Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
trui, pullover
vnw: in België vaak voor: trui, pullover
anw: pull : ((vooral) in België)
In Nederland is pullover, uitspraak plover, meer gebruikelijk.
niet te verwarren met pul
zie ook verzamellemma kledij
Ik heb het koud, ik ga een pull aan doen.
“Sinds kort duiken er in prime time nieuwsankers met pullen op. Het begon met ene Riadh Bahri die op basketschoenen en met col roulé in de broek begon te presenteren. Maar nu begint ook de gêne bij Xavier Taveirne en Wim De Vilder te verdwijnen.” Volgens de kijker komt het dragen van een pull erg onprofessioneel en respectloos over. (vrt.be)
Op het moment van haar verdwijning droeg ze een pull met twee handjes op de voorkant, een korte broek met zwartwit dammotief en zwarte … (demorgen.be)
schoon, net, netjes
Belgisch-Nederlands volgens het RBBN
Van Dale 2008: proper
1 goed verzorgd
2 schoon
3 (in België; informeel) (van moppen) niet schuin, ondubbelzinnig
Van Dale 2017 online:
1 goed verzorgd, keurig, fraai
2 BE; spreektaal goed schoon
= zindelijk (1), rein
•er proper uitzien
•proper gekleed zijn
•met propere handen
•een propere zakdoek
3 BE; spreektaal ondubbelzinnig, niet schuin
•een propere mop
4 BE; spreektaal goed, netjes, zoals het hoort
•iets proper regelen, oplossen
vnw:
proper
proper (bn.)
•keurig, verzorgd, netjes, schoon
-iets proper houden: iets netjes houden
-iets proper maken: schoonmaken, poetsen
•niet schuin, ondubbelzinnig van moppen
•fair, correct, niet gemeen
-dat is niet proper: dat is niet correct, dat is gemeen
vgl. proper en opgekuist; proper zetten, iets ~
Zorg dat uw handen proper zijn voor ge aan tafel gaat.
“Den Bart met de Luc, dat zijn toch twee propere jongens, en zo altijd bij mekaar gebleven, is dat nu niet schoon?” (Bert Kruismans)
Hij heeft dan wel gene nagel om zijn gat te krabben (nagel, geen ~ voor aan zijn gat te krabben), maar proper op zijn eigen is em wel. (verzorgd)
Dat is niet proper, hetgeen ze hem daar gelapt hebben. (niet netjes)
Dat hebt ge proper opgelost. (goed, netjes)
Er ligt een propere handdoek klaar voor als ge gaat douchen. En vergeet geen proper onderbroek en proper kousen aan te doen.
Belgisch systeem om met kleine bedragen electronisch te betalen d.m.v. chip in de bankkaart
In Nederland heet dit systeem “chipknip.” Er is in Vlaanderen geen werkwoordvorm (zoals chippen, knippen, … in Nederland) voor het gebruik maken van proton (er is dus geen “protonnen” werkwoord of zo)
Betalen met Proton wordt onmogelijk vanaf 1 januari. Het aantal punten waar gebruikers hun kaart kunnen opladen is vanaf 1 oktober geleidelijk verminderd. In de fase die op 1 januari start, en op 28 februari afloopt, worden de nog resterende Protonterminals uit de markt genomen. (Knack 271114)
zie ook protonkaart
Mag ik dat brood met proton betalen, alstublieft?
1. prognose
2. kansspel gebaseerd op het voorspellen van voetbaluitslagen.
Definitie uit INL’s EK-voetbalwoordenboekje: pronostiek
1. ((vooral) in België) spellen, kansspel waarbij iemand met een bepaalde inzet kan deelnemen aan de voorspelling van de uitslagen van voetbalwedstrijden; voetbalpronostiek; voetbaltoto; toto, ook: formulier waarmee men het kansspel speelt; totoformulier.
2. (vooral) in België uitslag, uitkomst, resultaten van de voetbalpronostiek.
vnw:
•prognose, voorspelling vooral van sportuitslagen
•voetbalpool, toto
Van Dale 2013 online:
verwachting of voorspelling: Belgisch-Nederlands
voetbaltoto: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Van Dale 2018 online: voornamelijk BE persoonlijke verwachting of voorspelling, m.n. mbt. de uitslag van een wedstrijd (of wat daarmee kan worden vergeleken)
vgl. pronostikeren; voetbalpronostiek
Mijn pronostiek is dat we gaan winnen met 3-1.
