Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
(juridisch) De Belgische Raad van State is een bijzonder adviesorgaan en rechtscollege. De Raad van State staat buiten de rechterlijke macht en maakt deel uit van de rechterlijke orde; het is een rechtscollege sui generis.(…) De Raad heeft een dubbele functie:
1. als bestuurlijk rechtscollege, bestuurshandelingen (besluiten, reglementen, vergunningen…) schorsen en/of vernietigen als die in strijd zijn met de hogere rechtsregels;
2. advies uitbrengen over voorstellen en ontwerpen van wetten, decreten, ordonnanties of koninklijke of ministeriële besluiten; hierbij gaat de Raad de kwaliteit van de ontwerpteksten na en controleert of ze niet strijdig zijn met de Belgische grondwet of andere hogere rechtsregels.(naar wikipedia)
Ook in Nederland is een Raad van State maar er lijken verschillen te zijn qua bevoegdheden of werkingsgebied.
De vakbonden dienen vandaag een klacht in bij de Raad van State tegen de regeringsbeslissing om de bruggepensioneerden van minder dan zestig jaar te activeren. (DS 270215)
(erge) luilak, letterlijk: lui varken (verg. voel-faul Du.)
’T kèn mich nieks versjaele went ze mich ein voel verreke nuime.
Het kan mij niets schelen wanneer ze me een luilak noemen.
SN: ergens bij kunnen
vgl. aankunnen
Dat staat helemaal vanachter in de kast, ik kan er niet aan.
bureau dat een studie (onderzoek) verricht, vaak naar de haalbaarheid van projecten die naargelang de uitkomst al of niet uitgevoerd zullen worden
vnw: studiebureau, studiebureel: adviesbureau, ingenieursbureau, ontwikkelingsafdeling binnen een bedrijf
Van Dale 2018 online: BE 1) adviesbureau; 2) ingenieursbureau
DS2015 standaardtaal
NL/SN: onderzoeksbureau
ook: studiekantoor
vgl. studiedienst
“Heer Peeters”, poogde ik hem gerust te stellen, “VDC is net zo onpartijdig als het studiebureau dat zowel voor Uplace als voor de Vlaamse regering opdrachten uitvoert.” (Louis van Dievel, deredactie.be)
zie mariekoekske
.
rekenhof.be: “Het Rekenhof is ingesteld door artikel 180 van de Grondwet. Het is een collaterale instelling van het parlement. Het oefent een externe controle uit op de begrotings-, boekhoudkundige- en financiële verrichtingen van de federale Staat, de gemeenschappen, de gewesten, de openbare instellingen die ervan afhangen, en de provincies. De controle op de gemeenten behoort niet tot de bevoegdheid van het Rekenhof.”
vnw: (bnl.) college dat toezicht houdt op het beheer van de rijksmiddelen, Rekenkamer (nl.)
Van Dale 2016 online: BE
< Frans:Cour des comptes, < Duits: Rechnungshof
in Nederland: Nederlandse Algemene Rekenkamer
De regering heeft sinds 2011 geen rapport meer afgeleverd over de uitvoering van de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie over fiscale fraude, zo bleek vandaag op een hoorzitting van vertegenwoordigers van het Rekenhof in de commissie Financiën van de Kamer. (demorgen.be)
“Belangrijke fouten” en “tekortkomingen” bij jaarrekeningen: Rekenhof niet mals voor overheidsfinanciën (vrt.be)
droge, ronde platte koekskes waarop de naam “Marie” staat
in Limburg: Mariakeukske
ook “marieke”
Na het nieuwjaarszingen maakten we altijd ne crème-au-beurre met mariekoekskes.
naar de uitgestalde waar in de vitrines van de winkels gaan kijken, eerst hebben “window-shopping” en later kortaf “shoppen” de Franse uitdrukking verdrongen
< Frans “lèche-vitrine”, letterlijk “vitrines aflikken”
“Ik doe dat meestal via de Oude Vestenstraat waar ik negen kansen van de tien achter de lokale moemoe terecht kom die vanuit haar auto aan het kuieren is langs de etalages. ‘Window shopping’ zoals dat zo mooi heet in het Engels, al zal moemoe haar hoorapparaat een stukje hoger moeten zetten om dàt te verstaan. Om nog maar te zwijgen over het likken van de ramen (lèche vitrine).(logist.be)
waren volgens Y. Leterme, tijdens de verkiezingscampagne van 2004, voldoende om het kiesdistrict BHV te splitsen.
Sindsdien wordt de uitspraak gebezigd in andere contexten.
In het verleden werd ze ook gebruikt, zoals blijkt uit De Memoires van Gaston Eyskens: "Aan dezelfde krant (Le Peuple) verklaarde Achiel Van Acker dat “vijf minuten politieke moed voldoende zouden zijn geweest om voor ons land de devaluatie te voorkomen.”
