een provincie vertegenwoordigen, Provinciale Staten (nl.)
Volgend jaar met de gemeenteraadsverkiezingen mogen,of beter gezegd moeten, we ook een nieuwe provincieraad kiezen. ’t Zal misschien een van de laatste keren zijn want ze zijn van plan dat allemaal af te schaffen.
In het provinciehuis Boeverbos is vanmorgen de nieuwe provincieraad geïnstalleerd. 36 politici legden de eed af als provincieraadslid. (vrt.be)
het huishouden
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Het zijn nog steeds de vrouwen die de was en de plas doen, terwijl mannen genieten van hun vrije tijd. (vandaag.be)
Voor de was en de plas, daar ben ik goed voor. Vanaf nu kunt gij dat zelf doen, ik ben ermee weg!
Een wielertoerist die enthousiast is om de Mont Ventoux verschillende keren te beklimmen met zijne velo.
Mieke en Marc, een sportief koppel op leeftijd, hebben elk 3 keer de Mont Ventoux beklommen met hun koersvelo. Ze mogen hun eigen Ventousiast noemen.
vooral politiek: mandaat
postjes pakken, verdelen, …
zie ook postjespakker; postjespartij
De kiezing is gedaan, nu kunnen de postjes verdeeld worden. Van burgemeester tot de zitjes in de ocmw-raad en de intercommunales.
Een bekeuring oplopen. Een proces krijgen. Opgeschreven worden (opschrijven).
Dikwijls ook “op het boekske vliegen”
zie ook verzamellemma wegcode
Pas maar op, als ge zo zot blijft rijden zult ge binnenkort wel eens op den boek vliegen.
papaver
Regio Tielt en ook in de Kempen
klik op de afbeelding
Papaver
Zelfs op een messing kunnen er mooie kolebranders groeien.
(nieuw verzonnen benaming voor de) hashtag, het hekje dat op Twitter wordt gebruikt om reacties (tweets) te rubriceren.
Tot vandaag 11 uur kun je stemmen op vier kandidaat-vervangers: #tweetiket, #hekmerk, #kletshek en het enigszins ongelukkig klinkende #uitlegkruisje.
1 en hetzelfde werkinstrument voor op te nemen en af te trekken
de opnemer = aftrekker
Eerst het water met de aftrekker naar buiten trekken, dan de vod rond de opnemer slagen om de vloer op te nemen.
Daarmee wordt bedoeld dat we na Kerst en Nieuw weer langere dagen krijgen. We krijgen weer courage en verlangen reeds naar het voorjaar.
Allee, nog een paar weken en we gaan weer de berg op.
contaminatie van ‘zeker van zijn’ en ‘gerust in zijn’?
Enkel in bepaalde situaties:
Zijt/weest daar/er maar gerust van.
Daar kunt/moogt ge gerust van zijn.
Maar bv. niet: Ik ben er niet gerust van. wel: Ik ben er niet gerust in.
Wanneer wel en wanneer niet?
Andere regio’s?
Of de Jean op tijd zal zijn? Daar moogt ge gerust van zijn: de Jean is nooit te laat, zo lang als dat ik hem ken.
Zijt er maar gerust van: het wordt een spannend voetbalseizoen met zoveel titelkandidaten.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
