Recente reacties

Een bespreking van het Vlaams-Nederlands woordenboek uit 2003, toen het uitkwam:

https://www.standaard.be/cnt/dsl17072003_012?&articlehash=MAQ2hieZGlvkOOGEnwvSXRAsSAROIS87ux8UQS50XSK6uezJKZOnHDZbj1AB%2FBUIYONbjZv4LtiOZFRZpN91YXrX8dHu3O4OezRkUVlcQj1y6wZoOHGCTfMUxbsSsKo3LxpocT3meBFcnKudPQ%2BpYXPbaw3jevIW7tzNTZ%2FbueOhHvou8OqTcHzfVquTSJaV93vR2Y5nbT9K%2FSkJXO%2BScpqLvncDhi2l8Pqd0Hvvk525BMNkxti8xCaiPHTB5%2Fj53BwdHZ75e38uFLuyFoEq0RJvcQU4G0pHd3As2Rt1fwA%2F0uOyCw%2BPz1fa3pztmpbjB16kVEj5Ko12GnBgkgbbBg%3D%3D

“Nederlandse feuilletons zoals Baantjer moeten in Vlaanderen nu ondertiteld worden.(…) Vlamingen weten nog amper wat er boven de grote rivieren gebeurt.” Ja, en omgekeerd? Moeten de Nederlanders Witse ook niet ondertitelen? En wat weten de Nederlanders over Vlaanderen. Nederlands gidsland, ook voor de taal? Gaat er dan wonen, zeggen ze bij ons.

Wordt dat nog ergens gebruikt? Vroeger bestond het alleszins ook in NL:

Toen hij hoorde, dat Emilianus in Egypte was uitgeroepen… denk je, dat hij zich kwaad bloed maakte? (Louis Couperus, Antieke verhalen · dbnl)

Of West-Vlaanderen…

Voor andere afstanden moet u eigenlijk uw blits MANUEEL bij regelen. (vb.be, iemand van Bellegem bij Kortrijk)

Ik had de foto op macro genomen,dus ook zonder blits en witte achtergrond….die ene is dan inderdaad archislecht door zijn witte haren (groeninfo.com)

En foto’s zonder blits, zoals altijd streng wordt verkondigd, daar doe ik al helemaal niet aan mee… Ieder z’n talent zeker? (blogspot.com, iemand van Poperinge)

Het blijkt ook in Nederland gekend, althans onder de grote rivieren:

Fototoestel met blits (marktplaats.nl, iemand van Heesch in het noorden van Noord-Brabant)

Deze foto gisterenavond gemaakt met blits. (50plusser.nl, iemand van Nederlands Limburg)

Het zegt mij wel iets, ik denk dat het in Oost-Vlaanderen voorkomt.

Ik ken het ook niet.

De zin die u aanhaalt, is de oorspronkelijke uit 1850. Een beetje later kwam er een nieuwe spelling en in de volgende edities werd ondervlogendheid vervangen door ondervlogenheid. De uitspraak was in ieder geval met een d (of t).

Ik ken dat zelf niet. blitsen is regio maskant, blits ook?

Het vnw vermeldt ook de betekenis: de vloer boenen.
Zelf ken ik dat niet, alhoewel ik het wel zou begrijpen als de vloer doen blinken. Ik vind er ook niet direct goegels van.

Blijkbaar ook ondervlogendheid met een d gespeld:

Zoo is het gebeurd wy waren nog geene zes maenden getrouwd dat myn man met eene doodelyke ondervlogendheid naer huis kwam – hoor , het is daervan dat hy … (Blinde Rosa – Hendrik Conscience · 1850)

Tiens, ja, ne mens leert elke dag nog bij. Merci voor het opzoekwerk, Bon. Ik was blijkbaar te rap met mijn oordeel.

Voor mij betekent dat ‘laten opnemen’ in het algemeen, of dat nu in een rustoord, een zothuis of het gevang is (zie ook wegsteken), m.a.w. iemand die niet (langer) in staat is te functioneren in de maatschappij uit de maatschappij halen ter bescherming van zichzelf en anderen.

Voor mij hangt een bles inderdaad op het voorhoofd, maar in andere streken was dat niet overal of altijd het geval.

