Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente toevoegingen

    De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #3501

    muizestrontje

    zie muizenstrontje

    -

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Midrac en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Feb 2022 14:57)

    👍
    3

    #3502

    content, ergens ~ mee zijn
    (uitdr.)

    1) ergens tevreden over zijn, ergens content van zijn (content, ergens ~ van zijn
    2) iets op prijs stellen

    ook de negaties

    zie content

    1) Ik ben er niet content mee, maar voorlopig vind ik Dommel nog altijd het beste alternatief.

    2) Zon, zee en widder zin der content mee. (scriptiebank.be)

    2) Na 15km nabij Lonny de eerste werken waar we doorrijden, de opzichter was er niet content mee. (bloggen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Feb 2022 09:49)

    👍
    3

    #3503

    content, ergens ~ van zijn
    (uitdr.)

    ergens tevreden over zijn

    zie ook content

    vgl. content, ergens ~ mee zijn

    Welk machien raden jullie mij aan, dewelke heb je zelf en ben je er content van? (blogspot.com)

    En die zakjes zijn handig en milieuvriendelijk. Ik ben er heel content van! (textfairy.be)

    Niet omdat ik er niet content van was, wel omdat ik meer dan een jaar geleden twee grote dozen Ecover-waspoeder tegelijkertijd gekocht heb, een stock die nog steeds niet uitgeput is. (mavieenvert.be)

    Ik heb in de Ikea eens een doos AA en een doos AAA gekocht en was er niet content van. (belgiumdigital.com)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Feb 2022 09:48)

    👍
    3

    #3504

    commercialisering
    (zn. v.; ~en)

    het op de markt brengen, het verkoopbaar stellen, het commercialiseren

    opm: De SN-betekenis van commercialisering is verzakeling: de evolutie waarbij geldgewin vooropgesteld wordt (bv. de commeercialisering van de zorg)

    ook: commercialisatie

    Commercialisering van intellectuele-eigendomsrechten (europa.eu)

    Sentea haalt 2,3 miljoen euro op voor de verder commercialisering van glasvezelsensoren. (pmv.eu)

    De term ‘commercialisering’ verwijst naar ‘het voorstellen van het product, ongeacht de wijze waarop dit gebeurt, om de cliënt of potentiële cliënt aan te zetten tot aankoop van, inschrijving op, toetreding tot, aanvaarding van, ondertekening van of opening van het betrokken product’. (fsma.be)

    Deze vier horden staan commercialisering kweekvlees nog in de weg (retaildetail.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Feb 2022 08:56)

    👍
    3

    #3505

    commercialisatie
    (zn. v.; ~s)

    het op de markt brengen, het verkoopbaar stellen, het commercialiseren

    opm: De SN-betekenis van commercialisatie is verzakeling: de evolutie waarbij geldgewin vooropgesteld wordt (bv. de commeercialisatie van de zorg)

    ook: commercialisering

    Formulier door de farmaceutische firma’s in te vullen om het begin van de commercialisatie of het einde van de commercialisatie van geneesmiddelen te melden. (afmps.be)

    Vanaf 1 augustus 2020 zal de commercialisatie van Emconcor®, Emconcor® Mitis enEmconcor® Minor in België worden stopgezet. (klav.be)

    Lotus Bakeries richt samen met het Chinese bedrijf Goodwell China de joint venture “Lotus Bakeries China” op om zich toe te leggen op de verdere commercialisatie van de bekende speculooskoekjes in China. (vrt.be)

    “Eén van de hinderpalen bij commercialisatie is dat intelligent textiel vaak onvoldoende bekend is bij bedrijven”, zegt professor Lieva Van Langenhove. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Feb 2022 08:57)

    👍
    3

    #3506

    permis
    (zn. v.; ~sen)

    toelating, vergunning

    vgl. permis unique

    ‘Om met de auto te rijden, heb je een ‘permis’ nodig. Als ouder zou dat eigenlijk ook zo moeten zijn.’ (demorgen.be)

    Lange tijd heeft men het vangen van spreeuwen gedoogd. Ook daar kon je een permis voor bekomen op het arrondissementscommissariaat. (zwinstreek.eu)

