Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed
term door Joachim Coens overgenomen van journalist Michaël Van Droogenbroeck (zie reacties): Om het hoofd te bieden aan het coronavirus heeft het land dringend een noodregering nodig
zie ook verzamellemma geneeskunde
zie ook corona
Joachim Coens (CD&V) pleit voor ‘coronacoalitie’: “Crisis vergt maatregelen van slagkrachtige regering” (tijd.be)
Na de paars-gele coalitie, en de Vivaldicoalitie, lanceert CD&V een nieuwe formule om tot een federale regering te komen: “de coronacoalitie”. (kgeens.be)
Joachim Coens (CD&V) pleit voor ‘coronacoalitie’: “Crisis vergt maatregelen van slagkrachtige regering” (hln.be)
1) iemand beschuldigen; DS2015 standaardtaal
2) iemand nawijzen
1) Treinramp Buizingen: “Niemand wordt met de vinger gewezen” (gva.be)
1) Club Brugge wees hem met de vinger na de door de bezoekende supporters stukgeslagen zitjes in de nieuwe tribune. (standaard.be)
2) Iedereen wees hem met de vinger. Niemand nodigde hem nog uit op verjaardagsfeestjes.(nieuwsblad.be)
“Het terugkommoment is een opleiding van 4 uur die u 6 tot 9 maanden na afgifte van uw definitief rijbewijs B moet volgen. U hoeft na het terugkommoment geen examen af te leggen.” (Vlaanderen.be)
uitspraak kan variëren van terugkommomment tot terugkoommomment
opm: in andere betekenissen wordt terugkommement ook wel in NL gebruikt
Op het circuit van Zolder, in Limburg, vindt vandaag een terugkommoment plaats. Die terugkommomenten zijn al ruim een jaar verplicht voor elke bestuurder die net zijn of haar rijbewijs heeft gehaald. (vrt.be)
Terugkommoment – Rijschool Merelbeke / Gent
Het terugkommoment is verplicht voor beginnende bestuurders die in Vlaanderen het voorlopig rijbewijs hebben aangevraagd (en in Vlaanderen een domicilie hebben) nà 01/10/2017. (kempischerijscholen.be)
Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.
aandoeningen:
abces
afgang
albumine
angine
angine de poitrine
appelsienhuid
appelsienvel
appendicite, appendicitis
attak
bassen
bleinen
bommaziekte
buikstorm
brand
bronchite
cellulite
crise
deshydratatie
dikoor
draaien
draaiing
een zuur maag
flebit
fleuris
geel
geestesgestoord
geraaktheid
griepig
hyperkinetisch
jeugdbrand
kerkhofblommen
kettingziekte
kiekeborst
kiekhoest
klem
klierkoorts
knikkebolziekte
krab
kuskesziekte
nevenverschijnsel
notarisziekte
ondervlogen
pellekes
plekken
’t pootje
rattenziekte
rematis
reumatisme
rodehond
sciatique
sinusite
slaptitude
slepende ziekte
speen
stekkebenen
surinfectie
tic nerveux
vallende ziekte
valling
vriesblaar
vuil ziekte
wateroog
weeroog
zona
onechte aandoeningen:
hypo
jupilitis
manzjenieziekte
Sinte-Medunkt
vanbrustum
het menselijk lichaam:
aberniks
achillespees
afhangers
billen
dikke teen
haar
het hert
kaaken
karuur
kas
knoesels
kop
maaltanden
middenvinger
poep
staartbeen
vel
wervelzuil
wijsheidstanden
uitdrukkingen:
aan de ribben (blijven) plakken, kleven
adem, op zijn ~ trappen
afbijten, iemand de kop afbijten
afgaan, plat ~
hals, aan de ~ laten komen
maag, (zwaar) op zijn ~ liggen
maag, voor zijn of haar ~ leven
maag, zijn ~ laten keren
gezondheidsverlening:
adviserend geneesheer
ambulancier
arbeidsgeneesheer
baxter
cocoonvaccinatie
collocatie
dokteres
dokter van wacht
dokteur
doktoor
gasthuis
Geel
Geneeskunde voor het Volk
geneesmiddel, wit ~
generisch geneesmiddel
gipsplaaster
Het Vlaamse Kruis
honderd
hoorcentrum
hoortest
hospitaal
hospitalisatie
huisapotheker
huisartsenwachtpost
intensieve
intensieve zorgen
internering
keelwisser
kinderbed
kine
kinesist
kinesitherapeut
kinesietherapie
kliniek
materniteit
medicijnen
militair geneesheer
moederhuis
mug
neuswisser
nko-arts
O.K.
