Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
(verouderd): balpen, stylo, bic
spellingsvariant: byro
< naam van de uitvinder: Laszlo Biro
vgl. Brits Engels ‘byro’
Mijn moeder (Roeselare, West-Vlaanderen) gebruikt soms de term biro. Geen idee hoeveel dat daar verder vespreid is. (taalverhalen.be)
SN-NL: scheergerei
zie ook gerief
Ondergoed voor vier dagen, wat kleren, schoenen, een goeie haardroger – mijn vrouw wordt stilaan zot (lacht) – en mijn scheergerief. (hln.be)
De soldaat was ook voorzien van een degelijke scheerset.Het scheergerief komt niet voor op de lijst van de toerustingsvoorwerpenin het “reglement op den rekendienst der eenheden”, nochin de "lijst met de vaste uitrusting van het voetvolk, bepakkingvan den boedelzak’.(abbl1940.be)
Maar een op de vijf vergeet de tandenborstel of het scheergerief. (standaard.be)
slogan gelanceerd tijdens het opheffen van de lockdown in coronatijden als opvolger voor blijf in uw kot
Zowel minister De Block als motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste waren het meest gecharmeerd door deze slogan:
“Kom uit je kot, maar doe niet te zot!” De inzending kwam van Anita Mannaert. Er was niets te winnen, behalve eeuwige roem! ??(radio2.be)
Liveblog: Weer meer dan 100 nieuwe besmettingen en 29 overlijdens: “Kom uit uw kot, maar doe niet te zot” (vrt.be)
neologisme ten tijde van de coronacrisis: Bij de verdere afbouw van de lockdown werd de vierpersonenregel vervangen door ‘de zes gouden regels voor het individu’:
1. De hygiëneregels blijven essentieel: we moeten nog altijd regelmatig de handen wassen en geven elkaar geen hand of kussen elkaar niet als begroeting.
2. Activiteiten doen we liefst in open lucht. Als dat niet mogelijk is, moeten de ruimtes waar de activiteiten zo goed mogelijk verlucht worden.
3. Extra voorzorgsmaatregelen nemen bij contact met risicogroepen.
4. Er moet nog altijd een veilige afstand gerespecteerd worden (met uitzonderingen voor eigen huishouden en bubbel en kinderen jonger dan 12).
5. Sociale contacten kunnen vanaf 8 juni met 10 personen per week. Deze regel geldt per individu en de groep van 10 mag per week veranderen.
6. Groepen mogen niet groter zijn dan 10 personen – kinderen inbegrepen. Dat geldt zowel thuis, buitenshuis als bijvoorbeeld in restaurants.
Chaussée d’amour in Brustem blijft dicht: “Zes gouden regels zijn niet vervuld” (vrt.be)
Wat het individuele gedrag betreft, zijn er zes gouden regels, waarbij de hygiënemaatregelen essentieel blijven. (meerhout.be)
Premier Wilmes roept iedereen op om zes gouden regels te respecteren om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. (tvl.be)
zwemuitrusting, zwemgerei
taaladvies.net: standaardtaal in België
zie ook gerief
Deze rugzak met zwemgerief werd aangetroffen ter hoogte van De Campina in Gemeente Dessel. (facebook)
Opgelet deze activiteit is van 13u tot 17u en zwemgerief zal nodig zijn! (scoutsdehaan.be)
In deze 3 dagen zul je zwemmen (woensdag zwemgerief meebrengen), basketten, hockey, je coolste tricks op de airtrack laten zien, baseball en … (popsjot.be)
Zwemgerief vergeten= niet mee gaan zwemmen (de school beschikt niet over reservekledij). (vbsramsel.be)
kopgroep
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
België blijft in koppeloton van productiefste landen, maar OESO maakt zich zorgen. (vrt.be)
Pelt – In het koppeloton voor zonnepanelen – Internetgazet
Manon De Roey meteen in koppeloton Australian Open (golf.be)
Kortrijk blijft hiermee in het koppeloton van goedkope parkeersteden (parko.be)
De VRT zit in het koppeloton van de openbare omroepen en hoort daarvoor meer waardering van de (Vlaamse) overheid te krijgen. (nnieuws.be)
Deze gepassioneerde eigenaar bracht het domein naar het koppeloton van de appelatie (topwijnen.be)
wordt gebruikt bij een tijdsbepaling na een voorzetsel en voor een verbogen hoofdtelwoord
Ze zullen tegen den tienen aankomen.
Het is kwart veur de vijven, niet kwart veur de zessen.
> andere betekenis van de
wilde beweging van de lendenen, bvb tijdens een spurt op de fiets
Merckx sprong met enkele forse lendenrukken naar de kop van de groep.
