Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
toevallig, misschien, eventueel
wnt: Temet: altemet: uit ‘al’ als versterkend bijw. en ‘temet(s)’. Men zal dus temet moeten opvatten als een koppel. van Te en Met, een bijw. als znw. gebezigd; derg. verbindingen komen meer voor: ten achter, te binnen, te boven, te buiten, tegen, te(n) onder, te voren enz. Temet drukte oorspronkelijk uit: in (dat wat) mede (is). Het Westvlaams kent naast altemet(s) (-mits) ook altemee.
Middelnederlands: (al)temet
Roeselare: oaltmets, ooltmets
Heb je altemets geen mes op zak, zodat ik dat touw kan doorsnijden?
uitspraak: soedéren;
solderen
dicht maken, aaneen voegen
De oorspronkelijke Nederlandse vorm is souderen. De vorm solderen bleef beperkt tot de oostelijke dialecten. Elders was het hoogstens boekentaal, maar vanaf het eind van de 17e eeuw lijkt men souderen te beschouwen als een slordige of vulgaire uitspraak en komt de oostelijke vorm solderen op, wellicht mede onder invloed van Kiliaans woordenboeken en de daar sterk op gebaseerde 18e-eeuwse woordenboeken. (bron: M. Philippa e.a. Etymologisch Woordenboek van het Nederlands)
wnt: Hetzelfde als solderen.
Ontleend aan Oudfrans solder uit Latijn solidare. Daarnaast vroeger soudeeren, met de Nederlandse ontwikkeling van ol tot ou.
Stukken metaal aaneenhechten met behulp van een laagje gesmolten metaal of metaalalliage.
Op desen zarck hadde Apelles ghesoudeert aldore brede vaeschen van finen goude. Brabant, 1515
zie ook souduur, soudeerbout, soudeervet, soudeersel, soudering, voorsouderen, soudeerdraad, soudeernaad
Klik op de afbeelding
De as van dat vliegwieltje is afgebroken. Zou onze Frans dat niet kunnen souderen?
sterke drank
uitspr.: kortendrank, köttendrank
wnt: Kortedrank, zuidnederlandse naam voor jenever
Van Dale 2018 sterke, geestrijke drank, BE; niet algemeen
vergelijk: kort natje, finalleke
Het is een echte alkolieker geworden: vroeger dronk hij zich nog onnozel in het bier, maar nu heeft hij een fles kortendrank per dag nodig.
’t is begonnen
uitdrukking in de zin van: nu ga je nog wat zien, nu gaat er wat gebeuren, iets ernstigs, iets spectaculairs, …
wnt: bij wagen:
In enkele zegswijzen die refereeren aan de voorstellingen die door de rederijkers op wagens gebracht werden. ‘Nu is of hebben we het spel op den wagen’ e.d. Nu zijn de poppen aan het dansen; ook wel: de zaak is in gang gezet, het werk is begonnen.
Van Dale gedrukte editie 2005
(Belg. Nederlands, niet algemeen) het spel is of zit op de wagen, daar heb je de poppen aan het dansen.
Van Dale 2016:
uitdrukking; vaak sport ‘het spel is of zit op de wagen’
het gevecht is aan de gang, de strijd is volop ontbrand
etymologiebank: M. De Coster (1999), Woordenboek van Neologismen: Het spel is op de wagen, wieleruitdrukking voor ‘de strijd kan beginnen’. Oorspronkelijk een Zuid-Nederlandse uitdrukking, nu ook in Nederlandse sportkringen ingeburgerd.
’t Spel zit op de wagen, ze hebben hem gepakt met zwartwerk.
Toen de oorlog in Irak uitbrak, zat het spel oep de waogel.
Verbouwingen: ’t spel zit op de wagen
We hebben een plan! Allez, ’t is te zeggen, we zijn er aan begonnen! Vanavond samengezeten met architect en aannemer-binnenhuis-dink-mens, en het voorlopige meesterplan is het volgende… (blog)
Vlak daarvoor speelde De Decker twee processen—verbaal door aan de pers en het spel zat op de wagen. (Het goddelijke monster – Tom Lanoye)
Brakel, O.-Vl.:
het spel zit aan de wagen: ’t zit ter bovenarms op
het spel zit op de wagen: ’t es gènk
Met het participatieproject ‘Het spel zit op de wagen’ blaast Sjarabang de verloren traditie van het wagenspel nieuw leven in. Acteurs met en zonder beperking werken samen aan een straattheatervoorstelling op en rond een oude kar. (demos.be)
LIVESTREAM: Spel zit meteen op de wagen op BK wielrennen voor mannen (sporza.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