omnipracticus
operatiekwartier
palliatieve
pikuur
plaaster
plaasterspecialist(e)
plakker
plomberen
podoloog
professor
recupereren
senologie
sparadrap
spoed
spoedarts
spoeddienst
spoedpersoneel
sportkinesist
suppo
tandplaaster
tantist
tensoplast
urgentiearts
valse tanden
vals gebit
vloed
wasdom
windel
witte schort
witte sector
zorgen
zorgkundige
zothuis
documenten:
derdebetaler
dixitattest
doktersbriefje
gmd
klevertje
maagdelijkheidsattest
remgeld
sis-kaart
ziekenbrief
uitdrukkingen:
aangemaakt zijn met
allergisch aan, allergisch tegen zijn
beterhand, aan de ~ zijn
in het kinderbed blijven
klot, van zijne ~ vallen
laste, ten ~ van de patiënt
losbreken
mensen, het zit onder de ~
vallen, van zijnzelve ~
sus, van zijne ~ draaien
wacht, van ~ zijn
ziek vallen
ziek vieren
varia:
aangeladen
aerosollen
amandelen trekken
arbeidsonbekwaam
Bednet
berechten
b-fast
center
compensatiekas
corona (voorvoegsel samenstellingen)
disponibiliteit
gezondheidsfactuur
griepcommissaris
hospitalisatieverzekering
kiwimodel
maaggevoel
maagriem
maandstonden
medische bijpremie
mutualiteit
noodnummer
orde van artsen
orde van geneesheren
pyjamadag
regels
Riziv
sanitair
systeem
uitnemen
voos
werkonbekwaam
wetsdokter
wetsgeneesheer
witte frak
x-ray
X-stralen
ziekenbond
ziekenkas
-
SN/NL: wervelkolom, ruggegraat
vgl. Duits Wirbelsäule, Frans colonne vertébrale, Latijn columna vertebralis
zie ook verzamellemma geneeskunde
Normalerwijze bestaat de wervelzuil uit 33 wervels. De 24 bovenste wervels vormen de beweeglijke wervelzuil. Men onderscheidt 7 nekwervels (cervicale wervelzuil of CWZ ), 12 borstkaswervels (thoracale wervelzuil of TWZ) en 5 wervels in de lage rug (lumbale wervelzuil of LWZ). (hhp.be)
Asafwijkingen van de wervelzuil (scoliose) (uza.be)
Revalidatie en kinesitherapie van het musculoskeletale stelsel: lumbale wervelzuil en bekken (ugent.be)
SN/NL: bronchitis
merk op dat het ABN ‘bronchitis’ als soortnaam wordt gebruikt, de Vlaamse ‘bronchite’ krijgt daarentegen wel een lidwoord
werd vroeger ook in Nederland gebruikt (1), maar is daar de dag van vandaag verouderd, alle hedendaagse zoekresultaten uit NL zijn afkomstig van Belgen
< Frans: bronchite
Vlaamse uitspraak: op zijn Frans (bronsjiet)
zie ook fleuris, valling; appendicite; cellulite; geneeskunde
(1) zie bv. spreektaal in Louis Couperus’ Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan… (1906): “Een bronchite, maar volstrekt niet erg, hoor… Wat influenza er doorheen… Niets bizonders…”
1ste jaar elke week een pikuur 2de en 3de jaar om de maand een pikuur daarvoor had ik bijna elke maand een bronchite. (9lives.be)
Tja, onzen oudsten heeft 3 maal op korte tijd een bronchite gehad. (bouwinfo.be)
1) ouderwetse stijl
2) de stijl van de bomma, niet per se ouderwets
zie ook bomma-
1) ‘Het appartement was echt lelijk en donker, volledig in bommastijl ingericht.’ (sophieallegaert.be)
2) Snuisteren in de kleerkast van oma: de bommastijl is trendy tijdens de modeweken op Instagram (vrt.be)
NL: droombaan
werk dat men graag doet (of zou doen) en waarvoor men goed wordt betaald
zie ook job
De top 50 meest gewilde droomjobs (jobat.be)
Wat zijn de 6 ingrediënten voor een droomjob? (antwerpmanagementschool.be)
Huisarts lijkt me wel ok maar nu ook niet direct mijnen droomjob (9lives.be)
SN: afgelasting
zie ook aflassen
vgl. aflasting
KBDB PE Vlaams-Brabant informeert zijn leden omtrent de aflassing van de weekvlucht uit St. Quentin van 15 juni (pipa.be)
Zijn plek op de winterspelen werd een zekerheid na de aflassing van het laatste event in Laax, Oostenrijk. (hln.be)
Door aflassingen van afgelaste wedstrijden is het voor vele ploegen niet altijd even duidelijk wanneer ze waar moeten spelen.(dwkoekelare.be)
SN: afgelasting
zie ook aflasten
vgl. aflassing
Het artikel over de aflasting van Kama’s Comedy Night zorgde voor onvrede in het Brugse Cultuurcentrum. (nieuwsblad.be)