    Vissen is enkel toegelaten met een permis. (gum.gent)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (31 Jan 2022 20:49)

    👍
    3

    #3507

    commercialiseren
    (ww. commercialiseerde; gecommercialiseerd)

    vnw: in België ook: op de markt brengen, in de handel brengen

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 4

    zie ook commercialisatie, commercialisering

    Op een dergelijk volwaardig bedrijf blijven de handelsactiviteiten beperkt tot het commercialiseren van de eigen vangsten of gekweekte producten. (lv.vlaanderen.be)

    Calcort is in heel Europa en dus ook in België geregistreerd, maar het is in ons land niet gecommercialiseerd. (senate.be)

    De powerboxen worden vervaardigd en gecommercialiseerd door de bvba Speed-up. (ptronic.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Feb 2022 06:48)

    👍
    3

    #3508

    commerçant, een geboren ~
    (uitdr.)

    iemand met een schijnbaar aangeboren talent voor commerce, zaken doen, onderhandelen

    soms ook meer pej. voor een gewiekst zakenman

    Wordt dikwijls van kinderen gezegd als ze talent blijken te hebben om alles te onderhandelen en gedaan te krijgen.

    zie commerçant

    Als kind werd ik heel vaak ‘een geboren commerçant’ genoemd. (maximeliefooghe.be)

    “Ben jij een geboren commerçant met een goede kennis Nederlands en Engels? Duw jij geen enkele uitdaging aan de kant?” (go4jobs.be)

    Mulliez, een geboren commerçant met een kapitaalkrachtige textielfamilie achter zich, kwam er in contact met Bernardo Trujillo. (knack.be)

    Mijn opa was oorlogsinvalide; dus het was mijn oma die de zaak deed. Ze was een geboren commercant en de zaak bloeide (twitter)

    ‘Ik ben een geboren commerçant’, zegt hij. ‘Ik verkoop tapijten aan Arabieren, ijs aan de ijsberen en een kam aan een kale man.’ (lijsterbes maart 2011)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (30 Jan 2022 09:39)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Jul 2023

    👍
    6

    #3509

    ontvoogdingsstrijd
    (zn. m.)

    emancipatiestrijd, in VL specifiek de Vlaamse ontvoogdingsstrijd

    zie ontvoogding

    Er is in meer landen en over meer talen taalstrijd (geweest). Ook daar ging taalstrijd vaak samen met (sociaal-politieke) ontvoogdingsstrijd. Onder andere het Noors t.o.v. het Deens; het Corsicaans en Bretons t.o.v. het Frans; het Tsjechisch tijdens de Oostenrijks-Hongaarse tijd. Het verschil met België is evenwel dat het dan doorgaans gaat over minderheidsgroepen. (wikipedia)

    De IJzertoren is volgens de organisatoren zeer bewust gekozen als locatie. “Er is zeker een link met de Vlaamse ontvoogdingsstrijd”, zegt Vermaut. (vrt.be)

    Het moest een beeld geven van de geschiedenis van de sociale ontvoogdingsstrijd in Vlaanderen, met name in de 19de en 20ste eeuw. (familiekunde-vlaanderen.be)

    Uiteindelijk werden wij in een ontvoogdingsstrijd en met het doel onze identiteit te erkennen, gecastreerd in taal. (schrijvenonline.org)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (29 Jan 2022 19:42)

    👍
    3

    #3510

    boerkes van over het water
    (uitdr.)

    smalende benoeming van de bewoners van Linkeroever in Antwerpen

    Lachen met de boerkes van over het water: dat doen ze in ’t Stad graag. (De Morgen – Mark Coenen)

    …wat de Brabantse Antwerpenaren ons wel eens lieten voelen wanneer ze ons al te graag ’ de boerkes van over het water ’ noemden . (De memoires: gedreven door een overtuiging – Leo Tindemans)

    Toen wij in 1968 vanuit Haasdonk naar Hoboken kwamen wonen werden wij nog altijd als “boerkes van over het water” bezien. (facebook)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (30 Jan 2022 09:40)