Op de pronostiek spelen.
Mijn pronostiek was dat het een meisje zou zijn. Maar het is een jongen geworden.
proeftijd
vnw: proef, proeftijd
DS2015: standaardtaal
Ik ben op probatie bij een goeie werkgever, ik hoop dat ik mag blijven.
1. stopcontact
2. stekker
meer gebruikte spelling: pries
< Frans: prise de contact
vgl. stekker, dat ook tegen zowel de stekker als het stopcontact wordt gezegd
1. Steekt de TV wel in de prise?
2. “Ik heb de prise uitgetrokken en er dan weer ingestoken. Het werkt nu weer.” (9lives.be)
regeling waardoor iemand op vervroegde leeftijd met pensioen kan gaan
nieuwe benaming sinds 2012: stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT)
Van Dale 2016 online: BE
in Ned.: VUT
vgl. prepensioen
zie ook bruggepensioneerde
Om de ontslagen op te vangen, gaan ze een deel werknemers op brugpensioen sturen.
salaris, loon
vnw: loon, salaris
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
Woordenboek der Nederlandsche Taal:Modern lemma: pree
znw. vr. Uit frans prêt, dat oudtijds de beteekenis had van ”payement de solde que le roi faisait faire par avance aux soldats enz.” ( …)
- Ik heb mijne maandelijksche pree getrokken, Schuermans (1865-1870).
Van Dale: zelfstandig naamwoord • de v/m • g.mv.
< 1791 < Frans prêt (lening, soldij)
BE; spreektaal
1. verouderd soldij
2. werkloon
•zijn pree trekken
3. verouderd betaaldag
4. zakgeld
zie ook pré
vgl. vette pree
Mijn pree wordt op het einde van de maand uitbetaald.
“Die hele ploeg mag europees meer gaan betekenen, als ge hun prees vergelijkt met het gemiddelde in Belgie.” (9lives.be)
Je bent 100x gelukkiger als je iets doet wat je graag doet en wat minder verdient, dan dat je ne dikke pree krijgt, maar je dan met overdreven stress zit, tegen je zin gaat werken of andere toestanden. (9lives.be)
chocolade bonbon
< Belgisch-Frans: praline
vnw: chocoladebonbon
anw: praline
((vooral) in België)
lekkernij die bestaat uit een omhulsel van chocolade gevuld met suikerwerk, likeur of crème in diverse smaken
standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook ijspraline; likeurpraline; paaspraline; vlaaipraline; pranil
vgl. pralinetop
De Belgische pralines zijn de beste van de hele wereld!
“Jean Neuhaus gaf aan zijn chocoladebonbon de naam ‘praline’, een verwijzing naar de zeventiende-eeuwse Franse edelman César de Choiseul, graaf van Plessis-Praslin. Volgens een overlevering zou de brave man aan het einde van zijn leven ernstige spijsverteringsklachten hebben gehad die hij bestreed met een soort bonbon van medicijnen, suiker, amandelen en chocolade. Het verhaal spoorde blijkbaar Neuhaus aan om zijn chocoladebonbon naar Plessis-Praslin te vernoemen.” (https://historiek.net/j)
briefkaart, zichtkaart, aanzichtkaart, prentkaart
vnw:
•briefkaart
•prentbriefkaart, ansichtkaart
DS2015 standaardtaal
NL: ansichtkaart
Hij heeft een mooi postkaartje met blote madammen erop gestuurd.
“Om de lelijke badkamerdeur te verstoppen, hadden de studenten ze volgeplakt met postkaartjes van verschillende bestemmingen. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
spoelbak, wastafel, gootsteen, afwasbak
zie ook poembak
uitspraak: pombak
vnw: gootsteen, aanrecht met spoelbak, spoelbak
Van Dale: niet algemeen gootsteen
Zet de vuile glazen maar in de pompbak.
De pombak loopt over.