Viroloog Van Ranst: “Belgische hulp voor ebola vraagt vijf minuten politieke moed”. (4nieuws.be)
Trends-hoofdredacteur: ‘Vijf minuten politieke moed nodig voor concurrentiekracht’ (knack.be)
Stad Antwerpen moet blijven investeren in cultuur
“Cultuur: vijf minuten politieke moed.” (stadantwerpens-p-a.be)
demorgen.be: Terwijl in eigen land “vijf minuten politieke moed” staat voor een administratieve knip in een ingebeelde kaart, doet de Duitse bondskanselier een uitspraak die de grondvesten van haar land doen daveren.
luiaards werken niet graag en zijn rap moe
zie ook: leegoard’s zweet is gauwe gereed
gehoord in prov. Antwerpen, Brabant, Limburg en Oost-Vlaanderen
Het is nu 9.45 en de temperatuur op ons terras is al 25 graden. Gisteren was het zo een typische zweetdag, niet extreem zonnig maar toch niets doen en dan zweten. Er is nu wel een spreekwoord dat zegt “lui zweet is gauw gereed”. (http://blog.seniorennet.be/woneninspanje)
iedereen
Het is onze plicht die waarden hardnekkig uit te dragen ten aanzien van elkeen die meent met extremistisch gedrag die waarden in diskrediet te kunnen brengen. (deredactie.be)
jaarlijkse wielerwedstrijd die start en aankomt in Harelbeke
Philippe Vandendorpe (55), voorzitter van de Vlaamse Pijl en zaakvoerder van Construktglas in Harelbeke, is overleden tijdens een fietsvakantie in Gran Canaria. (HLN 260215)
vuilniszak waarop een bewoner van de stad recht heeft
(stad Hassselt)
Tegoedzakken afhalen (TITEL)
Je kan je tegoedzakken van 2015 voor restafval komen afhalen in de Centrale Werkplaatsen (Hellebeemden 20) (De Nieuwe Hasselaar maart 2015)
verkeersplan (Fr. plan de circulation)
google2015: BE (>12.900) ; .NL (>1.600)
Stel een circulatieplan op dat rekening houdt met de herkomstrichtingen en bestemmingen van de verschillende bezoekersstromen (voetgangers, fietsers, openbaar vervoer, auto’s,…) bij aankomst en vertrek. (Gent/Evenement)
Invoering nieuw circulatieplan Gent uitgesteld tot april 2017 (demorgen.be)
Sommige steden en gemeenten hebben een soort circulatieplan om te voorkomen dat mensen te dicht bij elkaar zullen komen. (vrt.be)
ploeg die iets opkuist
zie ook opkuisen, kuisen, kuiser
De komende twee weken schrobt een kuisploeg van Levanto het ‘Schelde Vrij’-monument op de Marnixplaats proper. (GVA 260215)
wordt gezegd van iets wat dichtbij gelegen is
Daar moet ge de auto niet voor pakken, het is achter de hoek. Ge kunt ernaar pissen.
“Je kunt er zelfs naar pissen vanaf de Kallo meet plek… Dat is juist. Dat was ik even vergeten.” (autoforum.be)
tongkus
In Antwerpen tot eind jaren 60, enkel gezegd door “klein joeng”.
Hey, ik heb haar wel al “ne vat” gegeven hè!
iets dat zonder incidenten afloopt
vnw: het zal wel koelen zonder blazen: vanzelf kalmeren
VD2015: (weinig gebruikt)
WNT: Het zal wel koelen zonder blazen (d. i. dat de zaak vanzelf terecht zou komen), segers, B. d. Kemp. 33 (1900).
Het is van oorsprong een Kempische uitdrukking.
In een reactie laat de politie weten dat er geen sprake is van een overtreding. “Meneer Jordan heeft geen enkele wet overtreden, daarom hebben wij besloten om de hele zaak te laten koelen zonder blazen.” (deredactie.be)
Al die hetze rond … Het zal wel koelen zonder blazen zeker.
Koelen zonder blazen? De internationale beurzen deden het vrijdag opnieuw een stuk beter. (standaard.be)
Dit zal koelen zonder blazen, maar het moet aan de onderhandelingstafel worden besproken. (radio1.be)
Algemeen Nederlands Woordenboek:
burgerdienst 1.0: ((vooral) in België, verouderend)
verplichting om gedurende een bepaalde tijd werkzaamheden voor de staat uit te voeren als alternatief voor de militaire dienstplicht; vervangende dienstplicht
burgerdienst 2.0: ((vooral) in Nederland)
dienst die aan burgers geleverd wordt; dienst aan de burger
Van Dale 2016 online: BE
Frank Deboosere vertelde op het nieuws dat hij destijds bij de sterrenwacht Mira zijn burgerdienst gedaan had en dat hem dat veel had bijgebracht.
nieuwsblad.be: Herman De Croo, Wim Opbrouck, Dirk De Wachter. Het zijn maar enkelen van de bekende koppen die hun handtekening onder een open brief van het Platform Jongeren voor de Samenleving zetten. Die wil een alternatieve burgerdienst op de politieke agenda plaatsen, zo berichten De Morgen en De Standaard woensdag.
wikipedia: Dienstweigeren in België
In België is de dienstplicht sinds 1994 opgeschort.
In 1963 werd in België de Burgerdienst ingevoerd.
Dienstplichtigen konden het statuut van gewetensbezwaarde aanvragen. Gewetensbezwaarden konden een vervangende dienst doen bij de Civiele Bescherming of in de socio-culturele sector. De diensttijd was dan anderhalf, respectievelijk 2 maal zolang als de kortste legerdienst.
fietssnelweg, weg bestemd voor fietsers die zo ingericht is dat het fietsverkeer er over lange afstand veilig en vlot kan verlopen
ook velostrade
naar analogie met autostrade
Van Dale: BE fietssnelweg (opgenomen in 2015)
zie ook fiets-o-strade; wegcode
Het jaagpad langs het Albertkanaal zal op korte termijn ingericht worden als fietssnelweg. (…) Titel
Het provinciebestuur heeft zopas de tracéstudie die de ontwikkeling van een veilige fietssnelweg langs het Albertkanaal onderzoekt, afgerond. Bedoeling van de fietsostrade is dat fietsers conflictvrij lange afstanden kunnen afleggen (HNB050613)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