    👍
    4

    #3511

    toogbaas
    (zn. m. ; ~bazen)

    cafébaas, iemand die achter de toog staat

    NL: kastelijn

    Vandaag lacht Stef Van den Bergh, de toogbaas, breed: ’Het gaat goed met het café". (standaard.be)

    Gelukkige verzekerde mijn toogbaas me dat dit zowat de drukste avond van de feesten zou zijn. (nieuwsblad.be)

    Maxim Willems, een ervaren rot met naar eigen zeggen al 30 jaar ervaring als tooghanger en 6 als toogbaas van Café Café in Hasselt. (still-magazine.be)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (29 Jan 2022 09:55)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Dec 2022

    👍
    3

    #3512

    commanderen
    (ww. commandeerde; gecommandeerd)

    vnw: in België ook: bestellen

    Groot woordenboek der Nederlandse taal – 1950: (Zuidn.) bestellen.

    Verouderd? In welke regio’s nog in gebruik?

    Hij commandeerde nog een pint door met zijn leeg glas tussen duim en wijsvinger te schommelen vanaf dat de toogbaas in zijn richting keek.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Jan 2022 13:06)

    👍
    4

    #3513

    collant
    (zn. m.; ~s)

    kousenbroek, broekkous

    vnw: maillot

    Typisch Vlaams: maillot: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3

    Opm: Er bestaat ook een VL betekenis van maillot, zie ook reacties

    2e kleuter tot en met 2e leerjaar. roze/witte collant; roze maillot met/zonder vollant/rokje; roze of witte danspantoffels; roos topje met logo van Tros (niet verplicht (danscompagnietros.be)

    Indien je op zoek bent naar een collant waarop je kan vertrouwen tijdens lange, winterse fietstochten, hoef je niet meer te twijfelen. (fashionforcycling.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (28 Jan 2022 10:32)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Jul 2023

    👍
    7

    #3514

    lokken, iemand uit zijn kot ~

    zie kot, iemand uit zijn ~ lokken

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (27 Jan 2022 20:10)

    👍
    3

    #3515

    suggestie voor een Vlaamse referentiespelling

    Teneinde geen elfendertig duplicate, onleesbare of onvindbare lemma’s met steeds andere spellingen meer te hebben stel ik voor om lemmatitels aan een standaardspelling te onderwerpen. Hierbij bedoel ik vooral de klinkers, gezien de medeklinkers, hoewel er verschillende anders worden uitgesproken, min of meer hetzelfde blijven. Veel Vlaamse dialecten maken bovendien nog altijd een onderscheid tussen klanken die in het Nederlands samengevallen zijn (denk aan ei-ij, au-ou), maar deze klanken worden in de Nederlandse spelling (om een of andere reden) nog altijd onderscheiden, dus is het niet nodig om daar speciale aandacht aan te besteden. Evenmin is het nodig om in de spelling aandacht te besteden aan klinkers die alleen maar anders uitgesproken worden door de medeklinkers errond, maar geen betekenisverschil opleveren. Denk hierbij bv. aan de verschillende e-klanken in het Antwerps bed-bel: er bestaat geen ‘bed’ met de e van bel, net zo min als er een ‘bel’ met de e van bed bestaat.

    Het Vlaams telt drie/vier klinkers meer dan het Nederlands, waardoor er dus enkele extra tekens nodig zijn. Het gaat hier om de scherplange e, de scherplange o, de zwaarlange e (en de zwaarkorte e). In verschillende dialectspellingen wordt hiervoor gebruik gemaakt van verschillende notaties, maar wat in mijn ogen de gemakkelijkst leesbare, de logischste en de historisch accuraatste spelling hiervoor is, is de eê (scherplange e), oô (scherplange o) en de èè (zwaarlange e). De zwaarkorte e kan, naast met een è, eventueel ook met een æ (ae) weergegeven worden. De rest van de klinkers kan behouden worden. De spelling van klinkers zou dan worden als volgt:

