Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wijzigingen door de Bon

    voeten, alle vijf ~
    (uitdr.)

    om de haverklap

    ook: alle vijf voet

    vgl.: voeten, om de vijf ~

    “Ik vind dat ik een sterk lichaam heb. Ik mankeer wel alle vijf voet iets, maar ik sleur mij er altijd door." (showbizzsite.be)

    “En toch zijn die spelers alle vijf voeten geblesseerd, ocharme. Wij speelden elke zondag met dezelfde elf.” (knack.be)

    Die brug moet nu al alle vijf voeten dicht. De komende jaren gaat dat alleen meer zijn. Dat is telkens vijftien tot twintig minuten wachten (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 23 Aug 2025 12:29
    0 reactie(s)

    vleeskoek
    (zelfst.nw. de ~, ~en)

    gehaktbrood

    20220109 Faschierterbraten (51870571074)

    Dikke Van Dale online:BE vlees­brood

    zie ook kalfskoek

    GEVULDE GEHAKTKOEK / BELGISCHE VLEESKOEK. Alé manneke, we kennen meer dan alleen frites maken. Wat heeft die Hollander nodig: 1000 gr Gehakt …” (internet)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 22 Aug 2025 21:39
    0 reactie(s)

    zeikmoeier
    (de ~ (v.), ~s)

    mier, muurzeiker

    Ant on leaf

    < Zeikmoeier wordt alleen in de provincie Antwerpen, meer bepaald in het noordoosten, gebruikt. In de rest van die provincie is het gewone woord voor mier muurzeiker. Het woord zeikmoeier is het resultaat van een interessante ontwikkeling. Het gedeelte zeik- is eenvoudig te verklaren: het mierenzuur wordt door het volk als urine beschouwd, zodat een aantal dialectwoorden voor de mier samenstellingen zijn met pis, zeik en andere woorden voor urine. – moeier is iets minder doorzichtig. Aan de grondslag ervan ligt het woord muur, zoals dat voorkomt in de nog gebruikelijke Brabantse “mier”- benaming muurzeik. Waarschijnlijk is dit muur een wisselvorm van mier, maar het is onduidelijk hoe die ontstaan is. In een aantal Oost-Brabantse dialecten, niet zo ver van het zeikmoeier-gebied vandaan, wordt het woord muur als muujer uitgesproken, waardoor het bijna hetzelfde klinkt als moejer, een variant van moeder, die gebruikt wordt voor vrouwtjesdieren en in heel platte taal ook wel eens voor “moeder”. Door die vrijwel gelijke uitspraak van beide woorden werd het eerste deel in muurzeik dus opgevat als “moer, moederdier”, wat dan weer als effect had dat de volgorde van de elementen in de samenstelling van moeier + zeik als ongerijmd werd aangevoeld. Een naam voor de mier die letterlijk “moederzeik” betekent, klinkt nogal gek. Wellicht zijn in dat stadium de twee delen van het woord verwisseld, zodat opnieuw een enigszins interpreteerbare combinatie ontstond: zeikmoejer, letterlijk “een vrouwtjesmier die zeikt”. (variaties.ugent.be)

    vgl. zeksmoeier

    Ik lig hier in nen nest vol zeikmoeiers, eikeba.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door de Bon op 22 Aug 2025 15:31
    0 reactie(s)

    plakker
    (de ~ (m.), ~s)

    pleisteraar

    Klik op de afbeelding
    John Cranch - Plasterer - Google Art Project
    Geschilderd door John Cranch in 1807

    vnw: stukadoor

    ww.: plakken
    zie ook: plekker, bezetter; plakwerk

    De plakker zorgt dat de muren mooi effen worden.

    > zie andere betekenis van plakker

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 22 Aug 2025 13:45
    1 reactie(s)

    medezeggingschap
    (de ~ (v.))

    medezeggenschap

    De aandeelhouwers eisen meer medezeggingschap in het bedrijf.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door de Bon op 22 Aug 2025 13:06
    2 reactie(s)

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.