frit

frit

(de ~ (v.), ~ten)

- 1 friet: stukje, reepje patat
- portie friet, pak frieten

zie andere betekenis van frit
zie ook patat frut

Chronologisch woordenboek, Nicoline van der Sijs:
“Boeiend zijn de benamingen voor gebakken aardappels. De patates frites (waarvoor ik als datering 1932 heb gevonden) zijn in België uitgevonden, zowel qua naam als qua zaak. In het Frans heten ze pommes frites. De patates frites zijn in Nederland verkort tot patat(es) (pas in 1976 gevonden), geheel volgens de normale ‘regel’ dat het eerste relevante deel van een verbinding bewaard blijft en het tweede verdwijnt. In Vlaanderen stuitte dit echter op een probleem, want hier bestond het woord patat al voor de aardappel (een leenwoord uit Spaans patata). Daarom werd in het Zuid-Nederlands patates frites verkort tot frites/friet (gedateerd op 1924, dus eerder dan de verbinding patates frites, wat ongetwijfeld te danken is aan het toeval). Zo zijn dus twee geografisch gescheiden verkortingen ontstaan.” (DBNL)

670

ne/'n frit

Het komt mij voor dat de betekenis van “frit” verandert naargelang het lidwoord:

vgl. Ma, krijg ik ne frit? <> Krijg ik ’n frit?

- ne frit (m.): een portie friet, een zakje “patat” (mv. meest onveranderd: “drie grote frit”)
- ‘n frit (v.): één zo’n aardappelreepje (mv. fritten: “ge hebt al drie grote fritten op, nu is het wel genoeg!”)

’k zit me al een hele tijd af te vragen waar ik fri(e)t vrouwelijk geleerd had, want ik heb later geleerd dat dat een tamelijk zware fout was…

interessante onderscheiding, petrik, laat ons zien of ze opgaat ook voor anderen

Petrik heeft gelijk. er is onderscheid tussen het gerecht ‘frieten’, ne frit, … en een individuele friet, frit. Daarom heb ik frieten (het gerecht) ook als afzonderlijk lemma ingevoerd.

Dat betekenisonderscheid is volgens mij toch niet algemeen verspreid en klinkt mij zeer Brabants in de oren. In Oost-Vlaanderen hoor/gebruik ik alleen maar “e pakske friet” voor het gerecht, en “ne friet” is 1 enkele friet. In West-Vlaanderen idem, maar dan zonder de geslachtelijke verbuigingen.

De voorbeeldzinnen bij het ander lemma voor ‘frit’ bevestigen ook mijn vermoeden.

Welkom op het Vlaams Woordenboek, nthn!

Petrik, de invoerder van ‘frit’ is een Limburger (Haspengouw). Misschien kunnen we hier de regio veranderen naar Limburg.
In Antwerpen spreken wij meestal van een pakske frieten of een pak frieten.
In ieder geval kunt u de artikeltjes gerust verbeteren (in de betekenis ‘beter maken’ :))