Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Top woorden

    Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.

    #10921

    eender
    (uitdr.)

    gelijk, om het even

    taaladvies.net: eender wie/wat standaardtaal in België
    DS2015 eender wie/wat/welk: standaardtaal

    Eender wie er in België aan de macht is, het is Europa dat bepaalt wat er hier gebeurt.

    Eender wat dat ik zeg, het is nooit goed voor u.

    Voor mij is het eender wanneer dat ge komt.

    “De meeste consumenten kopen niet eender wat; ze laten zich eerst goed informeren. (standaardtaal in België)” taaladvies.net

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Jul 2021 21:44)

    👍
    322

    #10922

    weekluis
    (de ~ (v.), ~zen)

    bedwants, wandluis, weegluis

    uitdr.: zo fier als een weekluis (op een kletskop)

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: weegluis
    WEEKLUIS — Uit weeg (wand) en luis. Middelnederlands weechluus. De vorm weekluis wordt na de 17de e. alleen nog gewestelijk in Vlaams-België (Oost-Vlaanderen, Antwerpen, De Kempen, Land van Waas) en Zeel aangetroffen.

    Der zate weekluizen in de muren.

    Komt voor in een liedje dat werd gezongen tussen pot en pint:
    “De ruiten bevroren
    de pispot in huis
    en op de gordijnen
    een grote weekluis”

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Diederik en laatst gewijzigd door de Bon (09 Aug 2021 04:02)

    👍
    322

    #10923

    nemen, te ~ of te laten
    (uitdr.)

    (het is) het een óf het ander, kiezen of delen

    vnw: het is te nemen of te laten: kiezen of delen, we komen er niet meer op terug, graag of niet

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    Fr. à prendre ou à laisser

    De Koninklijke familie krijg je in één pakket. ’t Is te nemen of te laten.

    Het was dan ook een nogal vertwijfelde Bart De Wever die gisteren op het VRT-debat uitriep: ‘niets in mijn programma is te nemen of te laten’. (vrt.be)

    Als je vroeger nog voor een degustatiemenu van vijf of zeven gangen kon kiezen, dan is het nu resoluut: zeven, te nemen of te laten (80 euro). (demorgen.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Mar 2024 06:04)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Apr 2024

    👍
    322

    #10924

    scharesliep
    (de ~, (m.), ~en)

    scharenslijper
    verzamelnaam voor een man die niet alleen scharen sleep maar ook bijlen, zikkels, messen,…

    Tot midden jaren ’70 was dit een rondtrekkend beroep van kotjakkers.

    zonder verdere aanduidingen in Van Dale 2018

    Als kind heb ik nog geweten dat de scharensliep met zijn houten stootkar, met een ronde slijpsteen op, door ons straat trok om de botte keukenmessen te slijpen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Marcus (12 Jul 2021 23:11)

    👍
    322

    #10925

    slip
    (zn. v., ~pen)

    insnijding, vil, inkeping

    Wordt vaak met het werkwoord geven gecombineerd: een slipke in iets geven, een slipke maken. Ook een villeke in iets geven.

    Van Dale 1995 (gewestelijk)

    Hebt gij dat cuttermes vast? Geeft dan eens een slipke hier in dien doek zodat ik dat stokske erdoor kan steken.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (04 Aug 2021 07:24)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Dec 2021

    👍
    322

    #10926

    javita, naar ~ apen schudden
    (uitdr.)

    ontwijkend antwoord wanneer gevraagd wordt waar men naartoe gaat

    zie ook naar de swis van Vlimmeren,
    naar Parijs naar d’hoeren,
    het land uit, de dieven tellen,
    voyage, op ~ zijn

    Als ons moeder zei: ‘ik ben efkes weg’, dan vroegen wij: ‘naar waar?’ en dan antwoordde ze: ‘naar Javita, apen schudden.’

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Marcus (04 Aug 2021 02:31)

    👍
    322

    #10927

    afhouden
    (ww., hield af, afgehouden)

    inhouden, het aftrekken of niet uitbetalen van een bepaald bedrag.

    standaardtaal in België
    zie taaladvies.net

    zie ook : afhouding; niet afhouden

    Ik moest aan haar 20€ betalen en zij aan mij 5€. Ik heb die 5€ afgehouden van mijn rekening.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door nthn (04 Aug 2021 10:44)

    👍
    322

    #10928

    peerdemolen
    (de ~, (m.), ~s)

    paardenmolen of: draaimolen, carrousel, mallemolen, …

    Kempen: pjeiremeule
    Antwerpen: peirdemeulen

    Bellewaerde, Carroussel

    Kinderen zitten graag op de peerdemolen, dan kunnen ze de flosj trekken en mogen dan nog ene ronde verniet.

    Die mens was peerdemeule. (zot, nie goe just)

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (17 Sep 2021 14:44)

    👍
    322

    #10929

    koppel, een ~ zijn
    (uitdr.)

    Met iemand zijn. Een koppel vormen.