Ook Commissievoorzitter Juncker liet al verstaan dat een aflasting van Europees-Canades top niet het definitieve eind van Ceta hoeft te betekenen.(standaard.be)
Na aflasting van drie wedstrijden in Serie A is een vierde afgelast i.v.m het coronavirus. (beursduivel.be)
-
afrit, afslag
Borden genoeg aan de afdraai van de Antwerpsebaan richting Hoek tegenover de Weeltjeshoeve (gva.be)
Al even ambetant, zoniet ambetanter: zelfde afrit, maar dan richting Rumst. Er staan lichten, maar die staan links van de afdraai richting Rumst en zijn enkel geldig voor diegenen die rechtdoor/links gaan. (9lives.be)
De afdraai aan de overweg komt noch op de reisweg, noch op de omleiding voor en werd bijgevolg niet gecontroleerd op haalbaarheid. (mobilit.belgium.be)
letterlijk: een achtergesteld of verwaarloosd kind
figuurlijk: een onderwerp dat te weinig aandacht krijgt
NL: een stiefkind of een ondergeschoven kindje
De Amerikaanse politie heeft gisteren een gruwelijke ontdekking gedaan in een woning in Texas. Toen ze er aanbelde omdat de bewoners in een slaande ruzie verwikkeld waren, ontdekten agenten er vier onderkomen kinderen. Twee van hen zaten opgesloten in een hondenhok. (HLN)
Ze beweerde dat er nooit reclame op gewone TV is geweest met full frontal blote tetten. Arm onderkomen kind is opgegroeid zonder TV enzo, weet zij veel. (shrimpfuge.be)
Het is nog steeds een onderkomen kind, niet voldoende gefinancierd en niet aangepast aan de moderne mogelijkheden van deze tijd. (Open brief aan de minister in zaak Julie van Espen – Het Nieuwsblad).
De minibar is een onderkomen kind vanwege de prijzen, de kleine koelkast koelt ook matig. (zoover.be)
oplichten, een veel te hoge prijs vragen
vgl. Engels ‘to rip off’
→ merk op dat het hier niet noodzakelijk om een leenwoord gaat, aangezien ‘rippen’ een oeroud Vlaams werkwoord is voor ‘aftrekken, afscheuren, openrijten’
→ de betekenisverschuivende stap van letterlijk naar figuurlijk ‘afrippen’ is dus rap gezet
→ enkele andere afleidingen van ‘rippen’, zoals ‘openrippen’, zijn wel in Nederland verspreid geraakt, maar aangezien zij het werkwoord ‘rippen’ nooit gekend hebben is de kans reëel dat het daar wél om Engelse leenwoorden gaat
→ in Nederland, en in mindere mate in Vlaanderen, gebruikt men heden ten dage ook ‘rippen’ in de betekenis van ‘stelen’
alle zoekresultaten uit NL zijn afkomstig van Vlamingen
zie ook zak, in ’t ~ zetten; ribbedebie + commentaren
booster: issem mij aant afrippen ofnie? (9lives.be)
Zoals jij het uitdrukt klinkt het inderdaad zwaar afgeript en oneerlijk (forum.proximus.be)
losschroeven
zie ook vijzen
antoniem vastvijzen
De leiding maakt zich nog wel zorgen over twee, mogelijk drie privéwagens van agenten waarvan de wielbouten werden losgevezen. (hln.be)
Aangezien de materialen dus eigendom geworden zijn van de klant, kunt u ze ook niet zomaar terug losvijzen en terug meenemen als er niet betaald wordt. (indicator.be)
vastschroeven
zie ook vijzen
antoniem: losvijzen
Ofwel zit de kabel van uw scherm niet goed in, en is het een kwestie van goed induwen en vastvijzen. (wijfzonderlijf.be)
Dit gebeurt aan de hand van terrasplaatjes die aan de onderkant vastgevezen worden. (woodstoxx.be)
voltooid deelwoord van het werkwoord recycleren
NL: gerecycled (van ww. recyclen)
vgl. ook recycleerbaar
Gerecycleerd papier is sowieso minder milieubelastend dan wit papier. (bewustverbruiken.be)
En zo is er dus ook heel wat kleding te vinden die specifiek van gerecycleerde PET-flessen is gemaakt. (supergoods.be)
De gerecycleerde batterijen worden geladen door zonnepanelen en dienen als noodoplossing. (autogids.be)
Het woord zip is reeds opgenomen in dit woordenboek.
Ik meen echter dat mijn vader indertijd sprak van zip en onderzip. Zip was dan de vest en onderzip de “ondervest” of gilet.
ook in de Limburgse Kempen
Mijn zip past nog goed maar mijn onderzip zit een beetje krap.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.