Bv. bij De Bo (West-Vlaanderen 1873):
“-In Noord-Vl. geldt Blesse nog voor Haarscheel, splet, reef, scheiding in ’t haar op ’t hoofd, fr, raie. Eene blesse maken in ’t haar. Hare blesse is niet recht. Zij draagt hare blesse op kant (niet in ’t midden van ’t hoofd).
-In Zuid-Vl. bet. Blesse ook eenvoudig weg Haarlok op het voorhoofd. De mannen strijken hunne bles slinks of rechts. De vrouwlieden scheiden gem. hun voorhoofdhaar in twee blessen die de slapen bedekken. Hare bles is los gegaan en hangt in hare oogen. Men ziet wel aan hare grijze bles dat zij van de jongste niet meer en is.”

Bij Joos (Waasland):
“Kleine haarlok op het kale hoofd.”

Bij Teirlinck (Zuid-Oost-Vlaanderen 1908)
“- Haarlok over het voorhoofd hangende. Zie Ned. Wdb.
- Witte haarlok. Sies hee ‘m blesse boven op de kruine va’ zijne kop.
- In het algemeen, haarlok. Ned, Wdb (« thans alleen in Z. N. »). Ma’ ‘k ‘m blesse van da’ schoon haar afsnijen? Mie hee lange blessen. Ze draagt her haar mee twie blessen.”

Het ANW geeft wel ‘onze’ betekenis:
“bles 3.0((vooral) in België)haarlok die schuin over het voorhoofd hangt; schuine pony”

In Van Dale 2005 staat, zoals in het vnw:
“3 (gew.) haarlok”

Typisch Vlaams verklaart het kortweg als haarlok. Dat is toch wel veel te algemeen, want een bles hangt toch steeds op het voorhoofd.

Oeioeioei, sorry! Die haken moesten rond ‘mij’ staan (voor een nog aan te maken lemma), niet rond ‘pakketje’. Dat gezegd en verbeterd zijnde heb ik toch ook al enige tijd een vermoeden dat we in VL gemakkelijker ‘pakketje’ zeggen i.p.v. ‘pakske’ als het over een aankoop gaat, terwijl ze in NL juist eerder ‘pakje’ zeggen i.p.v. ‘pakketje’. Het is maar een vermoeden en ik heb nog geen moeite gestoken in opzoekwerk daaromtrent.

Is pakketje een lemma? Ik zie het niet in de index en bij opzoeken vind ik het ook niet???

Verouderd in Nederland. In Antwerpen nog gebezigd door de oudere generatie.

Bij mij verwijst pakketje naar een leeg blad. Sorry. Ik hoop dat nathans dit zal kunnen oplossen.

Hm, volgens de “Spraakleer van het Westvlaamsch dialect” van Vercouillie (eind 19e eeuw, zie link) zouden ‘brong’ en ‘gebrongen’ in W-Vl voorgekomen hebben. Voor het Waasland vind ik niet direct zoekresultaten, en het Waas Idioticon van Joos geeft alleen de infinitief. Misschien heb ik het eens van een uitgeweken West-Vlaming horen zeggen, of vergis ik mij van locatie, of vergis ik mij tout court. Ik denk niet dat ik al een hedendaagse West-Vlaming ‘gebrongen’ heb horen zeggen.

https://www.dbnl.org/tekst/beer004onze01_01/beer004onze01_01_0029.php

Het is zo te zien een verkorte versie van ‘naar binnen stampen’, waarbij ‘stampen’ verwijst naar met luide stappen binnenkomen. Ge kunt het zien als ge de Hollandse splitsing van samengestelde werkwoorden in de werkwoordelijke eindgroep toepast: “binnen kwam stampen”. Veel zoekresultaten hebben dan ‘naar’ erbij.

In NL heft binnenstampen een betekenis die we in VL niet kennen/gebruiken. Ik vermoed dat het iets betekent als bruusk binnenkomen:

Of nee, er komt iemand met zevenmijlslaarzen binnenstampen. (vriendvandeshow.nl)

Wie was deze vrouw, die uit het niets mijn leven kwam binnenstampen? (nrc.nl)

“Ze kwamen met hun laarzen de collegezalen binnenstampen, begonnen tegen de hoogleraar te schreeuwen en gooiden de boel plat. (mr-online.nl)

Alsof een reuzenkind elk moment kan binnenstampen om verder te spelen. (tubelight.be)

.