    In Vlaanderen is ‘een stel’ niet gebruikelijk

    Van Dale: twee personen door huwelijk, verloving of liefde verbonden
    synoniem: stel, paar

    zie ook verzamellemma mensen

    Ik ben een koppel met de mooiste jongen die er bestaat.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Lily en laatst gewijzigd door de Bon (10 Aug 2021 21:55)

    👍
    322

    #10930

    provincieraad
    (zn. m. , ~raden)

    bestuurlijk orgaan op provinciaal niveau

    vnw: (bnl.) college van rechtstreeks gekozen leden die de bevolking van een provincie vertegenwoordigen, Provinciale Staten (nl.)

    Volgend jaar met de gemeenteraadsverkiezingen mogen,of beter gezegd moeten, we ook een nieuwe provincieraad kiezen. ’t Zal misschien een van de laatste keren zijn want ze zijn van plan dat allemaal af te schaffen.

    In het provinciehuis Boeverbos is vanmorgen de nieuwe provincieraad geïnstalleerd. 36 politici legden de eed af als provincieraadslid. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 Jan 2025 08:47)

    👍
    322

    #10931

    was, de ~ en de plas
    (uitdrukking)

    het huishouden

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    Het zijn nog steeds de vrouwen die de was en de plas doen, terwijl mannen genieten van hun vrije tijd. (vandaag.be)

    Voor de was en de plas, daar ben ik goed voor. Vanaf nu kunt gij dat zelf doen, ik ben ermee weg!

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (06 Aug 2021 00:52)

    👍
    322

    #10932

    ventousiast
    (de ~ (m.), -en)

    Een wielertoerist die enthousiast is om de Mont Ventoux verschillende keren te beklimmen met zijne velo.

    Mieke en Marc, een sportief koppel op leeftijd, hebben elk 3 keer de Mont Ventoux beklommen met hun koersvelo. Ze mogen hun eigen Ventousiast noemen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (10 Aug 2021 22:58)

    👍
    322

    #10933

    postjes
    (zn. meestal meervoud)

    vooral politiek: mandaat
    postjes pakken, verdelen, …

    zie ook postjespakker; postjespartij

    De kiezing is gedaan, nu kunnen de postjes verdeeld worden. Van burgemeester tot de zitjes in de ocmw-raad en de intercommunales.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Aug 2021 15:25)

    👍
    322

    #10934

    op den boek vliegen
    (uitdrukking)

    Een bekeuring oplopen. Een proces krijgen. Opgeschreven worden (opschrijven).

    Dikwijls ook “op het boekske vliegen”

    zie ook verzamellemma wegcode

    Pas maar op, als ge zo zot blijft rijden zult ge binnenkort wel eens op den boek vliegen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door nthn (12 Aug 2022 22:57)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Apr 2019

    👍
    322

    #10935

    kolebrander
    (de ~, (v.), ~s)

    papaver

    Regio Tielt en ook in de Kempen

    klik op de afbeelding
    Papaver
    Papaver

    Zelfs op een messing kunnen er mooie kolebranders groeien.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door De Bouck en laatst gewijzigd door de Bon (09 Aug 2021 01:00)

    👍
    322

    #10936

    hekmerk
    (het ~, ~en)

    (nieuw verzonnen benaming voor de) hashtag, het hekje dat op Twitter wordt gebruikt om reacties (tweets) te rubriceren.

    z. uitlegkruisje

    Tot vandaag 11 uur kun je stemmen op vier kandidaat-vervangers: #tweetiket, #hekmerk, #kletshek en het enigszins ongelukkig klinkende #uitlegkruisje.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door petrik (07 Aug 2021 00:47)

    👍
    322

    #10937

    voor wat

    zie voorwat

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (07 Aug 2021 19:32)

    👍
    322

    #10938

    opnemer
    (de ~, (m.), ~s)

    1 en hetzelfde werkinstrument voor op te nemen en af te trekken
    de opnemer = aftrekker

    Eerst het water met de aftrekker naar buiten trekken, dan de vod rond de opnemer slagen om de vloer op te nemen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (09 Jun 2025 16:02)

    👍
    322

    #10939

    berg, de ~ opgaan
    (uitdr.)

    Daarmee wordt bedoeld dat we na Kerst en Nieuw weer langere dagen krijgen. We krijgen weer courage en verlangen reeds naar het voorjaar.

    Allee, nog een paar weken en we gaan weer de berg op.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door dsa en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 06:19)

    👍
    322

    #10940

    gerust van zijn
    (uitdr.)

    contaminatie van ‘zeker van zijn’ en ‘gerust in zijn’?

    Enkel in bepaalde situaties:
    Zijt/weest daar/er maar gerust van.
    Daar kunt/moogt ge gerust van zijn.

    Maar bv. niet: Ik ben er niet gerust van. wel: Ik ben er niet gerust in.

    Wanneer wel en wanneer niet?
    Andere regio’s?

    Of de Jean op tijd zal zijn? Daar moogt ge gerust van zijn: de Jean is nooit te laat, zo lang als dat ik hem ken.

    Zijt er maar gerust van: het wordt een spannend voetbalseizoen met zoveel titelkandidaten.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (07 Aug 2021 00:28)

    👍
    322

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.