    a – korte a – de a-klank van kat, kam, patat, Afrika
    e – scherpkorte e – de e-klank van bed, bel, fret
    e – doffe e – de e-klank van zilver, nen, kieken
    i – doffe én scherpe i – de i-klank van ik, wip, pissen, vismijn, ni, kribbelen
    o – korte o – de o-klank van kot, koppel, stommerik
    u – doffe én scherpe u – de u-klank van bus, muziek, wulk (wullok), kursaal, kunsthumaniora
    y – i grec = spelling van de scherpe i in sommige leenwoorden – de i-klank van azerty, fysica
    aa – lange a – de a-klank van paal, gitaar, zagevent
    ee – zachtlange e – de e-klank van week (7 dagen), gekeken, kameel
    eê – scherplange e – de e-klank van eên, scheêf, leêr, têkenen, meêuw
    èè/æ – zwaarlange e – de e-klank van hèèrd (NL: haard), pèèrd (NL: paard), blèten (NL: blaten)
    è/æ – zwaarkorte e – de e-klank van kèrk/kærk (NL: kerk), wèrken/wærken (NL: werken), dèrm/dærm (NL: darm)
    oo – zachtlange o – de o-klank van koterij, logo, gebroken
    oô – scherplange o – de o-klank van schoôn, talloôr, boôm, roôd, doôd
    ie – lange i – de i-klank van nief, kieken, vlieger, kriebelen (→ merk op dat deze klank in veel dialecten in Oost-Vlaanderen (en deels West-Vlaanderen), zoals in Nederland, eigenlijk meestal kort uitgesproken wordt)
    uu – lange u – de u-klank van gebuur, burin, duzend
    eu – de eu – de eu-klank van euro, deur, meugen – ook de klank van euh
    oe – korte én lange oe – de oe-klank van poepen, boek, zoeken, boer, boerin

    Daarnaast zijn er nog de ‘tweeklanken’, die ondanks hun naam voor de meeste Vlaamstaligen eenklanken zijn:

    ei – lange ei – de ei-klank van ei, kei, kassei (→ merk op dat deze klank in de Vlaamse dialecten die een onderscheid in uitspraak tussen ei en ij maken langer klinkt dan de ij; de Nederlandse naam ‘korte ei’ zou dus ongepast zijn)
    ij – gestipte ij – de ij-klank van gij, kwijl, tijd – ook de meestal doffe klank in het achtervoegsel ‘lijk’ (bv. bangelijk) – ook de scherpe i-klank in ‘bijzonder’
    au – de au – de au-klank van blauw, pauze, astronaut – ook de korte o-klank in ‘Australië’
    ou – de ou – de ou-klank van kabouter, schouw, koud
    ui – de ui – de ui-klank van huis, buiten, snuisteren

    Zelfs met een gestandaardiseerde spelling kunnen nog niet alle woorden voor alle dialecten op dezelfde manier geschreven worden. Zo zijn er bijvoorbeeld veel dialecten die het over een ‘zwèèrd’ (rijmt op ‘pèèrd’) hebben, terwijl er enkele andere zweren bij het ‘zwaard’ (rijmt niet op ‘pèèrd’). Het is echter juist dankzij een gestandaardiseerde spelling dat het duidelijk wordt waar de dialecten écht verschillen, en waar het verschil alleen maar tussen de oren zit. Voor de opzet van deze woordenboek zou het zeker een pluspunt zijn om die ‘valse’ verschillen achterwege te kunnen laten, in die zin dat ze wel ergens kunnen vermeld worden, maar dat ze niet meer bij ieder lemma dat lichtjes anders gespeld is moeten herhaald worden.

    Welke noemenswaardige problemen lost deze spelling niet op?