En de pombak, de pombak, de pombak is kapot.. (liedje)
Ze legde de pan op de handdoek naast de pompbak. (demorgen.be)
Vul de pompbak met voldoende water en pluk de rest van de slablaadjes los. (dagelijksekost.vrt.be)
Het wasmeubel stelden Nathalie en Piet samen met een pompbak uit de kringwinkel, kranen uit Desco, golfplaten en een mooie arduinsteen. (standaard.be)
De helden van de jeugd heten Gladde Paling, Pombak en Natte Visstick. In een razend tempo veroveren ze Tiktok en Chirofuiven met maffe hits (standaard.be)
brandweerman
DS2015 geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)
< Frans pompier
De pompiers kwamen pas aan als het dak al in de fik stond.
De pompiers hebben nog een kat uit dat brandende huis gered.
Vervolgens rondde hij ook de lange procedure af die nodig was om te kunnen solliciteren als professioneel pompier. (hln.be)
Met Guy Cloetens (65) gaat de laatste pompier die de Inno-brand (1967) bluste, met pensioen.(standaard.be)
Kasterlee heeft voor het eerst voltijdse pompier – De Standaard
Pompier blust eigen huis (Sint-Truiden) – De Standaard
Er als jonge knaap ook van gedroomd later pompier te worden en met laaiende sirenes door de stad te rijden? (standaard.be)
exotisch fruit (Citrus ×paradisi)
NL: grapefruit
zie ook de commentaren hieronder en bij pompelmoessap
vnw: grapefruit
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook pompelmoessap; verzamellemma groenten en fruit
< Tamil: pampalimasu.
Ik eet liever appelsienen dan pompelmoezen.
IJsthee met zeste van roze pompelmoes – De Standaard
politicus
Van Dale 2016 BE, spreektaal: politicus
taaltelefoon.be: politicus / politieker
Politieker is geen standaardtaal. Correct is politicus.
zie ook cafépolitieker
Die politiekers verkopen niks dan gezever.
De jonge politieker zal zijn ambt ook combineren met voetbal, maar dat zet geen rem op zijn ambities. (vrt.be)
Duitse politieker krijgt voorwaardelijke straf voor nazi-tattoo. (demorgen.be)
‘Hij was een groot politieker, waarmee ik bijzonder goed heb kunnen omgaan.’ (standaard.be)
te veel gedronken, bezopen
zie ook: poepeloerezat, deirm, pottendarm, zjaak, pottoe, petrol zijn, poepzat
als bijw. poepeloere zat
zie ook poerloere
De Karel was op de trouwfeest poepeloere zat.
Poepeloere was em, niet te doen!
rekening, openstaand krediet in bijvoorbeeld een café of in een winkel
vnw: pof, krediet
Van Dale 2014 online: gewestelijk, pof
zie ook: poef, op de ~ staan, poefen, poef, op de ~
Nee, Karel, gij moogt niet meer op de poef drinken. Ge hebt trouwens al meer dan 300 euro op de poef staan.
vouwen, opvouwen
< Frans: plier
vnw: in België ook:
•(op)vouwen van papier of kleren
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
vgl. openplooien; opplooien; plooi
Plooit gij de was, alstublieft?
Als ge die brief in vieren plooit past die wel in de enveloppe.
Op de enveloppe stond duidelijk: “niet plooien a.u.b.”
> zie andere betekenissen van plooien
kwark
standaardspelling: plattekaas
Wat is het verschil tussen yoghurt en platte kaas?
platenspeler
znwb: Platenspeler, pick-up; draaitafel (m.n. zonder ingebouwde versterker).
In de meeste discotheken spelen ze nog met echte platendraaiers.
Zijn grootste hit was zijn versie van ‘You Don’t Know Me’. ook zijn versie van ‘Volare’ wordt nog wel eens op de platendraaier gelegd. (vrt.be)
De nieuwste langspeler van Villagers begint met een antiek muziekje op een kaduke platendraaier. (demorgen.be)
slap, flauw, leeg
Van Dale online: gewestelijk
zie andere definities van plat
vgl. plat, er ~ uitzien
Ik kan mijn auto niet starten omdat de accu plat is.
Stop! Ik heb ne platten band … (zie commentaar)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