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België, informeel: aardig, zoet meisje; aardige vrouw; koosnaam voor een meisje, vrouw; aanspreekvorm voor een meisje, vrouw; schatje; lieverd
Soms ook in toepassing op een jongen.
zie ook zoeteke
Geen koleire tegen haar, zeker niet tegen mijn zoetje, daar steek ik mijn hand voor in ’t vuur. (De zwaardvis – Hugo Claus)
Maar hij heeft de geruststelling gekregen van zijn zoetje “dat hij niet dom is” (blauwwit.be)
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: vracht; in het bijzonder: vracht van een schip of vliegtuig
Sojoez-raket met Russische cargo voor ISS gecrasht | De Morgen
Luik blijft zo de belangrijkste luchthaven voor cargo van het land (vrt.be)
‘Toen we de cargo afsplitsten van het passagiersvervoer en een privéonderneming werden, hadden we geen treinbestuurders.’ standaard.be
“Hoe een Belgische achternaam geschreven wordt, hangt af van de manier waarop hij in het bevolkingsregister is vastgelegd. Als de achternaam vastgelegd is als Van der Meeren, is dat altijd de juiste schrijfwijze in België, of de voornaam er nu aan voorafgaat of niet: Patsy Van der Meeren, mevrouw Van der Meeren. Wie in Nederland over een Belg schrijft, volgt bij voorkeur het Belgische hoofdlettergebruik.
In Nederlandse namen krijgen tussenvoegsels als van, de en der geen hoofdletter als er een ander deel van de naam (zoals de voornaam of voorletters) voor staat. Juist zijn dus: Isa de Jong, I.B. de Jong, Isa de Jong-van der Zijl, mevrouw De Jong, mevrouw De Jong-van der Zijl, burgemeester De Jong en burgemeester I.B. de Jong.
Belgische namen krijgen in de praktijk vrijwel altijd twee hoofdletters: Margot De Ridder, Patsy Van der Meeren, Marie De Ruyter-Van Goethem. Er zijn ook vrij veel namen waarin de tussenvoegsels aan de rest van de achternaam vast worden geschreven. De naam heeft dan maar één hoofdletter: Willy Vandersteen, Nadine Vanhee, Marcel Vanthilt."
(onzetaal.nl/taaladvies/hoofdletters-namen-belgie)
Marc Van Ranst
Vanranst Jenny Antwerpen | 1207.be
Louis van Dievel: “Van Dievel is vertaler Italiaans en Engels van opleiding en is nagenoeg zijn volledige loopbaan bij de Vlaamse publiekszender VRT actief als journalist.” (Wikipedia)
turnpak voor vrouwen, balletkostuum voor vrouwen
opm: in SN-NL is een maillot wat in vl een kousenbroek of collant is
zie ook verzamellemma kledij
Zwarte maillot zonder mouwen
Hoe was je een maillot het best? – Turnkring Atlas
Ik bleef echter trouw gaan, want mama had al een maillot van de balletschool gekocht. (lunatic.be)
Voor het keurturnen is een maillot verplicht. (sportuna.be)
In Nederland zeggen we: ‘Hoe zit het met …?’
In Vlaanderen zeggen we: ‘Wat met …?’
(gidsvoorhetzuiden.nl)
Wat met de buitenlandse kampen? (scoutsengidsenvlaanderen.be)
Wat met de tijdelijke aanstelling van doorlopende duur (TADD)? (onderwijs.vlaanderen.be)
Wat met de kinderen? (demorgen.be)
Wat met de geboekte zomervakantie? (tijd.be)
SN/NL: duivel
een van de (weinige) woorden waarbij de oorspronkelijke u-klank nooit gediftongeerd is, vgl. hus → huis, buten → buiten
→ een ander woord dat zijn oorspronkelijke klank heeft kunnen behouden is duzend/duust (duizend)
→ merk op dat zowel voor ‘duvel’ als ‘duzend’ de gediftongeerde vormen ‘duivel’ en ‘duizend’ eigenlijk exclusief voorkomen in de Hollandse dialecten (i.e. van de Nederlandse provincies genaamd ‘Holland’), althans oorspronkelijk
→ in West-Vlaanderen is de u-klank in zijn geheel nooit gediftongeerd, en worden alle woorden die elders een ui-klank hebben nog steeds met een scherpe u uitgesproken
in sommige dialecten treedt zgn. ‘ontronding’ op, en wordt de scherpe u als een scherpe i uitgesproken, vandaar bv. familienamen als ‘Den Dievel’ (vgl. algemeen Vlaams vier voor NL ‘vuur’, dier voor ‘duur’)
wordt ook gebruikt in verschillende andere woorden en uitdrukkingen:
duvel, als nen ~ naar een ziel
duvel, als ge van de ~ spreekt
duvel, de ~ sjiet ummer op de grwatste houp
duvel, van den ~ gesproken
duvel-doet-al
duvelen
duvel, iemand de ~ aandoen
duvel jagen
duvelke/duveltje
duvelkeskermis
duvelmanneke
duvels, van zijn ~ dromen
duvels, van zijn ~ maken
duvel, van den ~ bezeten
> andere betekenis van duvel
gene zever, dat is serieus
zie ook truut
Het loopt zo zuut , da’s genen truut. (muzikum.eu – mijne meulen)
Mijn grootvader zei altijd: “genen truut, want daar kan ik niet mee om, he” (blogspot)
geen truut verkopen, het is zo erg niet, ik heb het ook meegemaakt (mamaforum.lebelle.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