    • de notatie van klinkerverkorting in werkwoordstijden (ik breek/loôp = lang, gij breekt/loôpt = kort) en verkleinwoorden (gezien alle dialecten die verkorting toepassen is het misschien niet nodig om ze te noteren?)
    • de notatie van klinkerverkorting in andere woorden (uit mijn eigen dialect: mondag, Vloms, wotter, …)
    • de ümlaut in verkleinwoorden in oostelijker dialecten (hier ken ik te weinig van, maar als die ümlaut regelmatig is is het misschien ook niet echt nodig van ze te noteren)
    • voor sommige klinker-medeklinkercombinaties moet nog uitgemaakt worden of ze een aparte spelling verdienen of niet, bv. woorden met de klank ‘orst’ worden regelmatig uitgesproken met een doffe e-klank, die eventueel als ö/ø zou kunnen genoteerd worden → in dat geval zou ook de (Franse) ‘eu’ een nieuwe, etymologisch correctere spelling met öö/øø kunnen krijgen; ook voor een woord als mutten zou ‘mötten’ een betere, etymologisch correcte en uitspraakbevorderende spelling zijn
    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (27 Jan 2022 20:39)

    👍
    2

    #3516

    Deposito- en Consignatiekas
    (begrip)

    een bewaarregister van de overheid waar slapende rekeningen e.d. worden beheerd

    M. J. KOENEN’S VERKLAREND HANDWOORDENBOEK: België

    De fiscus beheert de tegoeden in zijn zogenaamde deposito- en consignatiekas. Wie dertig jaar lang niet reageert, is het geld definitief kwijt. Vorig jaar hebben volgens de FOD Financiën 2.050 mensen om de betaling van een tegoed op een slapende rekening gevraagd. (demorgen.be)

    Als dossierbeheerder bij de Deposito en Consignatiekas zal je in jouw domein een takenpakket krijgen die bestaat uit de volgende taken:… (jobfin.be)

    ’De Deposito -en Consignatiekas, een instelling van de federale overheidsdienst Financiën, werkt anno 2006 zo archaïsch dat men nauwelijks van … (tijd.be)

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (27 Jan 2022 11:15)

    👍
    3

    #3517

    coleire
    (zn. v.; ~s of ~n)

    woedeuitbarsting

    vnw

    ook: colère, koleire

    vgl. koleire, in een Franse ~ schieten

    Tot wat een coleire leiden kan: Guido Lauwaert bundelde 119 gedichten omtrent Gent, gaande van Prudens Van Duyse, geboren in 1804, … (knack.be)

    Bartos stak daar bijna altijd in een coleire als hij da zag (iendracht.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Jan 2022 09:17)

    👍
    3

    #3518

    baby Pia
    (begrip)

    In 2019 werd een grote sms-inzamelactie op poten gezet om het peperdure medicijn Zogensma tegen de ziekte SMA aan te kopen voor een baby, Pia genaamd. Sindsdien wordt deze zaak in de media aangehaald wanneer het bv. over dure medicijnen gaat. Ook al is Pia ondertussen een kleuter, toch blijft men ernaar verwijzen met baby Pia.

    Mama baby Pia: “Zo frustrerend dat de politiek één jaar later nog altijd niets heeft veranderd” (vrt.be – 2020)

    Baby Pia krijgt een aangepaste kleuterauto: “Extra stukje vrijheid” (vrt.be – 2022)

    Vlaanderen gaat screenen op ziekte van baby Pia | De Tijd

    De marketing van Baby Pia – Fons Van Dyck

    Een beetje een Baby Pia verhaal. Ook hier blijven wij voor ijveren. (kuleuven.be)

    Baby Pia stelt het wel en gaat op pensioen – media in 2070 ;)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Jan 2022 17:10)

    👍
    3

    #3519

    coiffuresalon

    zie coiffeurssalon

    -

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (26 Jan 2022 07:33)

    👍
    3

    #3520

    coiffure
    (zn. v.; ~s)

    vnw:
    •kapsel (zie coiffuur)
    •kapsalon

    Niet alleen ik, maar ook iedereen die ik naar Coiffure Ciseaux toe verwijs is het met me eens: een beter team dan Veronique en haar dames is er niet. (top10coiffeur.be)

    Blader door de 863 coiffeur beschikbare stockfoto’s en beelden, of zoek naar coiffure of etalage om nog meer prachtige stockfoto’s en afbeeldingen te vinden (gettyimages.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Jan 2022 07:30)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Jan 2023

    👍
    3

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.